Dierentuinen: een vloek of een zegen?

Aapjes kijken: de meesten van ons doen het maar wat graag. Maar lang niet iedereen is enthousiast over de dieren achter hekken of in grote hokken. Want is dat eigenlijk niet vreselijk zielig?

Het is een lastige discussie waar we wellicht nooit helemaal uit kunnen komen. Dierentuinen hebben namelijk voor- en nadelen. En afhankelijk van de waarde die u aan bepaalde voor- of nadelen hecht, ziet u de dierentuin als een vloek of een zegen.

GROTE VERSCHILLEN
Laten we voorop stellen dat dierentuinen er in alle soorten en maten zijn. In sommige dierentuinen worden dieren goed verzorgd en leven ze in een omgeving die sterk lijkt op hun natuurlijk habitat. Maar er zijn ook dierentuinen waarin de zorg slecht is en de dieren in een klein hokje zitten. Het moge duidelijk zijn dat dergelijke dierentuinen eerder een vloek dan een zegen zijn. In dit artikel gaan we gemakshalve uit van dierentuinen waarin de dieren goed worden verzorgd en ze de ruimte hebben.
Hieronder zetten we de belangrijkste voor- en nadelen op een rijtje. Het oordeel is vervolgens aan u!

Voordeel 1: Dierentuinen redden levens
Wat hebben de westelijke laaglandgorilla, de Grévyzebra, algazel en de comorenvleerhond met elkaar gemeen? Het zijn allemaal diersoorten die dankzij dierentuinen het hoofd boven water weten te houden. Deze diersoorten worden in het wild ernstig bedreigd – de algazel is in het wild zelfs al uitgestorven – en dankzij dierentuinen en hun fokprogramma’s weten we zeker dat deze diersoorten in ieder geval in gevangenschap zullen blijven bestaan. En als fokprogramma’s heel succesvol zijn, kunnen dierentuinen zelfs besluiten dieren weer in het wild uit te zetten en de ernstig bedreigde of in het wild uitgestorven soorten een tweede kans gunnen. De dieren die we hier boven noemden, behoren tot de tien diersoorten die het sterkst afhankelijk zijn van dierentuinen. Andere soorten in deze lijst zijn de blauwoogmaki, de Sumatraanse tijger en het mantelaapje.

Nadeel 1: Stress!
Er wordt herhaaldelijk onderzoek gedaan naar de gezondheid van dieren in de dierentuin. Want hoe goed ze ook verzorgd worden en hoe sterk hun omgeving ook op hun natuurlijk habitat lijkt: ze bevinden zich toch in een vreemde situatie. En dat heeft zo zijn weerslag op de gezondheid van dieren, zo stelden onderzoekers bijvoorbeeld in 2011 nog. Ze bestudeerden chimpansees in dierentuinen en ontdekten dat deze apen in gevangenschap afwijkend gedrag vertoonden dat wijst op mentale problemen. En de chimpansee is niet alleen. Zo blijken olifanten (zowel de Afrikaanse als Aziatische variant) wanneer ze in de dierentuin ter wereld komen aanzienlijk korter te leven dan hun wilde soortgenoten. En daaraan lijken zowel fysieke (obesitas) als psychologische problemen (stress) ten grondslag te liggen.


Voordeel 2: Ambassadeurs van hun soort
Tijgers, gorilla’s en enorme roggen: in Nederland zullen we ze niet zomaar tegenkomen. En daardoor blijven de soorten toch een beetje een abstract begrip. Dankzij de dierentuin komen die abstracte begrippen tot leven. Want lezen en filmpjes kijken over exotische diersoorten is leuk, maar niets is zo indrukwekkend als een tijger recht in de ogen kijken. En als we eenmaal van die diersoorten onder de indruk zijn, begrijpen we ook beter waarom het zo’n kwalijke zaak is dat hun wilde soortgenoten het moeilijk hebben. In die zin worden de dierentuindieren ambassadeurs van hun soort die ons helpen de soorten te leren kennen, beter te leren begrijpen en wellicht zelfs een bijdrage te leveren aan hun behoud.

Nadeel 2: Dierentuinen zijn duur
Het houden van dieren is niet goedkoop. En dus rijst bij critici de vraag of we dat geld misschien niet beter kunnen besteden. Natuurlijk is het behoud van soorten geld waard. Maar zijn er misschien andere plekken waarop we met diezelfde som geld een veel groter effect zouden kunnen bewerkstelligen? Ja, zo stellen sommigen. Ze stellen dat het onderhouden van een groep olifanten in een dierentuin al snel honderd keer meer kost dan het beschermen van een evengrote groep olifanten en hun ecosysteem in het wild kost. En is het niet effectiever om wilde dieren en hun leefgebied te beschermen en zo het behoud van de diersoort te garanderen dan enkele olifanten in een dierentuin – die hoogstwaarschijnlijk niet meer in het wild kunnen overleven – te onderhouden? In andere woorden: moeten we niet investeren in wilde dieren om te voorkomen dat we deze dieren straks echt alleen nog maar aan dierentuinen kunnen bezichtigen?


Voordeel 3: Het ideale laboratorium
Dieren in het wild bestuderen is een lastige en kostbare klus. Dierentuinen bieden wetenschappers de gelegenheid om dieren onder gecontroleerde omstandigheden, gedurende langere tijd te bestuderen. Al heel wat papers zijn (deels) gebaseerd op dierentuinen. In die zin helpen de dierentuinen ons om meer inzicht te krijgen in dieren. Die inzichten kunnen weer gebruikt worden om dieren in het wild beter te begrijpen en te beschermen.

Nadeel 3: Dag, wild dier!
Hoe goed een dierentuin ook probeert om de omstandigheden waarin organismen in het wild leven, na te bootsen, het blijft toch namaak. En dat heeft invloed op dieren. Ze hoeven niet meer op jacht naar voedsel en hoeven niet bang te zijn voor roofdieren. Het gevaar bestaat dan ook dat de dieren die zich in dierentuinen bevinden gaandeweg hun instincten kwijtraken. Het worden een soort half gedomesticeerde versies van hun wilde soortgenoten. De grote vraag is dan ook: wat behouden de dierentuinen voor ons? Leveren ze een bijdrage aan het behoud van diersoorten die het in het wild bijzonder moeilijk hebben? Of creëren ze een soort slappe aftreksels van de machtige wilde dieren? En welke invloed heeft dat op de bezoeker? Krijgt die niet een heel fout beeld van de dieren en de gevaren waar hun wilde soortgenoten mee te kampen hebben? In andere woorden: weten bezoekers werkelijk dat schattige beren, knuffelachtige leeuwen en grappige olifanten in werkelijkheid niet bestaan en dat ze in het wild ook niet als zodanig door de mensheid behandeld worden?

bron:http://www.scientias.nl/dierentuinen-vloek-zegen/91842, 28 september 2013

Mening:

Dierentuinen/dolfinaria/... zijn een beroving van het dier zijn vrijheid met als doel geld te verdienen en de mens te amuseren. Zolang wij ons vermaken, is alles toch goed? Het dier wordt en blijft vergeten.

Ik ben tegen dierentuinen, maar veel hangt af van: welke dieren, hoe men de dieren houdt, het bewustzijn van de dieren,...

Vaak worden dieren te klein gehuisvest, zo verliezen de dieren hun natuurlijk gedrag met als resultaat stress, stereotiep gedrag,.... Ook de gezondheid van de dieren hangt deels af van de verblijven ( denk maar aan waterkwaliteit, UV,... ), zo heb ik verschillende waterstalen bekeken uit een aquaria gedeelte van een dierentuin, de resultaten hiervan waren onaanvaardbaar. Ook het nabootsen van hun natuurlijke omgeving is vaak ondermaats, met alle gevolgen van dien.

Op elke site van een dierentuin/dolfinaria/... vindt je terug dat het allemaal een educatief gegeven is. Wat is er zo educatief aan dieren te observeren waarvan hun gedrag helemaal anders is dan hun natuurlijke gedrag? Wat is er educatief aan dieren die niet in hun natuurlijke omgeving leven?

Het draait allemaal om geld.