EEN OUD ZEER


Men kan zich moeilijk voorstellen welke angsten mensen uitstaan die in handen vallen van piraten en welke kwelling hun familie thuis moet ondergaan. Lang geleden overkwam het niemand minder dan Julius Caesar. Zoals zoveel jonge Romeinse aristocraten in die tijd, wilde de 25-jarige Caesar zijn opleiding afronden door lessen filosofie en retorica te volgen in een beroemde Griekse school. Hij voer hiervoor naar Apollonius Molo op Rhodos, de meest befaamde leraar van dat moment. Voor de kust van Zuid-Turkije werd zijn trireem echter overvallen door piraten die Caesar gevangen namen. Volgens de overlevering wilden de piraten 20 talenten losgeld vragen, maar hield Caesar hen hooghartig voor dat hij er minstens 50 waard was.


Terwijl Caesars reisgenoten werden vrijgelaten om het geld te verzamelen, bleef hij 48 dagen in gevangenschap. Hij zou daarbij in het piratenkamp hebben deelgenomen aan sport en spel met zijn gijzelnemers en hen regelmatig grappend hebben voorgehouden dat hen na zijn vrijlating allemaal zou vinden en kruisigen. De piraten hadden dat beter ernstig genomen, want nauwelijks hadden ze hun geld ontvangen en Caesar afgezet op een verlaten strand of de Romein nam hen te grazen met een in allerijl verzamelde vloot. Als enige toegift aan het Stockholm-syndroom liet hij hun lijdensweg inkorten door hen de keel over te snijden vlak na de kruisiging.

Voor vele andere gebruikers van de Middellandse zee liep een ontmoeting met piraten echter veel minder goed af. De piraterij was er in de eerste eeuw voor Christus hand over hand toegenomen zodat overvallen langs de kust en gijzelingen op zee stilaan proporties hadden aangenomen die de Romeinen deed roepen om een oorlog tegen de terreur.

Wat ze gemakshalve vergaten, was de oorzaak van de piraterij. Bij de uitbreiding van het imperium Romanum waren de Romeinen tot dan niet zozeer geïnteresseerd om vreemde gebieden rechtstreeks onder hun gezag te brengen en de lasten te dragen van een fatsoenlijk bestuur, maar des te meer om het heersende gezag van de koninkrijken rond de mare nostrum te breken en er vazalstaten van te maken. Daarna kreeg de Romeinse privésector de vrije hand voor een meedogenloze uitbuiting via belastingen en roofbouw. In de mijnbouw naar edelmetaal gingen de Romeinen zo driest te keer dat de milieuvervuiling ervan duidelijk te meten is in het ijs van Groenlands gletsjers. Van overal werden slaven aangesleept om het vuile werk op te knappen. Over de middellandse zee voer de rijke buit terug naar Italië. Al snel was er een enorm reservoir aan wat de Duitse historicus Theodor Mommsen omschreef als 'geruïneerde mannen van alle naties'. In de failed states die de Romeinen hadden achtergelaten, lag deze mannen niets meer in de weg om voor de piraterij te kiezen. Integendeel, de piratenbendes waren een factor die weer voor enig gezag en welstand zorgde en veel havensteden stelden zich maar wat graag voor hen open. De operaties van de piraten en hun organisatiegraad sloegen de Romeinen al snel met verstomming, zeker toen de piraten er in een gecoördineerde actie in slaagden om in 67 v.Chr. de havenstad van Rome zelf te overvallen en plat te branden. Zowat de hele Romeinse schatkist werd daarop leeggemaakt om Pompeius Magnus uit te rusten met de grootste armada en troepenmacht ooit. De totale militaire overwinning op de piraten te land en ter zee volgde binnen de drie maanden. Pompeius besefte echter dat het grootschalige banditisme voortsproot uit ontworteling en maatschappelijke onrust en dat het niet zou verdwijnen zolang Rome daarvoor verantwoordelijk werd gehouden. Daarom doorbrak hij spectaculair de Romeinse traditie van totale hardvochtigheid tegenover overwonnen vijanden: hij schonk de piraten pardon, kocht land waarop ze zich konden vestigen als boeren en stichtte voor hen in Turkije de naar hem genoemde stad Pompeiolis. Deze aanpak bleek bijzonder lonend, de piraterij werd erdoor gereduceerd tot een marginale activiteit zoals we die ons voorstellen uit de strips van Asterix.

Het is moeilijk om de parallellen tussen deze geschiedenis en die van vandaag niet te zien. Zeker in Somalië waar de VN al jaren vergeefs steun zoeken om er eindelijk het staatsgezag te herstellen, waar Westerse criminelen giftig afval in zee dumpen en de visbestanden leegroven. Nu er een enorme militaire vloot van vele landen onderweg is naar Somalië om er de geruïneerde mannen van die natie te bekampen, kan men alleen hopen dat men op de VN-conferentie over Somalië nu donderdag de lessen van het verleden voor ogen houdt. Omdat niemand het angstige lot van de mensen op het schip Pompei verdient, moet de wijsheid van Pompeius opnieuw zegevieren.

Bart De Wever voorzitter N-VA.


DS, 21-04-2009

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB