Eén maand na de aanslagen in Parijs proberen intellectuelen de vraag te beantwoorden die iedereen zich stelt: hoe is het in godsnaam mogelijk dat jongeren 'made in France' tot zulke gruweldaden in staat zijn? De ideeënstrijd woedt volop, maar de stem van de Franse academicus Olivier Roy torent volgens nieuwssite Quartz zonder twijfel boven alles en iedereen uit.

De gerenommeerde specialist in islam en geopolitiek in het Midden Oosten heeft een 'derde weg' ontwikkeld om het globale jihadisme te begrijpen. Traditioneel woedt het terreurdebat tussen intellectuelen die verwijzen naar agressief koloniaal beleid, exclusie en racisme enerzijds en zij die spreken over een 'clash of civilizations' anderzijds.

Roy gelooft echter dat de onderliggende oorzaak een generatiekloof is die geleid heeft tot een internationale jihadibeweging met vertakkingen van Frankrijk tot Tunesië, van Turkije tot Saoedi-Arabië.

Twintigers en dertigers die massamoorden plegen in naam van Allah, zo argumenteert de politoloog, zijn een extreme manifestatie van een 'generationele, nihilistische, geradicaliseerde jeugdrevolte'. Volgens Roy is er dan ook sprake van de 'islamisering van radicalisme eerder dan de radicalisering van islam'.

"Het probleem is niet dat de moslimbevolking plots jihadistisch is geworden", zegt Roy aan Quartz. "Het probleem is dat het generatieconflict sterker woedt binnen moslimgemeenschappen aangezien die geconfronteerd worden met plotse veranderingen op cultureel, sociaal en politiek vlak en dat in een zeer korte tijdspanne van dertig jaar."

"In Frankrijk revolteert de tweede generatie (wiens ouders de Maghreblanden in de jaren zeventig ontvlucht zijn) tegen alles wat hun ouders vertegenwoordigen. Die twintigers en dertigers verwijten hun ouders dat ze verwesterd zijn, dat ze een armtierig leventje op de sociale ladder geaccepteerd hebben. Ze leven in een mythe en zijn geen politieke militanten die een nieuwe samenleving willen creëren", meent Roy.

Volgens de academicus wordt het Westen en de moslimgemeenschap geconfronteerd met een geradicaliseerde beweging van jongeren zoals de Baader-Meinhof-groep, de links-extremistische terreurgroep in Bondsrepubliek Duitsland, die wraak wilde nemen op de generatie van hun ouders als nazicollaborateurs. Roy vergelijkt de IS-terroristen ook met de 19de eeuwse Franse anarchisten die de bourgeoisie naar het leven stonden. De jonge radicalen van 2015 spreken echter "over ongelovigen in plaats van de bourgeoisie."

Roy: "De jonge jihadisten zeggen eigenlijk 'wij zijn beter dan jullie' tegen hun ouders. Hun vaders en moeders wilden dat ze Frans spraken, maar die mensen hadden zelf een heel povere kennis van het Frans en dus konden ze complexe ideeën niet uitleggen. Ze stelden (Franse) normen voorop en zeiden 'doe dat en dat niet', maar gaven geen verdere uitleg. Nu wil een fractie van de tweede generatie zich afzetten tegen die opgelegde normen."

Bron: De Morgen, 13/12/2015

Mening: Veel mensen proberen te begrijpen hoe het allemaal zo ver is kunnen komen. Heel veel mensen dan ook weer niet en gebruiken de Islamitische Staat gewoon om te kunnen zeggen: "Zie je wel, moslims zijn allemaal geradicaliseerd en ze moeten hier buiten.'. Ikzelf ben een duidelijke aanhanger van de eerste groep, ik wil begrijpen wat mensen ertoe drijft om zich zo te radicaliseren en zulke gruweldaden te plegen. Ik had het perspectief dat in bovenstaand artikel staat nooit echt zo bekeken. Ik vind wel dat Roy ergens wel een punt heeft en dat zijn nieuw perspectief wel eens een groot stuk van de realiteit weerspiegeld. Hopelijk leidt dit ertoe dat mensen met een kritischere blik naar IS gaan kijken en dat ze natuurlijk niet iedereen over dezelfde kam scheren (wat naar mijn mening nu veel te vaak wel gebeurt).

De meeste mensen veralgemenen de Islam naar het radicaal worden. De islam verzet zich tegen alle anderen en daarom is er terreur.
Nu bekijkt Olivier Roy het van een andere kant, de islam is niet veranderd, zij staan nog steeds voor dezelfde waarden en normen maar doordat ze in het Westen zijn komen wonen, hebben ze zich min of meer moeten aanpassen, ze hebben net zoals de Italianen toen ze emigreerden in de jaren 40 minderwaardige jobs moeten aannemen om te kunnen overleven. Ze hebben een andere taal moeten leren omdat de omgeving hen anders niet verstond….
Jongeren gaan altijd in hun pubertijd in opstand tegen hun ouders en de jongeren van tegenwoordig nog veel meer dan vroeger. Deze islamitische jongeren hebben zoveel zien wijzigen dat ze hun ouders verwijten zich aangepast te hebben aan de omstandigheden en zich niet hebben gehouden aan hun oude gewoonten. Maar als je wil samenleven in een gemeenschap moet er een aanpassing gebeuren, dat kan nu eenmaal niet anders.
Deze pubers begrijpen dit niet en gaan in tegen de waarden en normen die hun ouders hen hebben vooropgesteld, ze zetten die waarden op een voetstuk en stellen het zich heel anders voor. Daardoor radicaliseren ze alles en gaan met geweld er tegen in.
Ik geloof dat dit een juiste redenering is, ook wij hebben indertijd in opstand gekomen tegen onze ouders, tegen hun normen, alleen niet zo hevig als zij.

Naar mijn mening is het altijd enorm van belang de perspectieven van de verschillende partijen in een conflict te bekijken, ook al lijkt er geen verantwoording mogelijk. Het is dus ook belangrijk dat we proberen te begrijpen hoe dit allemaal is kunnen gebeuren. Waarom jongeren zich aansluiten bij de terreurgroep IS, ook al zijn ze in Frankrijk of België ( of eender welk land) geboren, blijft een vraag.
Graag koppel ik dit artikel even terug aan het beroep als leerkracht. Het lijkt me van fundamenteel belang dat we jongeren duidelijk maken wat radicalisme inhoudt en dat het verschrikkelijke gevolgen kan hebben. We zien dat jongeren zich aansluiten bij de terreurgroep, maar weten ze wel waarvoor ze zich opgeven en zijn ze zich bewust van de gevolgen? Houd rekening met het feit dat we niet precies weten wat jongeren aanzet tot het aansluiten bij dergelijke terreurbewegingen en ga er niet vanuit dat het thuis wel wordt besproken. Maak het bespreekbaar in de klas en maak daarbij ook duidelijk dat islam en terrorisme niet hetzelfde is. "Terrorism has no religion!"