Een onschuldige voedselhype kan eenvoudig uitgroeien tot een ongezond voedingspatroon.

Wanneer we in de supermarkt lopen, is het nogal een uitdaging om voet bij stuk te houden en slechts met gezonde voedingsmiddelen bij de kassa aan te komen. En dat terwijl het in principe zo makkelijk lijkt. Je komt de supermarkt binnen en je staat gelijk midden in de groente- en fruitafdeling, daaropvolgend meestal de broodafdeling. Maar daarna beginnen de verleidingen. Supermarkten hebben een ongelooflijk groot aanbod aan lekker, makkelijk, goedkoop, maar helaas wel minder gezond, voedsel. “Nu mag je dit soort voeding best zo nu en dan eten en gaat het er natuurlijk vooral om dat je dat niet alle dagen eet. Maar ruim de helft van de producten die we in de supermarkt tegen komen, zit niet in de ‘Schijf van vijf’.” zegt Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam en samen met Jutka Halberstadt medeauteur van het boek ‘Jongleren met voeding‘. En juist de ‘Schijf van vijf’ bevat een lijst met producten, opgedeeld in vijf categorieën, die volgens de laatste wetenschappelijke inzichten goed zijn voor ons lichaam.

Tellen, tellen en nog eens tellen

Maar laten we kijken waar we onszelf precies mee voor de gek houden. Sommige mensen houden ze super strak bij: de kilocalorieën. Ook wel calorieën in de volksmond. Op de meeste verpakkingen staat precies hoeveel kilocalorieën je binnen krijgt wanneer je een bepaalde hoeveelheid van die voeding eet. Op groenten en fruit zul je dit niet vinden, maar dat is zo opgezocht op internet. Maar juist wanneer je de focus alleen op deze kilocalorieën legt, hou je jezelf eigenlijk voor de gek. Ja, je ziet aan het eind van de dag of je teveel hebt gegeten of niet. Maar je ziet niet of je van bepaalde dingen eigenlijk te weinig gegeten hebt. Wanneer je je namelijk blind staart op kilocalorieën, kijk je waarschijnlijk minder naar de kwaliteit van de voeding. Seidell vindt dat mensen zich juist meer druk zouden moeten maken over de kwaliteit van hun voeding in plaats van hun voeding te versimpelen tot alleen kilocalorieën en een paar voedingsstoffen. Hij zegt: “Je kunt kilocalorieën met ongezond eten binnen krijgen, maar je kunt diezelfde hoeveelheid kilocalorieën binnen krijgen met heel gezond eten en dat is dan natuurlijk niet hetzelfde.” Een gevarieerd voedingspatroon aan de hand van de ‘Schijf van vijf’ (zie kader) zorgt ervoor dat we voldoende voeding van hoge kwaliteit binnen krijgen met daarin voldoende mineralen, vitamines, eiwitten, koolhydraten, vetten en vezels. Uiteindelijk zijn deze stoffen essentieel voor een goede ontwikkeling en gezondheid en daarom belangrijker dan de focus op kilocalorieën alleen.

De ‘Schijf van vijf’
De ‘Schijf van vijf’ van het Voedingscentrum geeft een goede richtlijn voor een gezond gevarieerd voedingspatroon. De eerste categorie, groente en fruit, raadt ons aan dagelijks minimaal 250 gram groente en twee porties fruit te eten. Hiermee verlaagt ons risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, darmkanker en diabetes type 2. De tweede categorie bestaat uit brood, graanproducten en aardappelen. Het Voedingscentrum raadt ons aan om vooral volkoren producten te eten. Denk hierbij aan volkorenbrood, maar ook volkorenpasta, volkorencouscous en zilvervliesrijst. Ook hiermee verlaagt ons risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, darmkanker en diabetes type 2. In de derde categorie zitten zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en eieren. Vis verlaagt ons risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, peulvruchten verlagen het schadelijke cholesterol en helpen zo de bloedvaten gezond te houden en vlees en eieren zijn een goede bron van ijzer en vitamine B12. In de vierde categorie zitten smeer- en bereidingsvetten. Vet hebben we nodig, het is een bouwstof en brandstof voor ons lichaam. Daarnaast is het een bron van vitamine A, D en E. Als je producten met verzadigd vet vervangt door producten met onverzadigd vet verlaagt het ons risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten. De laatste categorie in de ‘Schijf van vijf’ bestaat uit dranken. We bestaan voor ongeveer 60% uit water en omdat we zweten en plassen is het nodig om genoeg te drinken. Het voedingscentrum raadt dranken aan zonder extra suikers, zoals water, koffie en thee.

(On)gezond brood
Brood is een belangrijk onderdeel van de ‘Schijf van vijf’. Maar hierbij is het wel belangrijk om volkorenbrood te eten. Daarvoor gebruikt de bakker de volledige tarwekorrel (zie kader). Drie boterhammen volkorenbrood per dag verlaagt namelijk je risico op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en darmkanker. Maar in de supermarkt is het aanbod veel groter dan alleen volkorenbrood. We vinden er ook witbrood, bruinbrood, meergranenbrood en nog veel meer. De meeste mensen weten dat witbrood niet zo gezond is. Het bevat veel minder voedingsstoffen en levert geen gezondheidsvoordeel. Daarom staat witbrood niet in de ‘Schijf van vijf’. Maar dat bruin- of meergranenbrood niet veel meer dan witbrood biedt weten veel mensen niet. Dit is namelijk niet hetzelfde als volkorenbrood. Seidell zegt: “Bruinbrood is in principe wit brood met een kleur, maar er kunnen ook vezels in zitten. Je weet alleen nooit hoeveel vezels er dan in zitten. Bij volkorenbrood weet je dat het gemaakt moet zijn van 100 procent volkorenmeel, maar bij bruinbrood kan dit tussen de nul en 100 procent liggen. Het is dus altijd een beetje een gok als je bruinbrood koopt. Maar in de meeste bruine broden zitten maar weinig vezels. Dit geldt ook voor meergranenbrood of brood zoals oud ambachtelijk vloerbrood. Bruinbrood lijkt dus gezonder dan het eigenlijk is.” Ook bij het eten van bruinbrood en meergranenbrood houden we onszelf dus een beetje voor de gek, omdat het gezonder oogt dan het daadwerkelijk is.

Voedingspatroonhypes
Uiteindelijk bepaalt één voedingsmiddel zoals brood niet of je gemiddeld gezien een gezond voedingspatroon hebt. Dit hangt sterk samen met wat je allemaal nog meer eet. Het gaat dus om het gehele voedingspatroon. Daarnaast is het belangrijk dat je zo’n voedingspatroon voor een langere periode aanhoudt om de effecten ervan te ondervinden. Naast het bewezen gezonde voedingspatroon van het Voedingscentrum, de ‘Schijf van vijf’, lijkt het tegenwoordig wel of er iedere week een nieuwe voedselhype bedacht wordt waarvan men beweert dat het gezond is. Voorbeelden van dit soort voedingspatroonhypes zijn het vegetarisme, het veganisme, de macrobiotiek, het ketogeen-dieet en het glutenvrij-dieet.
Het is dus cruciaal om voldoende van deze stoffen binnen te krijgen, maar dit is prima mogelijk zonder het eten van vlees.

Aanhangers van het vegetarisme eten geen vlees. Als aanhanger van het vegetarisme loop je het risico om te weinig eiwitten, ijzer, vitamine B1 en vitamine B12 binnen te krijgen. Eiwitten leveren ons energie in de vorm van kilocalorieën en leveren ons aminozuren. Aminozuren hebben we nodig om belangrijke eiwitten die processen in ons lichaam reguleren te kunnen maken. Sommige aminozuren maken we zelf, maar sommigen krijgen we alleen via de voeding binnen: de essentiële aminozuren. Daarnaast is ijzer een belangrijk mineraal dat we nodig hebben voor het vormen van hemoglobine. Zuurstof bindt aan de hemoglobine op onze rode bloedcellen en zo kunnen we de zuurstof via het bloed door ons hele lichaam transporteren. Verder is vitamine B1 essentieel voor de energievoorziening van onder andere de hartspier en het zenuwstelsel en is vitamine B12 nodig om rode bloedcellen te kunnen aanmaken. Daarnaast is vitamine B12 ook belangrijk voor de werking van het zenuwstelsel. Het is dus cruciaal om voldoende van deze stoffen binnen te krijgen, maar dit is prima mogelijk zonder het eten van vlees. Seidell zegt: “Je kunt prima zonder vlees leven. Vegetariërs kunnen prima functioneren en een goede gezondheid hebben. Dus je hebt geen vlees nodig, ook niet als er geen aangepaste vleesvervangers zijn. Over het algemeen eet een vegetariërs, die geen vlees eet, misschien nog wel eieren of andere dierlijke producten. Zo iemand heeft helemaal geen tekorten. Ook geen vitamine B12, want die krijg je wel voldoende binnen via die andere dierlijke producten.”

Bron:
Scientias, 20/05/2018
https://www.scientias.nl/voedselhyp...-de-gek-houden/

Eigen mening:
Wat ik uit dit artikel onthoud, is dat los van alle voedingshypes die men wil promoten of onder de aandacht brengen, dat het verstandigste is dat men zich toch maar beter houdt aan de schijf van 5 zijnde ;
• Dranken
• Groente en fruit
• Smeer- en bereidingsvetten
• Zuivel, noten, peulvruchten, vis, vlees en ei
• Brood, graanproducten en aardappelen
Door steeds natuurlijke producten te gebruiken die thuishoren in deze schijf en met voldoende mate, zetten we al een hele stap vooruit in onze gezondheid. Door er ook op te letten dat we steeds niet meer dan de dagelijkse hoeveelheid van om en bij de 2000 calorieën voor een volwassene te benutten zal het gewicht binnen de normen blijven.
Overmatig voedselgebruik met gewichtstoename kan ook een gezondheidsrisico opleveren op de lange duur.
Naar mijn mening kunnen de supermarkten hier ook in helpen. Ze kunnen de consumenten aansporen om gezond te eten. Anderzijds zouden ze de consumenten ook kunnen informeren over wat hun dagelijkse behoefte is en hoe ze hier mee rekening kunnen houden.