Rutte wil speciaal voor Shell belasting schrappen


Het Brits-Nederlandse oliebedrijf Shell wil zijn hoofdkantoor van Den Haag naar Londen verplaatsen. De Nederlandse regering probeert dat ter elfder ure nog te beletten.


Een ultieme wanhoopspoging. Alleen zo valt de wijze te omschrijven waarop de Nederlandse regering probeert te voorkomen dat oliebedrijf Shell zijn monumentale hoofdkantoor in Den Haag binnenkort verlaat en verhuist naar Londen.

Dat voornemen maakte Shell maandagochtend – vlak voor de opening van de beurzen – bekend. ‘Ik besef dat dit een moeilijke boodschap is’, meldde de Nederlandse topman Ben van Beurden. ‘Toch wil ik benadrukken dat dit noodzakelijk is. Zo kunnen we een leidende rol spelen in de energietransitie.’

Dat zijn boodschap moeilijk viel, is een understatement. De Nederlandse regering, die pas zondagavond op de hoogte was gebracht, reageerde ontdaan, zelfs al moeten de aandeelhouders de beslissing volgende maand nog bekrachtigen. ‘Dit heeft ons onaangenaam verrast’, zei Stef Blok, ontslagnemend minister van Economische Zaken maandagochtend. ‘We zijn in gesprek met de top van Shell.’ Een halve dag later meldden Nederlandse media al dat het ontslagnemende kabinet van premier Mark Rutte steun zocht in het parlement om speciaal voor Shell de dividendbelasting af te schaffen.


Dividendbelasting

Het is namelijk die Nederlandse dividendbelasting van 15 procent die Shell na jaren discussie heeft doen besluiten het Kanaal over te steken.

Shell is ontstaan uit een Brits en een Nederlands bedrijf, die in 1907 besloten nauw samen te werken. Tot een volledige fusie kwam het echter nooit. De twee afdelingen bleven altijd min of meer naast elkaar bestaan, met aandelennoteringen in zowel Amsterdam als Londen. Die dubbele notering maakt de handel in Shell-aandelen nodeloos ingewikkeld, vinden beleggers en bedrijfsleiding al jaren. Bovendien int het Verenigd Koninkrijk geen belastingen op dividenden, wat Nederland wel doet. Een plan van de Nederlandse regering om die dividendbelasting te schrappen, sneuvelde na jaren discussie en ophef in 2018.

Op die saga kwam ceo Van Beurden een jaar geleden al terug in Het Financieele Dagblad. Daarin zei hij al dat het onzeker was of Shell op termijn wel in Nederland zou blijven. ‘We hebben ooit voor Den Haag gekozen in de veronderstelling dat de dividendbelasting wel zou worden afgeschaft. Nu dat niet doorgaat, kijken we met andere ogen naar onze huidige Brits-Nederlandse structuur.’

Dat een Nederlandse rechter in mei Shell nog veroordeelde tot het sneller verlagen van zijn uitstoot, speelde volgens Van Beurden ‘geen enkele rol’, zei hij maandag tegen Het Financieele Dagblad.


‘Overwinning voor Brexit’

Kortom: het gaat hem wel echt om die dividendbelasting. Als het olieconcern de oversteek eenmaal heeft gemaakt, zal er namelijk maar één aandeel Shell meer zijn, zonder dividendbelasting. Maar ook de naam zou veranderen. Als het bedrijf kiest voor de Britse nationaliteit, verdwijnt ‘Royal Dutch’ uit de officiële naam.

En dat is op meerdere manieren pijnlijk voor de Nederlandse regering. ‘Rutte heeft enkele jaren geleden gezegd dat Nederland geen tweede België mocht worden, waar geen hoofdkantoren meer zijn maar enkel nog filialen’, zegt hoogleraar belastingrecht Jan van de Streek (Universiteit Leiden). ‘Nu is dat toch aan het gebeuren.’

Shell is namelijk niet de eerste. Vorig jaar besloot de Nederlands-Britse levensmiddelengigant Unilever – met merken als Dove, Planta, Ola, Calvé, Knorr, Ben & Jerry’s en Vaseline – ook dat het juridisch volledig Brits werd.

Van de Streek betwijfelt of het idee om de dividendbelasting alsnog te schrappen, kans van slagen heeft. ‘Die discussie hebben we allang gevoerd, jaren heeft dat geduurd. Het besluit om dat niet te doen, is al gevallen.’ Bovendien is de regering-Rutte ontslagnemend en zit de formatie muurvast.

Terwijl Nederland baalt, onthaalde de Britse regering de komst van Shell maandag als een overwinning voor de Brexit. ‘Dit is een motie van vertrouwen in de Britse economie’, zei Kwasi Kwarteng, de Britse minister van Ondernemen. ‘De honderden miljoenen die dat bedrijf jaarlijks betaalt aan belastingen, zullen voortaan naar onze schatkist vloeien.’


Blog DS, 16-11-2021 (Pieter Van Maele)