Waarom geen professionele masters voor de klas krijgen?

Paul Mahieu


Het lerarentekort haalt als een cyclisch of conjunctureel fenomeen de actualiteit. Het wordt bepaald door én een wisselende instroom in de lerarenopleidingen (de alarmkreet van Lieven Boeve zal ongetwijfeld een aantal jongeren mobiliseren), én de indrukwekkende uitval van beginnende leraren.

Boeve pleit voor een parallel circuit van masters en bachelors in de klas (DS 16 augustus). De eerste doen een jaar langer over hun studie, hun loon is navenant hoger, hun onderwijsbevoegdheid verschilt, én zij zijn anders opgeleid. Weliswaar is er met de recente hervorming van het universitaire landschap een educatieve master geboren, maar structureel blijft deze zich onderscheiden van de professionele hogeschoolopleidingen. Kort door de bocht: bachelors leren perfect wat en hoe les te geven, masters leren ook waarom.

Buiten de mogelijkheid voor bachelors om via een schakel- of voorbereidingsprogramma te ‘masteren’, is geen tussenpositie mogelijk. Daarin verschilt Vlaanderen van Nederland, waar ook professionele masters worden gevormd. Dat zijn reflectieve, onderzoekende en gespecialiseerde meerwaarde zoekende professionele bachelors.

Ik wil me niet mengen in de territoriumstrijd tussen hogescholen en universiteiten. Wel stel ik (mede na enkele visitaties) vast dat de Nederlandse professionele masters in een behoefte voldoen en een groep jongeren én reeds actieve leerkrachten aanspreken en enthousiasmeren. Dat zij daarbij een specifieke specialisatie meekrijgen (van orthopedagogiek tot onderwijsmanagement) biedt hen en hun school een grote meerwaarde.

Neem nu die opleiding tot schoolleider. Vlaanderen is zowat de enige regio in Europa waar geen gecertificeerde opleiding tot schooldirecteur bestaat. De onderwijsnetten bieden eigen opleidingen aan, maar die beantwoorden geenszins aan enige externe kwaliteitstoets. En zo krijgen we eerlang wellicht (basis)scholen met professioneel én academisch geschoolde leraren, maar met een directie die hoogstens weet hoe les te geven maar niet waarom, laat staan hoe hij of zij dat proces kan sturen.

Paul Mahieu, Emeritus hoogleraar Opleidings- en onderwijswetenschappen (UAntwerpen)


DS, 17-08-2021