'Nog even en ze vieren ook Pasen'


Europeanen debatteren hevig over de toenemende invloed van de islam op hun continent. Maar omgekeerd beïnvloedt de westerse cultuur ook de gewone Turken. In Turkse huizen duiken steeds meer kerstbomen op.


Armagan werd vier jaar geleden geboren, in de lente van 2004. Vorig jaar begon hij pas echt goed te praten. En dit jaar was hij oud genoeg om om een kerstboom te zeuren en zijn zin door te drijven. Zijn vader kon niet anders dan naar de grote shoppingmall in de buurt gaan en een plastieken kerstboom te kopen. Die heeft Armagan met veel plezier samen met zijn moeder versierd.

In de grote winkelstraten, bij de ingang van de wooncomplexen, op de pleinen in de betere buurten, in de grote winkels en de jongste jaren ook in de woonkamers: nu het bijna oud en nieuw is, domineren kerstbomen de stad. Istanbul doet op dit vlak niet onder voor een Europese stad met een christelijke populatie.

Terwijl het één jaar oude zusje van Armagan op de bank in de woonkamer is ingedommeld, speelt Armagan met zijn speelgoedauto's bij de kerstboom. De moeder van de kinderen, Zeynep Gorgu, zegt dat de kinderen gek zijn op kerstversieringen: 'De kinderen groeien op met Amerikaanse tekenfilms. Ze weten heel goed wie de kerstman is en dat hij cadeautjes brengt. Alle kinderen in het oppashuis waar Armagan elke dag zit, hebben kerstbomen laten kopen. Dan kun je niet anders dan ook één kopen. Ik moet zeggen dat het huis er wel gezelliger op wordt.' De vader van de peuter leest de krant en wil niet praten over de boom in de kamer. Hij is het er eigenlijk niet mee eens dat de boom in huis is gehaald.

Bijna iedereen in Turkije is moslim. Nog niet zo lang geleden hebben de moslims het offerfeest gevierd. Het vlees van de offerdieren zit nog in de diepvriezer en Kerstmis is aangebroken. Het ziet er naar uit dat veel moslims dat vlees naar binnen zullen werken terwijl het christelijke symbool het huis een stuk gezelliger staat te maken.

'Het is het werk van simpele zielen die onder invloed zijn geraakt van de christelijke propaganda', buldert Ismail Hunkar, zestig jaar en bestuurder van een flat in één van de betere wijken in Istanbul. 'Nog even en ze gaan ook Pasen vieren. Deze mensen zijn zo onwetend. Ze weten niet eens wat de betekenis is van Kerstmis en van de kerstboom.'

Hunkar is tegen kerstbomen, maar ook bij de bewoners van de flat waarvan hij bestuurder is, neemt het aantal huishoudens met kerstbomen elk jaar toe. 'Ook nummer 17 heeft dit jaar een kerstboom gehaald', zegt hij verslagen.

Turken kopen niet alleen kerstbomen, maar eten ook kalkoen. Het verschil met het Westen is dat dit niet op de kerstdagen gebeurt, maar van oud naar nieuw. Velen weten niet eens dat de dag waarop Kerstmis wordt gevierd, een andere is dan 31 december.

Ook de 73-jarige Ayse Yilmaz weet het verschil tussen kerst en oud en nieuw niet. Ze is een vrij traditionele vrouw, leeft op haar eentje nadat haar man twaalf jaar geleden is overleden en vindt het gezelliger als er een kerstboom is versierd wanneer haar kinderen die met oud en nieuw bij haar kalkoen komen eten.

'Ik zet dan ook de foto van mijn wijlen man onder de boom. Vooral mijn kleinkinderen vinden het geweldig, die boom. Het is alsof mijn overleden man dan ook met ons is', vertelt Yilmaz. Ze is blij dat de dag van vereniging van het hele gezin dichterbij komt. 'Ik weet dat sommige buren het maar raar vinden, mijn kerstboom. Ik ben een goede moslim, laat daar geen misverstand over bestaan. Ik vast elk jaar, ik heb ook een schaap geofferd dit jaar. Maar Jezus is ook een profeet van de moslims', zegt zij.

In het huis van Armagan is het al bedtijd voor peuters, maar de kleine jongen weigert om op tijd naar bed te gaan. Hij vindt het te spannend dat er bezoek is. Zijn moeder vertelt: 'Tegenwoordig is het niet genoeg dat er een kerstboom wordt aangeschaft. De vrouw die het oppashuis runt waar Armagan zit, gaf haar personeel gisteren een enorme uitbrander omdat de kerstboom in het oppashuis niet mooi genoeg versierd was. Vandaag zag het er een stuk beter uit', lacht ze.


DS, 24-12-2008 (Erdal Balci)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB