We kunnen ook leven zonder de G7


Net als in maart kijken we vandaag en morgen naar het circus van Obama, die in Brussel is voor de vergadering van de G7. De aandacht is gering, en misschien is dat wel terecht, vindt BogdanVanden Berghe. Want hoe relevant is die G7 nog?


Sinds twee maanden, na de rel over Oekraïne, is de G8 weer met zeven. De Russen reageerden vrij laconiek op hun uitsluiting uit het clubje rijkste landen: en dan? In 2012 was Poetin ook al niet komen opdagen in Camp David, tot grote woede van Obama. De G8 vertegenwoordigt nog steeds 40,9 procent van het wereldwijde bnp, maar de wereld is niet meer dezelfde als 20 jaar geleden. India, Brazilië en vooral China wegen mee op de globale economie. Met gevolgen voor de legitimiteit en het draagvlak van de G7.

Zo zijn enkele opkomende landen al begonnen met een alternatief voor de Wereldbank (de ‘Brics-bank’) en wacht men niet langer op handelsakkoorden ‘uit het Westen’. Eind 2008, in volle economische en financiële crisis, ontstond ook de G20. Goed voor 85 procent van het wereldwijde bnp en twee derde van de wereldbevolking. De nieuwe club haalde hier en daar een bescheiden resultaat, onder andere op vlak van wereldwijde fiscale regels. In een groter wordende wereld klinkt de G20 iets geloofwaardiger en lijkt de top van de G7 op een schouwtoneel uit het verleden. Pour la petite histoire: toen de Australische premier overwoog om naar analogie met de G8 Rusland niet uit te nodigen op de G20, volgde snel een statement van de Brics waarin ze aanstippen dat die vlieger niet opging. Hiermee gaven ze aan dat de G20 wél een globaal forum is.

Is de G20 dan de nieuwe morele leider van de wereld? Niet echt. Als we van plan zijn antwoord te bieden op mondiale problemen, zullen ook de armste landen aan tafel moeten zitten. Veel van de uitdagingen waar we voor staan, zoals terrorisme en migratie, kennen hun voedingsbodem in armoede en conflict. Dat los je niet op met op jezelf terugplooien (G7) of met herverdelen van de koek onder de ‘nieuwe rijken’ (G20). Wat mij betreft dus liever een ‘G193’, binnen het kader van een sterkere VN.


Amerikaanse droom

Finaal moeten globale problemen globaal worden aangepakt, en dat vraagt andere (krachts)verhoudingen en waarschijnlijk ook andere voortrekkers. Want het valt op: het zelf aangebrachte etiket van wereldleider kleeft almaar minder goed bij op de VS. Niet alleen is er de tanende militaire dominantie, tegelijk is in het binnenland de ongelijkheid zo groot dat de Amerikaanse droom bijna onmogelijk is geworden. Niet bepaald een moreel voorbeeld om wereldwijde ongelijkheid aan te pakken. Versta me niet verkeerd, op een aantal terreinen kan de oude transatlantische as nog prima werk leveren. Zo spelen de Amerikanen inzake aanpak van internationale belastingontwijking een voortrekkersrol. En sinds deze week zien we ook eindelijk enige klimaatambitie. Maar systematisch het initiatief bij de VS leggen, lijkt al langer geen goed idee.

En wat met Europa? Laten we eerlijk zijn: ons continent heeft dringend nood aan een sterker profiel. Wereldwijd verliezen we bijna systematisch aan geloofwaardigheid en belang. Herinner u de begrafenis van Mandela: terwijl India, Brazilië en Cuba het spreekgestoelte betraden, kregen noch de EU noch een van de lidstaten het woord. Ze zaten erbij en namen selfies.


Nieuwe allianties

De weg voor de EU om nieuwe allianties aan te gaan en globaal beleid vorm te geven, ligt nochtans open. Kijk hoe we omgaan met de klimaatverandering – hoewel het voor ons nog meer mag zijn –, kijk naar ons aandeel in de wereldwijde ontwikkelingssamenwerking (Europa draagt ongeveer helft van het wereldwijde budget). En in de meeste EU-landen hebben we, met alle bedenkingen die je erbij kan hebben, sociale-zekerheidssystemen die de wereld ons benijdt. We trekken die karren niet toevallig maar vanuit enkele inherent Europese basiswaarden, gegroeid uit onze eigen (soms bloedige) geschiedenis.

De EU hoeft niemand de les te lezen, maar veel landen zouden hun voordeel kunnen doen met wat in Europa na veel harde lessen is opgebouwd. Economische en sociale troefkaarten die we best wel met kracht mogen verdedigen in oude en nieuwe bondgenootschappen. Blijven hangen in een tweederangsrol, waar gebrek aan politieke scherpte wordt gecompenseerd door een dikkere duit in de zak, is geen goede optie. Te vaak steken we ons weg achter (zelfverklaarde) bredere ruggen. Laat Europa naast een payer ook een player worden. De alsmaar ongelijkere wereld kan het gebruiken.


DS, 04-06-2014 (Bogdan Vanden Berghe, directeur 11.11.11.)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB