Erasmus maakt niet altijd Europeser


BRUSSEL - Studenten die een tijdlang met een Erasmusbeurs in het buitenland studeren, denken vooraf al positiever over Europa dan de thuisblijvers. Dat geldt voor Belgen en Italianen, maar niet voor Noren en Polen.


Sinds 1987 trokken meer dan drie miljoen studenten naar het buitenland met een Erasmusbeurs. Een succesverhaal, zo noemen EU-experts het. Christof Van Mol, die binnenkort een doctoraalstudie over het Erasmusprogramma verdedigt aan de Universiteit Antwerpen, is het daar niet mee eens.

Ten eerste betreft het nog altijd maar een kleine minderheid. Van Mol: ‘Drie miljoen studenten is niet niks, maar in geen enkel land haalt men de norm van minstens 10 procent, die de Europese Commissie heeft vooropgesteld. Ook onder de Belgische studenten gaat maar zes procent een tijdlang op Erasmus.'

‘Het blijft onhaalbaar voor studenten die het niet zo breed hebben. De beurs vanuit Europa is niet toereikend om alle kosten van verblijf en studie in het buitenland te dekken.'

Ook blijkt de studentenmigratie niet in alle gevallen tot een grotere identificatie met het Europese burgerschap te leiden. Dat was bij de start nochtans de onderliggende doelstelling, zegt Van Mol.

Hij ondervroeg als eerste studenten uit vier landen. Onder hen zowel studenten die een Erasmus-ervaring hadden als studenten die hopen op Erasmus te gaan en studenten die dat niet van plan zijn.

In België en Italië stelde hij gelijkenissen vast: ‘Zij die plannen maken om in het buitenland te gaan studeren, staan vooraf al positiever tegenover Europa. Die houding wordt door een verblijf in het buitenland alleen maar bevestigd. Velen maken er vrienden die uit andere Europese landen afkomstig zijn. Terug thuis hebben ze een Europees netwerk en kunnen ze overal in Europa bij hun vrienden op bezoek. Dankzij de open grenzen wordt Europa voor hen een persoonlijk verhaal, eerder dan een politiek.'


Economische motieven

Studenten uit Noorwegen – een land dat niet tot de EU behoort – worden door hun verblijf in een Europees land bevestigd in hun overtuiging dat ze niet bij Europa horen. Ze zien ‘Scandinavië' als de grotere regio waar ze thuishoren, en die regio is voor hen duidelijk verschillend van het ‘continent'.

Polen zijn altijd enthousiast over Europa, zegt Van Mol, of ze nu in het buitenland hebben gestudeerd of niet. Dat komt doordat hun land pas in 2004 tot de Unie is toegetreden en het voor de studenten heel duidelijk is hoe hun land daardoor positief verandert.

Poolse studenten worden bovendien door economische motieven gedreven. Van Mol: ‘Ze combineren hun studie in het buitenland vaak met een deeltijdse job, die hen meer opbrengt dan werken in Polen. Na hun terugkeer staan ze economisch sterker.'

Kortom, de uitkomst van het Erasmusprogramma is niet overal dezelfde. ‘De context van je eigen land speelt een grote rol', zegt Van Mol.


DS, 22-01-2013 (Veerle Beel)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB