Alleen ons slimste kind dan maar?


Steven De Foer heeft drie kinderen die goed studeren, en beschikt over een meer dan behoorlijk inkomen. Toch zijn drie (kot)studenten dezer dagen nauwelijks te financieren voor gewone tweeverdieners. Dat was al zo voor de verhoging van het inschrijvingsgeld, en nu wordt het nog erger.


In de aanloop naar de presidentsverkiezingen van 2012 reisde ik veel door de VS. Ik praatte vaak met conservatieve Republikeinen, en dat draaide meestal uit op een dovemansgesprek. Hoe voer je een zinnig gesprek met mensen die openbaar georganiseerde gezondheidszorg communistisch noemen? Met één argument wist ik sommigen de mond te snoeren. Vertellen dat mijn vrouw en ik – een lerares en een journalist – drie kinderen zeer betaalbaar kunnen laten studeren aan universiteiten uit de top honderd van de wereld. ‘Hoe kunnen jullie de VS het land van equal opportunity noemen’, zei ik dan, ‘als je gemotiveerde en getalenteerde jongeren uit een minder gegoed milieu financieel gewoon de weg verspert naar een behoorlijke opleiding? Jullie hebben een erfelijke klassemaatschappij gecreëerd, erger dan die bestond in de Europese landen die jullie voorvaderen ontvluchtten.’

Dat vrijwel gratis onderwijs is de ultieme vorm van sociale beschaving op zijn Europees. Ik was daar trots op. Er komt niet eens zoveel solidariteit of herverdeling aan te pas, want hoog opgeleide mensen doen ook de economie beter draaien. Bovendien krijgen de studenten alleen een kans; ze moeten hun diploma wel zelf verdienen door ervoor te werken. Sociaal en toch meritocratisch.

Wel, dat sprookjesverhaal zal ik niet meer kunnen vertellen tegen Amerikanen. Het realisme heeft toegeslagen, nu wij drie studerende kinderen tegelijk hebben en de regering-Bourgeois democratisch onderwijs als streefdoel heeft opgegeven. De regering beloofde bij de aankondiging van de verhoging van het inschrijvingsgeld naar 890 euro dat de sociale correctie via de studiebeurzen zou worden uitgebreid. Voilà, opgelost. Nee, niet opgelost. Want voor mensen die te veel verdienen om ooit voor een studiebeurs in aanmerking te komen, is die verhoging óók een harde dobber.


Te veel geluk

5.000 euro netto. Dat is wat er maandelijks op onze gezinsrekening wordt gestort. Enorm veel is dat niet voor twee juristen van 49 jaar, maar wij mopperen niet. We hadden advocaat kunnen worden, maar hebben gekozen voor een bestaan dat ons meer passioneert, als journalist en deeltijds lerares. Wij zijn tevreden mensen.

De jongste jaren doemt er echter een donkere wolk op. We hebben té veel geluk met onze drie volwassen kinderen van 23, 21 en 18 jaar. Ze studeren rechten, geneeskunde en toegepaste taalkunde en doen dat prima. Wij zijn trots op hen. Maar we kijken wel steeds bezorgder naar de rekeningen.

Want specialisatiejaren, Erasmus-achtige buitenlandse stages, schrikbarend dure cursussen, laptops, een kot dat uiteraard twaalf maanden betaald moet worden tegen 340 euro. Lees het gerust na bij de raming van het Centrum voor Budgetadvies en -onderzoek van de hogeschool Thomas More: onze drie studerende kinderen kosten 30.000 euro per jaar, of maandelijks 2.500 euro. De helft van wat wij verdienen.

O ja, we krijgen kinderbijslag, maar er is ook nog een hypothecaire afbetaling en uiteraard voeding, kleding en energie voor vijf personen. Kortom: wij komen niet rond.

Hij is er de jongste jaren doorgevlógen, onze spaarpot waarmee we dachten die drie kinderen door hun studies te helpen, terwijl ze pas halverwege zijn. Dat wordt dus drastisch de tering naar de nering zetten, toch tot dat huis afbetaald is. Enkele jaren zonder buitenlandse reizen, weer letten op kleine uitgaven zoals toen we twintigers waren, hopen dat de tweede gezinsauto nog een tijdje blijft bollen. Is dat dramatisch? Nee. Maar is het normaal, voor behoorlijk betaalde universitairen van bijna 50?

Wij willen absoluut vermijden dat onze kinderen straks in het beroepsleven van start moeten met een studieschuld zoals in de VS, Engeland en zelfs Nederland, waar die terugbetaling jonge mensen als een molensteen om de hals hangt. De vraag is hoe we dat vermijden.

En als dat óns al de duimschroeven aanschroeft, hoe moet het dan veel andere mensen vergaan? Het vangnet van de studiebeurs helpt alleen de armsten. De brede middenklasse moet het gelag zelf betalen, ook als dat het gelag voor meerdere studenten betreft.

De minister van Onderwijs, Hilde Crevits, van de gezinspartij CD&V, argumenteert doodleuk dat er ruimte is voor een verhoging van het inschrijvingsgeld ‘vanwege het lage aandeel privé-inbreng in de studiekosten’. Pardon?

Mijn jongste dochter zegt, half schertsend en half bezorgd: misschien hadden jullie moeten kiezen om alleen de slimste te laten studeren. Daarin echoot akelig de harde keuze die in vorige generaties in veel kroostrijke gezinnen echt gemaakt moest worden.


DS, 25-10-2014 (Steven De Foer)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB