De andere wang

Rik Torfs


Ook gezien hoe onstuimig de regeringspartijen de oppositie, en meer in het bijzonder de alom gevreesde Bart De Wever, aanvallen? Soms is die kritiek een spel, en dan is zij overbodig. Soms is zij eerlijk, en dan is zij een vergissing.


Assertieve schreeuwlelijken die het publieke forum beheersen, beschouwen academici vaak als wereldvreemde kneusjes. Vergis u niet. Zij kunnen slim en gemeen zijn. Vooral gemeen. Ik heb veel van hen geleerd. Zeker van mijn Italiaanse collega's. Zij verstaan de kunst hun tegenstander met fluwelen handschoenen de grond in te boren. Dat doen ze door hem zonder pardon hun vijandschap te onthouden.

In de vroege jaren tachtig was ik een jonge kerkjurist. Te jong, vond het establishment. Dus moesten mijn ideeën wel fout zijn. Dat waren ze ook. Want ik pleitte voor de priesterwijding van de vrouw, terwijl paus Johannes Paulus II in 1994 na een val in de badkamer tot het besluit kwam dat God zelve daarvan niet wilde weten. Hoe dan ook, ik probeerde in allerlei publicaties te bewijzen dat er geen afdoende theologische, juridische of kerkpolitieke redenen waren om vrouwen de mogelijkheid tot priesterwijding te ontzeggen.

Mijn tegenstanders nam ik onverdroten onder vuur. Ik citeerde hun misvattingen ruim, bestreed hen frontaal, klaagde hun verbondenheid met de machthebbers aan, wees op de duizelingwekkende lichtheid van hun argumentatie. Slechts op het nippertje verzweeg ik dat zij slechte mensen waren, al twijfelde ik daar geen moment aan.

'Doe dat niet', zei mijn Italiaanse collega Francesco Margiotta Broglio op een terras in Como - aankomende herfst, onbetamelijk vrolijke Campari-Orange, olijven. 'Misgun hen die aandacht. Zwijg hen dood. Schrijf wat je zelf denkt en formuleer dat met klasse.' Dat laatste herhaalde hij. 'Met klasse.'

Italiaanse professoren met diepe wijsheid en eigen ideeën wijden aan hun opponenten geen voetnoot. Ze hoeven niet te bestrijden wat hen niet raakt. Zij weten dat vriendschap zeldzaam is en vijandschap dat nog meer moet zijn. Misschien klopt het dat je iemand kent aan zijn vrienden, maar je ziet pas wie iemand werkelijk is aan de manier waarop hij zijn vijanden kiest. Je verlaagt je eigen status door daarin de verkeerde keuze te maken.

Sorry dat nu een preek volgt, zomaar op een doordeweekse donderdag, maar het kan niet altijd Stephen Hawking zijn. Jezus Christus was iemand die vijandschap niet schuwde, zo niet was hij in zijn bed gestorven. Hij zei trouwens uitdrukkelijk dat je je vijanden moet beminnen, wat de plicht oplevert ze eerst te hebben. Ondertussen was Christus niet bereid om gelijk welk aanzoek tot vijandschap zomaar te accepteren. Dat blijkt uit het evangelie volgens Lucas, hoofdstuk 6, vers 29: 'Als iemand je op de wang slaat, bied dan ook de andere wang aan, en weiger iemand die je je bovenkleed afneemt ook niet je onderkleed.'

Mensen die het denken niet genegen zijn of, bijvoorbeeld ten gevolge van een drankprobleem, christendom met simplisme verwarren, verfoeien die uitspraak. Zij zien er naïef geitenwollensokkerig pacifisme in. Of lafhartige vergevingsgezindheid. De aanvaller krijgt vergiffenis, nog voor hij de tweede slag heeft toegebracht. Elke politicus of schroothandelaar moet daar hartelijk om lachen. Dat laatste verdient aanmoediging. Maar zo simpel is de uitspraak van Christus niet.

Wie de andere wang aanbiedt, wijst de aanvaller terecht. Hij gaat niet in op diens aanbod tot vijandschap. Meer zelfs, door de tweede wang aan te bieden, laat hij zien hoe onnozel de slag op de eerste wel was. De agressor wordt vierkant uitgelachen. Wie slaat, is een idioot. Wie een tweede keer slaat, is een dubbele idioot. Het toekeren van de andere wang wijst niet op vergiffenis, maar op misprijzen. Voor de dader is ze de laatste kans om zich te herpakken. Kortom, wie iemand anders slaat, is diens vijandschap niet waard. Zoals je een wetenschapper die domme ideeën verdedigt geen voetnoot ten geschenke geeft. In vriendschap mogen wij, uit menslievendheid, soms een beetje hypocriet zijn. In vijandschap nooit. Breng de matig verdienstelijke medemens geen hulde door met hem in de clinch te gaan.

Even terug naar de politiek. Als de traditionele partijen in Vlaanderen willen overleven, zullen zij moeten tonen wie ze zijn. Dat blijkt uit ideeën. Dromen. Daadkracht en barmhartigheid. Wie een eigen gezicht heeft, hoeft niet op dat van een ander te slaan.


DS, 15-12-2011 (Rik Torfs)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB