Containers leeg terugsturen is soms goedkoper


Nederland heeft China weinig meer te bieden dan oud papier en schroot. Voor de rederijen is het verschepen ervan een bijverdienste. „Soms is het lonender een lege container snel terug naar China te brengen.”


In de Rotterdamse haven is het goed te merken dat China steeds meer exporteert. Het containervervoer tussen Rotterdam en China is de afgelopen vijf jaar verviervoudigd. Ruim een half miljoen containers vol met elektronica, textiel, speelgoed en andere goederen uit China kwamen vorig jaar de haven binnen. Dat zijn gemiddeld 1.300 containers per dag, oftewel 20 kilometer vrachtwagens, bumper aan bumper.

De handel met China is vooral eenrichtingsverkeer. In Nederland en de buurlanden wordt weinig tastbaars gemaakt wat de Chinezen kunnen gebruiken. Nederlandse bedrijven die de Chinezen wel wat te bieden hebben, laten de producten in China maken. Dat is goedkoper.

De Rotterdamse rederijen hebben daardoor weinig om de containers die weer naar China teruggaan te vullen, zegt André Toet, directeur Centraal Europa van de Deense rederij Maersk, marktleider in de Rotterdamse haven. „Wat vis, bier, aardappelen en uien uit Nederland. Naast bier pikken we in Duitsland auto-onderdelen en enkele machines op. Dat is het.”

Gevolg is dat Maersk op de vier wekelijkse ‘lijndiensten’ tussen Rotterdam en Chinese havens als Shanghai jaarlijks tienduizenden containers leeg terugstuurt. Hetzelfde geldt voor de andere rederijen. In totaal ging volgens cijfers van het Havenbedrijf Rotterdam in 2005 160.000 TEU (160.000 containers van 20 voet) leeg terug naar China.

De Chinezen hebben weinig behoefte aan relatief dure producten uit Europa. Minder dan 1 procent van de totale Nederlandse industriële export gaat volgens cijfers van onderzoeksbureau EIM naar China. Wat de Chinezen wél kunnen gebruiken zijn grondstoffen. Daarmee kunnen ze de producten maken waar het Westen om vraagt. Nederland heeft weinig grondstoffen te bieden. Wat wel in overvloed beschikbaar is, zijn recyclebare restmaterialen, zoals oud papier, schroot en plastic.

Vooral aan oud papier en karton bestaat in China een grote behoefte, omdat het land relatief weinig oud papier inzamelt en nauwelijks ‘productiebossen’ bezit. Het oud papier kunnen de Chinezen gebruiken als grondstof voor het maken van verpakkingsmateriaal. Daar kunnen de goederen in verpakt worden die later weer naar Rotterdam gaan.

Oud papier is er in overvloed in Nederland. Vorig jaar is 2,6 miljoen ton oud papier ingezameld, meer dan ooit tevoren. En het oud papier en de andere restmaterialen zijn goedkoop te vervoeren in de lege containers die toch al naar China gaan.

Het resultaat is een snelgroeiende export van recyclebare materialen vanuit de Rotterdamse haven. Vooral voor oud papier gaat het om grote hoeveelheden. Meer dan eenderde van het Nederlandse oud papier gaat naar China, zegt Hans Koning, directeur van de FNOI, de brancheorganisatie van oudpapierbedrijven.

Ging in 2000 nog 100.000 ton oud papier uit Rotterdam naar China, nu is dat bijna twintig keer zo veel, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek. In de containers zit niet alleen Nederlands oud papier, de helft halen handelaren uit omliggende landen. Dat komt allemaal naar Rotterdam, omdat daar de grote containerschepen aankomen en weer vertrekken.

Deze ontwikkeling is zo hard gegaan dat oud papier inmiddels in volume het belangrijkste Nederlandse exportproduct naar China is. Volgens het Havenbedrijf Rotterdam gaat het om ongeveer 155.000 TEU met oud papier per jaar. Omgerekend zit eenderde van alle containers naar China vol met oud papier. Eenderde van de containers blijft leeg.

Ook de export van schroot is snel gestegen. In volume is dit een veel kleinere stroom, maar in euro’s gerekend is schroot volgens CBS-cijfers het belangrijkste exportproduct naar China. Oud papier neemt veel ruimte in beslag, maar is per ton slechts 100 euro waard, tegen bijvoorbeeld 5.000 euro per ton koperschroot. Daarom vertegenwoordigt oud papier 6 procent van de totale waarde van de uitvoer naar China, tegen bijna 20 procent voor metaalschroot.

Restmaterialen mogen Nederlands belangrijkste exportproducten naar China zijn, voor de rederijen is het vervoeren ervan niet meer dan een bijverdienste. Het is de slechtst betaalde lading, zegt Joris de Caluwe, directeur van oudpapierexporteur Ciparo. Verscheping naar Shanghai kost volgens De Caluwe ongeveer 350 dollar per container. Het tarief van China naar Rotterdam voor vergelijkbare lading is 1.600 dollar. De grote vraag naar containerruimte drijft dan de prijs omhoog.

Voor rederij Maersk is het soms lonender om een container leeg terug te sturen, dan die te vullen met oud papier of schroot, zegt Toet. „Het vervoer vanuit China is allesbepalend. Daar verdienen we aan, dus daar willen we voldoende containers hebben staan.” Restmaterialen verschepen betekent dat een container een maand extra kwijt is. Daarom bekijkt de rederij elk kwartaal welke containers beter leeg terug kunnen.

De Caluwe is niet bang dat op de containerschepen geen plaats is voor oud papier. „Er zijn zat rederijen met wie we in zee kunnen gaan. Af en toe roepen ze dat het tarief omhoog moet. Maar vijf minuten later krijgen we een telefoontje of ze wat containers bij ons mogen boeken.”

Voorlopig lijken bij gebrek aan lading richting China de verschepingskosten minimaal te blijven. Het aantal lege containers richting China zal de komende jaren verder groeien, verwacht Toet. „De industrie is hier weg. Dat zie ik niet veranderen.” De onbalans in de Noord-Europese havens groeit volgens Toet ook met de opkomst van Oost-Europa en Rusland. Ook zij importeren steeds meer uit China, maar exporteren weinig. Voor Nederland verwacht het Centraal Planbureau (CPB) een verdubbeling van de Chinese uitvoer in vijf jaar.

Maar het groeiende handelstekort met China heeft dus ook een positieve kant. Het is de voorwaarde voor de export van een overvloed aan restmaterialen over een afstand van 15.000 kilometer. De export van oud papier zou hogere transporttarieven waarschijnlijk niet overleven: de winstmarge op een ton ligt op iets meer dan 2 euro, zegt Niels van Binsbergen van oudpapierexporteur America Chung Nam Europe. Dat komt neer op ruim 50 euro per container.

Dankzij het ontsluiten van de Chinese markt loont het inzamelen van oud papier weer. In de jaren negentig van de vorige eeuw was de prijs van oud papier door de enorme toevloed ervan nog negatief. Gemeenten moesten geld bijbetalen om oud papier kwijt te raken. De prijs van oud papier is de laatste jaren sterk gestegen. Vooral de laatste maanden gaat het hard. Sinds januari is de prijs met 30 procent omhoog gegaan. En dat voelt ook de individuele burger: de gemeente Purmerend besloot onlangs de meevaller in de kosten van afvalverwijdering terug te geven aan de inwoners.


NRC, 07-07-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB