Escalatie tussen sjiieten en soennieten dreigt ook in Nederland


Hollandse salafisten en soennieten moeten rond de tafel, vinden Claudia Lemos de Carvalho en Jan Jaap de Ruiter van Tilburg University. 'De publieke opinie staat broederstrijd niet toe.'


'Van alle groeperingen in de wereld die bekend staan om hun leugens, steken zij met kop en schouder boven uit. Liegen zit in hun aard. Deze mensen willen de islam kapot maken'. Zomaar een Nederlandstalig citaat uit een van de vele salafistische preken in Nederlandse moskeeën, die op internet circuleren. De 'zij' in deze citaten verwijst naar sjiieten, vermeende vijanden van de soennieten die in de hiërarchie, volgens weer andere citaten, erger dan de 'zionisten' zijn.

Op een salafistische Facebookpagina staat: 'Sjiisme is puur en totaal terrorisme'. Onderzoek naar salafisme in Nederland en Europa, uitgevoerd aan Tilburg University, is allang bekend met het fenomeen van het vervloeken en verketteren door salafistische moslims van gematigde of liberale moslims, en met name van sjiieten. Als ware het een ritueel worden afwijkende vormen van islam in de vrijdagpreken veroordeeld en vervloekt. Dit is al sinds jaar en dag de praktijk, maar de opmars van ISIS in Irak leidt tot veel grotere publieke belangstelling voor wat er in Nederland op dit gebied gebeurt.


PVV-retoriek

Maar het is een gevaarlijk ritueel. In het Facebookcitaat wordt nog verwezen naar het sjiisme als gedachtegoed, maar in de citaten uit de preken wordt verwezen naar personen: de sjiieten. Deze mensen worden beschouwd als gevaarlijk, zij zouden de islam kapot willen maken, zij zouden liegen en bedriegen.

Feitelijk zien we hier hetzelfde mechanisme als in de PVV-retoriek. Jarenlang beweerde Geert Wilders niets tegen 'de moslims' te hebben, maar alles tegen 'de islam'. Hij 'ontzag' als het ware de mensen, en verzette zich tegen het gedachtegoed. Maar dat dat niet geloofwaardig was en ook niet vol te houden bleek wel uit zijn recente anti-Marokkanenuitspraken: daarin richtte hij zich tegen de mensen achter het 'verderfelijke gedachtegoed van de islam'.

De salafisten worden geconfronteerd met hetzelfde probleem als Wilders, maar ook zij laten meer en meer hun masker vallen, zoals blijkt uit bovengenoemd citaten. Deze ontwikkeling wordt nog versterkt door de gebeurtenissen in Irak waar de door ISIS geleide coalitie uit is op een confrontatie met de sjiitische heersers van het land.


Onrust door haatzaaierij

Daar is allang geen sprake meer van een rituele ideologische strijd. En middels internet vindt die strijd niet alleen daar plaats maar in elke huiskamer van soennieten en sjiieten in Nederland en andere Europese landen met de nodige opruiende effecten op elementen binnen de islamitische gemeenschappen in Nederland.

Het kan niet anders dan dat haatzaaierij in de vrijdagpreken en de gebeurtenissen in het Midden-Oosten, tot onrust en conflicten in de moslimgemeenschappen in Nederland leiden. Nu al is er sprake van verstoorde persoonlijke relaties tussen soennieten en sjiieten die eertijds vrienden waren, aldus Arjen Buitelaar, sjiiet, die verder verklaart dat sjiieten in Nederland zich meer en meer afvragen of ze niet iets terug moeten doen tegen de vijandige retoriek van salafistische moslims.

'Moeten we ons rustig houden? Laten we dit over onze kant gaan?', zijn vragen die Buitelaar in zijn achterban hoort. Sjiitische organisaties organiseerden afgelopen zondag een demonstratie tegen het terrorisme in Irak en nodigden daarvoor iedereen uit, inclusief soennieten.

Opvallend was dat de website onder de veelzeggende naam 'sjiieten-ontmaskerd' voor korte tijd de aankondiging en leus van de demonstratie overnam, wat wellicht opgevat kan worden als een uitgestoken hand. Tegelijkertijd somde de site een aantal namen op van sjiitische organisaties en milities die zich ook aan terreur schuldig zouden maken. Een en ander kwam daarmee in een ander, provocerend daglicht te staan en dat was ook helaas het geval op de demonstratie waar de politie 'jihadistische' elementen moest inrekenen die niet meededen met de demonstratie maar een tegendemonstratie hielden. Het valt te hopen dat sjiieten zich niet laten uitdagen dezelfde retoriek te gaan gebruiken tegen hun salafistische medemoslims. De lijnen zijn in een dergelijke situatie nu eenmaal dun.


Grote uitdaging

Gelukkig manifesteren zich in het debat ook stemmen die oproepen tot tolerantie en samenwerking. Jongerenimam Yassine Elforkani roept moslims al sinds jaar en dag op zich in te zetten voor een eigen toekomst in Nederland, ver weg op de slagvelden van het Midden-Oosten. Moslimvoorman Ibrahim Wijbenga durft de confrontatie met de salafistische moslims aan en betaalt daar een dure prijs voor in de vorm van bedreigingen. Sjiietisch-alevitisch van origine propageert Enis Odaci met zijn stichting Humanislam een humanistische islam en streeft hij naar 'een samenleving waarin universele en kompasloze waarden begin- en eindpunt zijn'.

De strijd in het Midden-Oosten is er al sinds jaar en dag een van bloedvergieten en geweld, het resultaat van eeuwenlange haatzaaierij over en weer. De tegenstellingen aldaar dreigen meer dan ooit over te slaan naar moslimgemeenschappen in Europa. De grote uitdaging aan moslims in het Avondland is de verkettering te staken, en elkaar te vinden aan de tafel van het compromis.

De publieke opinie over de islam, toch al sterk negatief beïnvloed door de retoriek van partijen als de PVV, het Front National en het Vlaams Belang, staat het de moslims eigenlijk niet toe in een betreurenswaardige broederstrijd terecht te komen. Ze moeten de rijen sluiten en gehoor geven aan de gematigde stemmen en alhoewel niet-moslims hen daarin kunnen steunen, moeten ze het helemaal zelf doen. De tijd zal leren welke kant het opgaat.


Blog Trouw, 02-07-2014 (Claudia Lemos de Carvalho - Jan Jaap de Ruiter, Tilburg University )

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB