De juiste prijs op uw factuur


Het rapport van de Creg leest als een eersteklas-consumentengids: er zijn maar enkele ingrepen nodig om energie voor gezinnen aanzienlijk minder duur te maken. Bijkomend goed nieuws voor de overheid, aldus TOM DE MEESTER, is dat behalve de Creg ook het regeerakkoord en Europa haar die ruimte geven.


Nooit eerder was energie zo duur als vandaag. Een Belgisch gezin met twee kinderen betaalt jaarlijks 756 euro voor elektriciteit en 1.398 euro voor gas. En dat is flink duurder dan bij de buren, leert een nieuwe prijzenstudie van energiewaakhond Creg (DS 13 februari). In vergelijking met Frankrijk, Nederland, Duitsland en Groot-Brittannië betalen wij 8 procent méér voor gas. Elektriciteit valt voor een Belgisch gezin zelfs 27 procent duurder uit.

Minister van Economie Johan Vande Lanotte (SP.A) en staatssecretaris voor Energie Melchior Wathelet (CDH) willen de galopperende energieprijzen in toom houden. Hun voorstel: de gas- en stroomprijzen tijdelijk bevriezen, tot december 2012 (DS 11 februari).

Dat is al een stap in de goede richting, maar een echte oplossing is het niet. Peperdure energieprijzen moet je immers niet alleen bevriezen, maar vooral verlagen. Om de kloof tussen België en de buurlanden dicht te rijden, moet de factuur van gas en elektriciteit met 264 euro naar beneden. Toch als de regering-Di Rupo het eigen regeerakkoord ernstig neemt. Daarin staat zwart op wit dat de regering 'de Belgische energieprijzen tot het gemiddelde van de buurlanden wil terugbrengen'.

Werk aan de winkel dus. Maar hoe kraak je dure energieprijzen? Vande Lanotte stelt voor om de winstmarges van de distributienetbeheerders Infrax en Eandis te verlagen van 6,5 naar 5,5 procent (DS 14 februari). Dat is het probleem verschuiven, niet oplossen. De winsten van Infrax en Eandis worden immers aan de gemeentes uitgekeerd. Wie de gemeentekas plundert, vraagt om hogere belastingen. En daar zit niemand op te wachten.

Er zijn nochtans alternatieven. Drie pistes die wél een plekje verdienen op Vande Lanottes shortlist.


Piste 1
Haal groenestroomkosten uit de nettarieven
Winst: 83 euro

Een gezin met twee kinderen betaalt vandaag 83 euro méér voor het distributienet dan twee jaar geleden. Dat komt omdat de stijgende subsidiekosten voor zonnepanelen doorgerekend worden in het distributienettarief. Daar wringt het schoentje. Want waarom zouden gezinnen zonder zonnepanelen de subsidies ophoesten die voor een groot deel dienen om megazonneparken van bedrijven als Katoen Natie en Colruyt te financieren? Bovendien betalen alleen de gezinnen - en in mindere mate kmo's - distributienetkosten. Grote bedrijven zitten rechtstreeks op het hoogspanningsnet en betalen helemaal niks. Onrechtvaardig is dat, want de sterkste schouders dragen niet de zwaarste lasten.

Die groenestroomkosten uit de energiefactuur lichten, brengt een gemiddeld gezin 83 euro per jaar op. Moet kunnen. Waarom gebruiken we de nucleaire rente niet om de stijgende subsidiekosten voor groene stroom te financieren?

Het huidige systeem is trouwens 'op termijn niet houdbaar', weet de Creg. De windmolenparken voor de Belgische kust slorpen steeds meer groene subsidies op. Als we het roer niet omgooien, wordt de energiefactuur nog eens 161 euro duurder.


Piste 2
Kraak de prijzen van Electrabel & co
Winst: 264 euro

De regering kan Electrabel en co dwingen om hun prijzen te verlagen tot het niveau van de buurlanden. Voor energiebedrijven hoeft geen ultieme vrijheid te gelden, wel beenharde prijscontrole. De consument vaart er wel bij en betaalt jaarlijks 264 euro minder. De Creg verwijst fijntjes naar Frankrijk, waar gezinnen 40 procent minder betalen voor stroom, dankzij 'de nog steeds sterke regulering van de consumentenprijs'. De Creg wil de dure energieprijzen graag te lijf gaan. De energiewaakhond wil niet alleen blaffen, maar ook bijten.

En bijten mag, legt de Creg uit. De prijzenwet geeft de minister van Economie de macht om maximumprijzen en zelfs maximumwinsten op te leggen. Ook de Europese regels laten voldoende ruimte voor 'prijsinterventie door de overheid'.

Een harde aanpak van de woekerprijzen zal in het hoofdkwartier van GDF Suez niet bepaald op gejuich onthaald worden, maar een crashdieet kan geen kwaad. De Creg stelt vast dat Electrabel de gezinnen stroom verkoopt tegen 73 euro per megawattuur en daaruit 24 euro winst puurt. Dat is een leveranciersmarge van méér dan 30 procent. Mag het wat minder zijn?


Piste 3
Verlaag de btw van 21 naar 6 procent
Winst: 267 euro

Ook de overheid pikt een graantje mee van de dure energiefactuur. Consumenten betalen in België 21 procent btw op gas en elektriciteit. Dat tikt aardig aan. De prijsstijgingen van de voorbije twee jaar alleen leverden de overheid onbedoeld 270 miljoen euro extra op. Hoe fair is dat?

Bovendien zijn ook hier de gezinnen het kind van de rekening. Bedrijven kunnen btw recupereren en betalen bijgevolg nul euro energiebelasting.

De btw op gas en elektriciteit verlagen van 21 naar 6 procent ligt dus voor de hand. Wettelijk kan het. Europa laat een verlaagd btw-tarief voor gas en elektriciteit uitdrukkelijk toe. Luxemburgers betalen vandaag al 6 procent btw, in Groot-Brittannië is dat zelfs 5,5 procent.

Rest ons de vraag wie het gat in de btw-kas moet vullen. Ook hier bespaart de Creg ons een pak denkwerk. De energiewaakhond wijst op de woekerwinsten die Electrabel maakt in de afgeschreven kerncentrales. Van die 1,7 miljard winst kan en moet 1,2 miljard euro afgeroomd worden. Dat is 260 euro per gezin, leert een snelle berekening. Om de btw op energie te kunnen verlagen van 21 naar 6 procent volstaat het dus om de nucleaire rente af te romen. Waar wachten we nog op?

Tom De Meester is energiespecialist van de PVDA.


DS, 15-02-2012

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB