Bush, groene jongen?


'We nemen klimaatverandering ernstig', zei George Bush toen hij donderdag zijn strategie in de strijd tegen de opwarming van de aarde voorstelde. Was de Amerikaanse president plots een groene jongen geworden? Of poogde hij gewoon een rookgordijn op te trekken om te verdoezelen dat de VS volgende week op de G8-top van de rijkste industrielanden in het Duitse Heiligendamm gaan dwarsliggen? De meningen zijn verdeeld.


Inhoudelijk stelt het plan van Bush niet veel voor: hij wil de vijftien grootste vervuilers samenbrengen om tegen eind volgend jaar afspraken te maken over de beperking van de uitstoot van broeikasgassen vanaf 2012, als het huidige Kyoto-akkoord afloopt. Met welke middelen de landen die afgesproken doelstellingen behalen, staat hun vrij. Van verplichte maatregelen en van een wereldwijde handel in emissies wil Bush niet weten. Het is bovendien handig om Amerikaanse inspanningen te laten afhangen van de bereidheid van landen als India en China omdat het erg weinig waarschijnlijk is dat die positief zullen reageren. In die zin hebben de milieuactivisten, die het plan-Bush vrijwel unaniem van de tafel veegden, gelijk.

Sommigen verdachten Bush er zelfs van de G8-top en de onderhandelingen in de Verenigde Naties bewust te willen kelderen. De Financial Times Deutschland noemde het initiatief van Bush een belediging van Angela Merkel omdat de president, zoals het de gewoonte is, de G8-gastvrouw zelfs geen succesje gunt op haar voornaamste agendapunt. En de Europese commissaris voor Milieu, Stavros Dimas, sprak onomwonden van 'oude koek'.

Maar de Britse premier Tony Blair, die in de speech van zijn vriend en bondgenoot een belangrijke mijlpaal ziet, heeft ook gelijk. Het is de eerste keer, merkte Blair op, dat de VS duidelijk zeggen dat ze mee willen zoeken naar een wereldwijd akkoord. Het is ook de eerste keer dat Bush doelstellingen voor de VS formuleert. Tot nog toe mocht de Amerikaanse uitstoot blijven stijgen, terwijl de VS nu al verantwoordelijk zijn voor een kwart van alle broeikasgassen. 'Het beste stuk Amerikaans klimaatnieuws dat ik in lange tijd hoorde', vond ook de Deense minister van Milieu Connie Hedegaard. 'We moeten voortgaan op dit elan.'

Bush komt inderdaad van heel ver. Meteen na zijn aantreden verwierp hij het Kyoto-protocol dat de geïndustrialiseerde landen verplichtte om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2012 terug te brengen tot onder het niveau van 1990. De Amerikaanse president oordeelde dat de Kyoto-verplichtingen Amerikaanse banen zouden vernietigen en hij vond het oneerlijk dat snelle groeiers als India en China vrijgesteld werden.

Het heeft ook lang geduurd eer Bush erkende dat de klimaatverandering van menselijke makelij is. Hij haalde zich zelfs de toorn van prominente wetenschappers op de hals omdat hij wetenschappelijke rapporten liet bijstellen.

Maar op de duur kon ook Bush de bewijzen niet langer negeren. Zijn nieuwe toon en zijn nieuwe leidersrol hebben vele redenen.

Er is ten eerste de publieke opinie - niet te versmaden met cruciale verkiezingen op komst. In een jaar tijd, van april 2006 tot april 2007, steeg het aantal Amerikanen dat klimaatverandering als 'het allerbelangrijkste milieuprobleem' beschouwt, van 16 naar 33 procent. En in april vond zeventig procent dat de regering meer moest doen. De orkaan Katrina, die in de zomer van 2005 New Orleans verwoestte, bracht het probleem voor de Amerikanen akelig dichtbij.

Een cruciale datum in de ommekeer was 27 september 2006. Die dag ondertekende de Republikeinse gouverneur Arnold Schwarzenegger een wet die Californië verplicht tot beperking van de uitstoot van broeikasgassen. 's Anderendaags kopten de kranten: 'Akkoord verzekert Schwarzeneggers herverkiezing'. Ook bij vele Republikeinen groeide stilaan het milieubewustzijn, vooral bij de diepgelovige achterban van Bush, die in de Bijbel las dat de mens verantwoordelijkheid draagt voor de aarde.

Niet alleen tal van staten en steden volgden het voorbeeld van de 'Terminator', zelfs verscheidene grote bedrijven sprongen op de milieukar. Enkele maanden later veroverden de Democraten de meerderheid in het Congres. Milieu stond meteen bovenaan op de agenda. Ze organiseren zoveel hoorzittingen dat niemand nog de tel kan bijhouden.

Maar niets of niemand deed meer voor de bewustwording dan de gewezen Democratische vicepresident Al Gore. Wie niet wist waarover het ging, wist dat plots wel. Wie niet begreep hoe dringend een oplossing voor het probleem was, begreep dat plots wel. Voor Bush en de Republikeinen is dat misschien An Inconvenient Truth, maar Gores film is een van de meest succesvolle documentaires ooit.

Vergeet ook niet dat Bush over achttien maanden een ex-president is en dat hij dus dringend moet beginnen denken aan het oordeel dat de historici over hem zullen vellen. Zijn legacy heet dat zo mooi in het Engels, de erfenis die hij zijn land en de wereld nalaat. Dat is een niet te onderschatten bekommernis voor Amerikaanse presidenten. En dus poogde Bush het initiatief weer naar zich toe te trekken. Hij hoort deze dagen immers meer en meer dat hij Amerika's leidersrol verkwanseld heeft, het respect voor het land te grabbel gegooid.

Maar of hij dat met dit milieuvoorstel gaat herwinnen, is zeer de vraag.


DS, 02-06-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB