Livret A is in Frankrijk meer nostalgie dan belegging


BRUSSEL - De groenen en de PS pleiten voor een nieuw type spaarboekje om meer geld naar sociale projecten en kleine ondernemingen te kanaliseren. De mosterd daarvoor haalden ze in Frankrijk, waar 90 procent van de inwoners een Livret A heeft. Maar de kritiek erop is niet mals.


Het Livret A is zo Frans als een stokbrood. De geschiedenis ervan gaat terug tot 1818, toen Lodewijk XVIII een manier zocht om het Franse spaargeld van onder de matras weg te lokken. Met de opbrengst werden de schulden van de Napoleontische oorlogen afgelost.

In wezen is er aan het Livret A sindsdien niet zoveel veranderd. Het blijft een spaarproduct dat fiscaal aantrekkelijk is, een wat hogere rente biedt en waarvan de opbrengst voor sociale projecten wordt ingezet. Tweehonderd jaar geleden was dat het wegwerken van oorlogsschulden, nu ligt de nadruk op sociale woningbouw en op de financiering van kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's).


Geboortegeschenk

Tot einde 2008 mochten enkel de Banque Postale, de Caisse d'Epargne en Crédit Mutuel, drie overheidsinstellingen, het Livret A aanbieden. Onder druk van Europa kwam daar verandering in. Sinds 2009 mogen alle Franse banken het op de markt brengen, wat ze ook gretig doen. Niet dat ze er veel aan verdienen, want de rente ligt hoger dan op andere spaarproducten, maar het is een typisch instapproduct voor nieuwe klanten.

Negen Fransen op de tien hebben een Livret A op hun naam staan, meestal al hun hele leven, want het is een typisch geboortegeschenk. Toch is het Livret A maar goed voor 224 miljard spaargeld. Dat steekt schril af tegen de 230 miljard op de spaarboekjes in het zoveel kleinere België.

Vreemd, want met een rente van 2,25 procent rendeert het Livret A beduidend beter dan een modaal Belgisch spaarboekje. De ogenschijnlijke contradictie heeft deels te maken met het wettelijk plafond van 15.300 euro dat maximaal op een Livret A mag bijeen gespaard worden.

Maar met 60 miljoen spaarders blijft het Livret A dan nog ver onder zijn potentieel van 918 miljard euro. Er zijn echter maar 5,3 miljoen Livrets waarop het maximumbedrag van 15.300 euro bereikt wordt. Samen zijn die goed voor 81 miljard euro of ruim een derde van het totaal.

De overblijvende 55 miljoen Fransen die het plafond niet halen, hebben dus gemiddeld 2.600 euro op hun boekje staan, tegen meer dan 35.000 euro in ons land, wat de indruk voedt dat het Livret A voor de meeste Fransen meer nostalgie is dan een belegging. Wie van bij zijn geboorte maandelijks gemiddeld 10 euro op zijn boekje gestort krijgt, komt rente inbegrepen op zijn 18de ongeveer aan 2.600 euro. En daar lijkt het spaarverhaal in de meeste gevallen op te houden.

De rente op het boekje wordt jaarlijks vastgelegd door de minister van Financiën. Hij werkt daarbij met een formule die rekening houdt met de verwachte inflatie en met de rente die de banken elkaar aanrekenen. In de praktijk compenseert de opbrengst van het boekje daardoor bijna systematisch de inflatie.

Het geld dat de banken met het Livret A aantrekken, moeten ze sinds 2011 voor 65 procent doorstorten aan de Caisse des dépôts (CDC), een staatsinstelling die vooral investeert in sociale woningbouw. Met de resterende 35 procent moeten de banken kredieten verlenen aan kmo's.

Maar de CDC heeft al 102 miljard geïnvesteerd in een portefeuille aandelen, bedrijfsobligaties en vooral Europees staatspapier. ‘Dat is onontbeerlijk', zegt de CDC, ‘om veiligheid en liquiditeit te garanderen'. De Franse centrale bank is het daar in haar jongste jaarverslag duidelijk niet mee eens, want zo ‘immobiliseert de CDC middelen zonder ze productief te investeren, wat in het nadeel is van de kmo's en van de hele Franse economie'.

In België is het nog niet duidelijk hoe de opbrengst van het nieuwe spaarboekje zou moeten doorvloeien naar sociale projecten en de kmo's. Vast staat wel dat het geld, in tegenstelling tot de Franse situatie, op de balans van de banken blijft. Om problemen met de komende strengere liquiditeitsnormen te vermijden.

De vraag is ten slotte of de invoering van een speciaal spaarboekje geen manier is om meer spaargeld in eigen land te houden. Door de huidige regeling kunnen buitenlandse (internet)banken immers heel gemakkelijk Belgisch spaargeld aantrekken dat vervolgens meteen de grens overgaat naar het moederhuis dat er in eigen land kredieten mee toestaat of gewoon haar liquiditeitspositie verbetert.


DS, 08-09-2012

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB