Klimaatverandering is al in volle gang


Juist nu, wanneer de wereld letterlijk in brand staat, is het belangrijk het over het klimaat te hebben.


Het blijft een precaire opgave: over het klimaat schrijven naar aanleiding van het weer. Eén warme zomer maakt immers nog geen klimaatcrisis, dus zorgvuldigheid is geboden. Je wilt ook niet dat een klimaatontkenner volgens dezelfde logica op een koude winterdag een sneeuwbal het parlement in werpt en daarmee de opwarming van de aarde ontkracht meent te hebben. Laat me daarom beginnen met een aantal voorbehouden: nee, extreme temperaturen zijn op zichzelf geen bewijs van de naderende Apocalyps; natuurlijk, ook in het pre-industriële tijdperk vatten de bossen wel eens vlam; en inderdaad, er zijn delen op de wereld waar het momenteel koeler is dan normaal.

Dat gezegd hebbende: een veranderend klimaat heeft wel degelijk ingrijpende gevolgen voor de mondiale weerpatronen. Een open deur wellicht, maar kennelijk moet die nog steeds worden ingetrapt. Dat deed een groep internationale wetenschappers afgelopen week in klare en precieze taal. Doordat de mens het klimaat heeft ontwricht zijn zulke hittegolven meer dan twee keer zo waarschijnlijk geworden, dus het is geen toeval dat het aantal bosbranden in Europa dit jaar 43 procent boven het seizoensgemiddelde ligt. ‘Dit is het gezicht van klimaatverandering’, verklaarde de vooraanstaande klimatoloog Michael Mann.

Juist op dit soort momenten, wanneer de wereld letterlijk in brand staat, is het belangrijk het over het klimaat te hebben. Het confronteert ons met de oncomfortabele realiteit van een opwarmende aarde en legt onze kwetsbaarheden bloot. En bedenk dan dat dit slechts een bescheiden voorbode is van wat ons te wachten staat als we op de huidige voet verder gaan en dat wij hier in Nederland, met onze aandoenlijke hitteplannen, bij lange na niet de meest kwetsbare mensen op aarde zijn.

Vorige maand publiceerde de Wereldbank een studie die de impact van de stijgende temperaturen in Azië in kaart brengt. Als er niets verandert ziet bijna de helft van de inwoners van Zuid-Azië hun levensstandaard dalen door teruglopende landbouwopbrengsten, lagere arbeidsproductiviteit en nieuwe gezondheidsrisico’s. Alleen al in India leven zeshonderd miljoen mensen in regio’s die hard getroffen dreigen te worden. Regio’s waar mensen vaak toch al minder weerbaar zijn en geen geld hebben voor airco’s, stormbestendige daken of drainagesystemen. Of zoals The New York Times het onderzoek samenvatte: ‘Ongeremde klimaatverandering versterkt de ontberingen van armoede.’

De tragiek is dat de effecten die we nu voelen het resultaat zijn van de broeikasgassen die we een halve eeuw geleden de atmosfeer hebben ingepompt. Zelfs al zouden we morgen resoluut stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen, dan nog blijft de aarde opwarmen. En het is op z’n zachtst gezegd nogal onwaarschijnlijk dat we binnen afzienbare tijd massaal kolencentrales sluiten, de gaskraan dichtdraaien en vliegtuigen aan de grond houden.

Veel politici beschouwen klimaatverandering namelijk liever als een probleem in de verte, als een donkere wolk die met een beetje geluk nog kan overwaaien, of zo niet, toch genoeg tijd biedt om een fatsoenlijke paraplu te kopen. Zelfs op de historische klimaattop in Parijs kwamen de wereldleiders niet verder dan boterzachte voornemens, die de komende decennia verdere invulling moeten krijgen. Maar als de weerberichten van de afgelopen weken één ding duidelijk maken, dan is het wel dat klimaatverandering niet begint in 2030 of 2050. Het is al in volle gang.


De Groene Amsterdammer, 01-08-2018 (Jaap Tielbeke)