Wat als Chinees het nieuwe Latijn was?

Tijd voor een nieuwe intellectuele uitdaging

‘China is booming', en dat zal het de komende jaren meer en meer doen. Om onze hoge Vlaamse levensstandaard te garanderen stelt GEERT DE SCHUTTER voor om proactief op te treden, en het ‘dode' Latijn in het secundair te vervangen door het ‘levende' Chinees.

Latijn of geen Latijn? Daar ligt voor vele kinderen de grootste knoop bij de overgang naar het secundair onderwijs. Het zijn de klassieke argumenten die dan aan bod komen. Wat kun je nog aanvangen met Latijn? Is dat niet alleen voor artsen? Of priesters? Zouden we niet beter meer tijd en energie spenderen aan wiskunde en wetenschap, nu ingenieur een knelpuntberoep is? Al is priester dat evenzeer… De keuze lijkt subjectief, en is niet mathematisch te motiveren.

Latijn is de kern van wat vroeger de ‘klassieke of oude humaniora' genoemd werd. Dit is historisch bepaald, tevens gebaseerd op de vroegere positie van het Latijn als taal van de wetenschap. Maar die positie is geschiedenis: Latijn is allang dé taal van de wetenschap niet meer.

Dat is tegenwoordig het Engels, gelukkig op afdoende wijze opgenomen in de actuele leerplannen van het secundair. Het is trouwens de taal van de huidige wereldheerser, en dat motiveert ook wel.

Onze knapste koppen dienen intellectueel uitgedaagd te worden, van jongs af aan. Het Latijn wordt doorgaans beschouwd als de intellectuele uitdaging in het middelbare studieprogramma. Net zoals we de intellectueel minder begaafde leerlingen op maat moeten opleiden, volgens hun eigen talenten, geldt dat ook voor onze bollebozen. De vraag is echter of het Latijn hier de beste oplossing is.

Waarom overwegen we niet om het Chinees in het secundair in te voeren? Een intellectuele uitdaging zou het zeker zijn. De taal van de wetenschap is het Chinees op dit ogenblik niet, althans niet buiten China zelf. De taal van de huidige wereldheerser is het ook niet. Nog niet. Dat China boomt, bewijzen zowat alle indicatoren.

Te complex?
Niet alleen op economisch vlak, trouwens. Ook op wetenschappelijk vlak is het de verwachting dat China weldra meer papers zal produceren dan de Verenigde Staten. Het Chinees maakt een grote kans om een belangrijke wereld-, handels- en wetenschapstaal te worden, misschien wel de belangrijkste. Het argument dat het wel niet zo'n vaart zal lopen omdat het Chinees te complex is, mag dan deels waar zijn, het zal de Chinezen niet stoppen in hun opmars.

De huidige argumenten om het Latijn te behouden in het secundair onderwijs, lijken overigens tevens argumenten voor de invoering van Chinees. En wat met het culturele aspect? Precies, de Chinese cultuur is zeer boeiend en bijzonder rijk, en een studie waard. Bovendien is ze intellectueel meer dan uitdagend.

Met Chinees in het secundair onderwijs vormen we jonge hardwerkende Vlamingen die een hartig woordje kunnen meepraten met onze Chinese vrienden, en die de Chinese cultuur en denkwijze minstens goed kunnen inschatten.

Bedenk wat voor een stimulans dat zou betekenen voor onze samenwerking met China. In eerste instantie op economisch vlak, maar zeker ook voor wetenschap, cultuur of toerisme. Het zou een strategisch belangrijke stap kunnen zijn voor het behoud van onze hoge Vlaamse levensstandaard.

Uiteraard zijn er praktische beslommeringen. Er zijn op dit ogenblik allicht niet voldoende leerkrachten Chinees voorhanden. Maar met het al bestaande contingent Vlaamse sinologen lijken enkele pilootprojecten alvast mogelijk.

Een Franse collega jammerde onlangs dat in de hexagoon het Engels pas au sérieux genomen zal worden als de rest van Europa allang Chinees spreekt. Laten we in Vlaanderen minstens wat meer proactief nadenken en actie ondernemen.


Wie? Buitengewoon hoogleraar faculteit ingenieurswetenschappen en architectuur (UGent). Heeft een uitgebreide samenwerking met China opgebouwd.
Wat? Chinees vormt voor de meer begaafde leerlingen een minstens even grote intellectuele uitdaging als Latijn.

Bron: De Standaard

Mening
Volgens mij slaat De Schutter de bal volledig mis wat betreft de waarde van Latijn. Hij heeft wel gelijk dat puur als taal alleen Latijn achterhaald is ten opzichte van het Chinees, maar Latijn is meer dan dat. Het is één van de insteken in de eigen cultuur, naar de antieke teksten. Tot op zekere hoogte is dit weliswaar vervangbaar door fatsoenlijke vertalingen voor leerlingen die geen Latijn volgen, maar de oorspronkelijke teksten verbannen naar een puur academisch niveau, waar Latijn zich zal moeten terugtrekken als het niet langer in het secundair gegeven kan worden, zal de beperkte kennis van de eigen culturele wortels nog verder schaden.