Vlaktaks kent vele valkuilen


Met de vlaktaks betaalt iedereen evenveel belasting en krijgt iedereen ook een even hoge hypotheekrenteaftrek. Het lijkt eerlijk, maar toch blijft invoering uit.


Al met al is er een grote meerderheid in de Tweede Kamer voor een inkomstenbelasting met maar één tarief, de vlaktaks. Maandag bleek ook premier Balkenende hier positief over. Maar hoe voorkom je dat het pijn doet?

Het huidige belastingstelsel, hoewel pas zeven jaar oud, voldoet niet meer. Te ingewikkeld, te veel mogelijkheden voor creatieve aangiften en – wat de aftrek voor het eigen huis betreft – te veel voordeel voor de hoogste inkomens.

De oplossing die al jaren op tafel ligt, is de zogenoemde vlaktaks: één, gemiddeld sterk verlaagd belastingtarief, ongeacht het inkomen. Economen zijn sterk voor. Ook in de politiek zijn slechts voorstanders. Arbeid wordt minder belast en dus is er een sterkere prikkel om te werken.

Het CDA wil al jaren een vlaktaks. Dit kwam maandag opnieuw naar voren in een rapport van het eigen Wetenschappelijk Instituut (WI) over de woningmarkt. Met één tarief kan de hypotheekrenteaftrek blijven bestaan. Iedereen krijgt dan evenveel aftrek. In het huidige systeem is die aftrek hoger als je meer verdient.

Een grote som geld lenen om de hypotheek rond te krijgen is volgens het WI nu te aantrekkelijk voor kopers van een huis. De vlaktaks moet het voor mensen met een hoog inkomen minder aantrekkelijk maken om een grote schuld aan te gaan. De huidige hoge hypotheken zijn alleen verantwoord in een stabiele huizenmarkt, stelt het WI. Als huizenprijzen op lange termijn niet meer stijgen, zoals in Duitsland en Engeland, zullen banken meer zekerheden en een groter aandeel eigen vermogen eisen, zoals spaargeld.

Ook de VVD sprak zich eerder uit voor een vlaktaks. PvdA-leider en minister van financiën Wouter Bos toonde zich al voorstander toen hij nog staatssecretaris van financiën was en zei nu prettig verrast te zijn.

De vlaktaks betekent, zonder verdere maatregelen, wel een groei van de netto-inkomensverschillen. Dat is de reden dat de taks, ondanks een uitgesproken meerderheid, nog niet is ingevoerd. Daar staat in de berekeningen een grote welvaartswinst tegenover, met name doordat arbeid goedkoper wordt. De Raad van Economische Adviseurs van de Kamer zag het bezwaar, maar onderving het door te adviseren de hypotheekrenteaftrek helemaal af te schaffen en gepensioneerden extra belasting te laten betalen. Keuzes maken, noemen economen dat.

Politici hebben met meer belangen te maken. Vandaar de aarzeling. Het CDA denkt aan een algemeen tarief van 37 procent, zo staat in het rapport. Maar het wordt verder niet uitgewerkt. De Groningse econoom Flip de Kam schatte dat een tarief nodig is van 43,5 procent om te voorkomen dat de inkomensverschillen te groot worden.

In de zomer van dit jaar deed de Sociaal-Economische Raad een voorstel voor de invoering van de vlaktaks. Dit moet Nederland aantrekkelijker maken als vestigingsplaats voor bedrijven en werknemers uit andere landen. Tien Oost-Europese landen hebben de vlaktaks daadwerkelijk ingevoerd. Maar volgens kenners heeft dit meer te maken met de gebrekkige administratie in die landen dan met politiek-economische overwegingen.

In 2000 stelde Wouter Bos voor een belastingvrije voet in te voeren van rond 30.000 euro. Over de eerste 30.000 euro inkomen wordt dan geen belasting betaald. En zo wordt de dreigende vergroting van verschillen weer een grote nivelleringsoperatie.


Trouw, 26-11-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB