‘Groeilanden die de corona-aanpak van rijkere landen kopiëren: dat is een ramp’


Indiase dokters moeten covid-19 trotseren met regenjassen. Arme Indiërs dreigen gelyncht te worden of uit hun huis gezet omdat ze niezen in het openbaar. De westerse lockdownmaatregelen simpelweg kopiëren, is geen goed idee voor groeilanden.


Covid-19 heeft India al een paar trieste wereldrecords opgeleverd. Het was het eerste land waar een vermoedelijke covid-19-patiënt zelfmoord pleegde, dat gebeurde in Delhi. Ook de eerste man die een meute ineensloeg omdat hij niesde op straat, was een Indiër uit de staat Maharashtra. India is het eerste lagelonenland dat zich aan een nationale en totale lockdown waagt.

1,3 miljard Indiërs zitten in huisarrest. Ze mogen alleen buiten met een politiebriefje. De maatregel is van kracht sinds 25 maart en duurt 21 dagen. Premier Narendra Modi gaf hen exact vier uur voorbereidingstijd voor hij scholen, openbaar vervoer, winkels, bedrijven en deelstaatgrenzen liet sluiten. Beelden van agenten die fruitventers op straat sloegen, gaven aan dat het de overheid menens is.

Volgens dokter Mukesh Kapila, gezondheidsexpert bij de Universiteit van Manchester en een autoriteit in wereldgezondheidscrisissen, was de bruuske invoering van de lockdown een verkeerde beslissing. ‘Modi raakte in paniek. Hij had de lockdown in fases moeten invoeren. Met meerdere weken marge konden ook de armsten zich voorbereiden’, zegt hij tegen De Standaard. ‘Groeilanden die haastig de corona-aanpak van rijkere landen kopiëren: dat is de echte ramp.’


Lockdown werkt verspreiding in de hand

Hoe rampzalig, dat bleek deze week, toen India meer angst dan veiligheid zag door de draconische maatregel. ‘Berooide dagarbeiders beseften dat in de stad geen werk meer was en dat ze veiliger waren thuis in hun dorpen’, zegt een bron bij een internationale ngo in India.

‘Indiërs uit de lagere middenklasse wier job in gevaar is, ontsloegen bijvoorbeeld hun inwonend dienstpersoneel’, zegt Kapila. Hierdoor ontstond een enorme stroom binnenlandse migranten zonder dak boven hun hoofd. Ze namen wanhopig de laatste bus naar huis of legden honderden kilometers te voet af. Dat werkt de verspreiding in de hand. ‘Er heerst pure paniek omdat mensen niet genoeg informatie over het virus hebben’, zegt de ngo-bron. ‘De rijkeren wantrouwen de armen op straat en bespuiten de migranten met chloorwater, ook al werkt dat natuurlijk niet.’

Door de lockdown zitten 600.000 Indiërs in 21.000 opvangkampen. Vaak zijn dat niet meer dan tempels of stadions waar vrijwilligers te eten brengen. Nog eens 2 miljoen Indiërs slapen thuis, maar halen hun eten in die kampen.

In India is de economie gericht op informele, goedkope baantjes. In overbevolkte regio’s rafelt die structuur uiteen. Een goed voorbeeld zijn de legendarische lunchboxkoeriers (dabbawala’s) van Mumbai, die huisbereide maaltijden naar kantoren brengen. Subhash Talekar van de Mumbai Dabbawala Association verzekert ons dat ‘alle dabbawalla’s hun loon zullen krijgen’, maar hij kan niet uitleggen hoe. ‘De premier heeft gezegd dat niemand zijn loon zal verliezen.’

Vijfduizend dabbawala’s zitten thuis. De klanten die hen dagelijks betalen hebben hun diensten niet meer nodig. ‘Nog een tiental dabbawala’s rijdt met een auto rond om overtollig eten van ngo’s te brengen naar de daklozen. Maar als de overheid zegt dat dit niet meer mag, stoppen we’, meldt hij nadrukkelijk.

Ook andere uitdagingen stapelen zich op. In Zuid-India dumpten verkopers duizenden liters melk in de rivier omdat ze die niet meer verkocht krijgen. Modi heeft geen plan om de voedselvoorziening veilig te stellen. Alleen de deelstaten kunnen maatregelen nemen om de totale economische ontwrichting te voorkomen. Rijkere deelstaten als Maharashtra, Kerala en West-Bengalen doen dat ook.

De controle over de media nam de overheid ondertussen stevig in handen. De Standaard kon net als Indiase media geen dokters bereiken omdat niemand mag spreken zonder toestemming van het ministerie van Gezondheid. Journaliste Vidya Krishnan, gespecialiseerd in gezondheidszorg, noemt dat samen met de schrijversvereniging PEN een muilkorf.

De dokters staan op meerdere manieren in de vuurlinie. Ze hebben soms niet meer dan regenjassen om zich te beschermen. Bovendien zijn meerdere dokters door hun huisbazen buitengezet uit schrik voor de ziektes die ze kunnen verspreiden.

‘Onze regering was meer bezig met haar public relations dan met de impact op de armen’, schreef Mihir Sharma in de krant Deccan Herald. ‘India beschikt over enorm veel medische expertise in enkele gereputeerde onderzoeksinstellingen. Toen de lockdown kwam, heeft de regering die mensen niet geconsulteerd’, besluit Kapila.


DS, 03-04-2020 (Giselle Nath)