Supercalifragilisticexpialidocious


De communautaire dossiers liggen weer op de onderhandelingstafel en niets wijst erop dat het dit keer makkelijker wordt om tot een akkoord te komen. Ondertussen lopen de spanningen binnen het CD&V-N-VA-kartel op. 'Het is vervelend en pijnlijk, maar naar welke kant het kartel in communautaire zaken ook rent, het zal nooit goed genoeg zijn', zegt Carl Devos.


Met het 'lepeltje suiker' schoof zelfs Mary Poppins in de beeldrijke Wetstraatkeuken aan. 'A spoon full of sugar makes the medicine go down'. Wie dat bij toediening opmerkt, verliest nadien vaak het beoogde effect. Ondertussen werd alweer een goedklinkende quote onsterfelijk. Het is ontluisterend om te zien hoeveel deining de doorgaans creatieve formulering van absolute evidenties veroorzaakt. Dat komt omdat ze veel te lang na 10 juni ontkend werden.

Het betere bochtenwerk is al een tijdje bezig. Niet enkel in communautaire zaken. Vergelijk de verklaringen en programma's van voor 10 juni met de beslissingen in de deelakkoorden. Hoe drastisch is de verderfelijke drugs- of snelbelgwet herschreven? Het lijkt eerder veel van hetzelfde, maar dan een beetje anders. De tussentijdse deelakkoorden laten - voorlopig - onvoldoende zien waar al het gedoe sinds 10 juni voor nodig was. Is dat de grote ommekeer die ons minstens gesuggereerd werd? Andere, uitstekende voorstellen blijven onderbelicht, de schijnwerpers zien vooral conflictzones waar vaak enkel een grijs mengsel mogelijk is. Waar oranjeblauw wel het verschil maakt, zoals in het jeugdsanctierecht, is kritiek haar deel. Een mens wordt van minder nerveus.

Bovendien moet het belangrijkste nog komen. De begroting, waar de verzoening van alle wensen simpelweg onmogelijk is, en het communautaire. Voor het eerst sinds de poorten van Hertoginnedal zich sloten, wordt daar weer vóór de schermen over onderhandeld. Daarom lijkt het kartel even onder druk te komen. Het is meer dan een spanning tussen N-VA en CD&V. Die breuklijn loopt ook door CD&V: het gaat, simpel gesteld, om redelijkheid en verantwoordelijkheid versus principes en beginselvastheid. Bij N-VA zijn er wat meer ongerust over dat laatste, bij CD&V denken sommigen vaker aan het eerste. Ook tussen de MR en het FDF zien we gelijkaardige spanningen, een gevolg van lichte variatie in de 'goesting' om mee te besturen. Communautaire toegevingen zijn voor N-VA en FDF nu eenmaal existentiëler. Het raakt meer dan MR en CD&V de kern van hun bestaan.

De regeringsonderhandeling is een opeenstapeling van accidenten en incidenten. Deelakkoorden zetten die tristesse niet in de schaduw. Zelfs een regering van het verstand moet meer bindmiddel vinden dan de luxe van een socialistenvrije regeerperiode. Er zijn grenzen aan het wantrouwen. Ondertussen is Bart De Wever is kreupel gerokken: hij wil ergens een prijs voor de splitsing van BHV betalen, houdt mee de discussie in de kamercommissie tegen en aanvaardt een uitgestelde staatshervorming met alle lekkere brokken helemaal op het einde. De 'vis voor 2009' moet het electorale gezicht redden. Die souplesse is mogelijk omdat de onderhandelingen zo lang aanslepen. Iedereen wil landen. Dat zorgt voor druk rond de onderhandelingstafel. Buiten is ondertussen voldoende ongenoegen over de trage vorderingen opgebouwd om woordbreuken te verteren. Straffe beloftes worden steeds meer een vage herinnering, die bovendien vandaag zachtjes herschreven worden.

Het is niet evident om een houding aan te nemen tegen deze 'flexibiliteit'. Moeten we 'Pieter de Rem' hekelen of bedanken voor zijn regie van de poppenkast in de kamercommissie? Als ze daar op de gas duwen, mislukt de formatie. En roepen analisten dat het een schande is om het overleg geen kans te geven. Als ze temporiseren, wrijven critici zich in de handen. Is het verantwoordelijk of schandalig dat CD&V-N-VA de gefaseerde en dus uitgestelde staatshervorming accepteert? Indien niet dan geen regering, indien wel dan staan ze met de billen bloot. Hadden we immers niet begrepen dat alles in het regeerakkoord haarfijn geregeld moest worden? Gezien de liberalen geen tweederde tripartite willen en de socialisten (ongeveer) niet willen meebesturen, zou de consequente houding van CD&V-N-VA - we stappen niet in de regering zonder garanties - de Wetstraat in een ongeziene institutionele crisis storten. Een woordbreuk onder de lat of uitzichtloze miserie? Zie hier een vraag waarover het volk zich al in 2009 mag uitspreken. Doe nu alvast maar het eerste, buiten wachten te veel armen vol schrik op hun onbetaalbare stookoliefactuur.

Kortom, het is vervelend en pijnlijk, maar naar welke kant het kartel in communautaire zaken ook rent, het zal nooit goed genoeg zijn. Dat is het lot van wie met beloftes morst. De verkiezingen winnen was voor 10 juni zo belangrijk dat men vergat dat de opdracht er daarmee slechts voor de helft opzit. Na het gezever - want dat was het, zo blijkt nu - over de 'vijf minuten politieke moed' en 'onverwijlde splitsing zonder toegevingen' verdient het kartel minstens een ferme billenkoek. Alleen het eindresultaat laat kiezers straks toe om te oordelen of dat ook in het stemhokje moet gebeuren.

Dus zijn alle verstandige ideeën om uit deze crisis te raken welgekomen. Op het eerste gezicht valt niet gek veel in te brengen tegen het voorstel van de auteurs van 'Choisir l'avenir' over de communautaire onderhandelingsprocedure. Dat lijkt een zaak van gezond verstand. Helaas een eigenschap die zelden strookt met de bewegingswetten van de Wetstraat. De kortste afstand tussen twee punten is daar nooit een rechte lijn.

Het is te gemakkelijk om te stellen dat, als deze methode niet gevolgd wordt, we dan maar besluiten moeten trekken genre 'durven te kiezen, (…) in een gemeenschappelijk België als het kan, zonder als het niet anders kan.' Die chanterende ondertoon is ongeschikt voor wie een 'eerlijk en diepgaand debat' wil. De voorgestelde procedure is niet objectief of neutraal. Zo'n procedure bestaat niet. Net de manier waarop we de communautaire crisis aanpakken, is deel van het probleem. En van de oplossing. BHV regelen buiten het regeerakkoord, de staatshervorming verhuizen naar een breed forum: dat is onevenwichtig. Het vraagt te veel aan de Vlamingen die al sterk moeten inleveren. Franstaligen beloven in ruil enkel dat ze geen vragen verbieden of onbespreekbaar noemen. Dat is niet creatief, dat is te makkelijk. Het half dreigement is niet constructief.

Intellectuelen moeten de beperkingen van de dagelijkse werkelijkheid creatief overstijgen, niet versterken. Het voorstel van de Franstalige intellectuelen is even zinvol als geloven dat als je, zoals Mary Poppins, genoeg 'supercalifragilisticexpialidocious' zingt de problemen vanzelf wel verdwijnen.

Carl Devos is politicoloog aan de Ugent


DS, 19-10-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB