Alles of niets


Het stond in de sterren geschreven dat er opnieuw problemen zouden opduiken in het stadsbestuur van Charleroi. Want de PS - ondanks alle schandalen nog steeds incontournable in de stad - heeft ook na de gemeenteraadsverkiezingen nagelaten schoon schip te maken.


Het schepencollege is geen hecht team, maar het resultaat van een ordinaire koehandel tussen Elio Di Rupo, de voorzitter van de PS, en Jean-Claude Van Cauwenberghe, de ongekroonde koning van de lokale PS. De twee protagonisten deelden elkaar gewoon mee welke PS'ers ze absoluut wel/niet in het bestuur wilden. Het resultaat is dat drie PS'ers uit het oude bestuur ook in het nieuwe bestuur zitting hebben.

De vraag was niet of, maar wanneer zij genoemd zouden worden in enkele oude dossiers. Het voorbije weekend ging het om de zaak van de vervalsing van de pv's van de bijeenkomsten van het schepencollege. Oorspronkelijk werden die op aan elkaar gebonden en genummerde bladen genoteerd. Later gebeurde dat op losse bladen, waardoor makkelijk pagina's konden worden toegevoegd of verwijderd. De gewezen burgemeester, Jacques Van Gompel, en Jean-Pol Demacq, die al sinds 1976 schepen was, worden nu beschuldigd van geknoei met die pv's.

Na de aankondiging dat schepen van Onderwijs Demacq in beschuldiging was gesteld, probeerde Di Rupo zijn handen in onschuld te wassen. 'Dit is een zaak van de lokale afdeling', klonk het. Op twee weken voor de verkiezingen deed de PS-voorzitter zijn uiterste best om het gesjoemel in Charleroi uit de nationale campagne te houden.

De PS had kunnen voorzien dat de MR voor problemen zou zorgen. Twee weken geleden had eerste schepen Olivier Chastel (MR) nog laten weten dat hij het meerderheidsakkoord ter discussie zou stellen in geval van een nieuwe inbeschuldigingstelling.

Toch leken zaterdag alle plooien tussen de coalitiepartners gladgestreken. Demacq gooide weliswaar pas na een vergadering van vier uur de handdoek in de ring. Maar burgemeester Léon Casaert (PS) lichtte het ontslag toe op een persconferentie waarbij hij geflankeerd werd door Chastel en Jean-Jacques Viseur (CDH).

De MR en het CDH lieten weten dat ze niet de kaart van de demagogie wilden trekken. Chastel benadrukte dat hij samen met Viseur beslist had 'niet van het pre-electorale klimaat te profiteren om de stad te gijzelen'.

Maar een dag later was de sfeer al aan het keren. Als Reynders en Chastel samen campagne voeren op de markt in Charleroi, krijgen ze heel wat negatieve reacties. Maandagochtend kondigt Chastel, na een woelige vergadering in het partijlokaal aan de Rue de Dampremy, aan dat de MR uit de meerderheid stapt.

Hij benadrukt dat de lokale afdeling die beslissing in eer en geweten heeft genomen. Het is echter duidelijk dat MR-voorzitter Didier Reynders - en volgens sommigen ook Louis Michel - tussenbeide zijn gekomen. Reynders had zaterdag al verklaard dat het ritme van de ontslagen onhoudbaar werd.

Het ontslag past in de strategie van Reynders om de PS frontaal aan te vallen. De situatie in Charleroi is daarbij geen lokaal element, maar een incident dat op twee weken voor de verkiezingen groot uitgespeeld kan worden. Vorig jaar bleek bij de gemeenteraadsverkiezingen ook al dat de Franstalige liberalen vooruitgaan op de plaatsen waar ze zich resoluut afzetten tegen de socialisten.

Reynders stuurt al enige tijd aan op een campagne à la Française, waarbij sterk gepolariseerd wordt tussen links en rechts, net zoals bij Ségo en Sarko. Met die strategie wil hij niet alleen de verschillen tussen PS en MR in de verf zetten, maar in een klap ook het CDH fijnmalen.

De oplopende spanningen tussen liberalen en socialisten maken alvast één zaak duidelijk: de partijen hebben geen voorakkoord, zoals in 2003. Over het bestaan van dat akkoord is de voorbije jaren veel gezegd en geschreven. Le Soir maakte het voorbije weekend de details bekend van het akkoord dat Di Rupo en Michel op 3 januari 2003, in aanwezigheid van notaris Adrien Franeau, in het appartement van de socialist sloten.

Daarin werden niet alleen afspraken gemaakt over het vervolg van paars na de federale stembusslag van mei 2003, maar werden ook al de Waalse en Brusselse ministerposten verdeeld met het oog op de regionale verkiezingen van juni 2004. Er werd zelfs afgesproken dat Michel EU-commissaris zou worden, waarna zijn zoon Charles partijvoorzitter kon worden.

Uiteindelijk werd alleen het deel van het akkoord dat over 2003 handelde, uitgevoerd. In januari 2004 blies Di Rupo de afspraken op nadat Michel had bekendgemaakt dat hij samen met het CDH front wilde vormen om een tegengewicht te bieden tegen de PS.

De rest van het verhaal is bekend. De socialisten ruilden in 2004 de MR in voor het CDH van Joëlle Milquet. Of Di Rupo en Milquet een akkoord hebben om samen te besturen na 10 juni en/of in 2009, is niet bekend. Het zou de hardnekkigheid waarmee Reynders de twee partijen bestrijdt, in elk geval verklaren.

Voor de MR zit er in dat scenario maar één ding op. Zo groot worden dat een PS/CDH-coalitie cijfermatig onmogelijk wordt. Op 10 juni is het voor Reynders dan alles of niets.

Steven Samyn is Wetstraatredacteur.


DS, 30-05-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Luikse branie


Voor wat Guy Verhofstadt niet durft te zeggen en Yves Leterme steeds meer inslikt, moet je tegenwoordig bij Didier Reynders zijn. Sedert Philippe Moureaux, de 68-jarige patron van de Brusselse PS, eind maart in een interview verklaarde dat zijn partij de MR maar beter uit de volgende federale regering kan houden, is de minister van Financiën met veel Luikse branie op het oorlogspad. De verkiezingscampagne in Vlaanderen mag dan al ondraaglijk licht zijn, in Franstalig België biedt ze vonken en vuur.


Wallonië is een PS-staat, veel erger dan Vlaanderen ooit een CVP-staat is geweest. De partij van Elio Di Rupo is tot op heden met zo'n 35 procent van de stemmen incontournable, omdat ze Luik en Charleroi domineert en in het midden van het bed ligt, tussen de onverzoenlijke rivalen Ecolo, CDH en MR.

Vaak levert die PS goede burgervaders en ministers. Maar in extreme gevallen, zoals in Charleroi, staat ze voor een socialisme naar Oost-Duits model. Dan nemen de Van Cau's en andere bonzen geld voor arme mensen - voor sociale woningen, bijvoorbeeld - volledig in handen, van toewijzing tot sanctionering, om naar willekeur faveurs en straffen te verdelen. De echte sociale noden zijn daarbij nauwelijks van tel. En wie daar kritiek op heeft, wordt prompt uit de gunstenstaat verbannen.

Louis Michel kon in 1999 zijn MR na twaalf jaar oppositie maar weer aan de macht brengen door niet te liberaal te zijn. Slechts heel behoedzaam waagde hij zich aan pogingen om brokken van de inhoudsloos geworden CDH op te slorpen, of zich met Ecolo te verstaan.

Maar dat zijn MR in 2003 amper een zetel minder in de federale Kamer oogstte dan de PS, was er te veel aan. Elio Di Rupo nam in 2004 voor de deelstaatregeringen de gewezen christendemocraten weer aan boord. Inmiddels maakte Philippe Moureaux bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2000 en 2006 van het blauwe Brussel een rood bastion, door een massaal beroep op de immigrantenstem. De Henegouwse afhankelijkheidsstaat kreeg een duplicaat in de hoofdstad, die voortaan ook trots ruim 20 procent wettelijk werklozen mocht afficheren.

Moureaux, een merkwaardige mix van scherpe intelligentie en extreme bekrompenheid, schijnt niet vergeven te hebben dat de Ecolo-diva Isabelle Durant in oktober vorig jaar in Schaarbeek de coalitie met MR-burgemeester Bernard Clerfayt verkoos boven het geprogrammeerde verbond met zijn beschermelinge, Laurette Onkelinx. Vooral beseft hij dat een verdere toenadering van blauw en groen het best voortijdig uit elkaar kan worden gespeeld.

En dus heeft Didier Reynders de fluwelen handschoenen van zijn voorganger afgelegd. 'De bedoeling van de socialistische beheerders van sociale woningmaatschappijen is de huurders van hen afhankelijk te houden', klonk het in een van zijn recente interviews. 'In de PS geldt alleen nog het motto van de lutte des places', sneerde hij elders. Of ook nog: 'Voor een premier die dit land goed wil besturen, is het grootste obstakel inderdaad de PS.' En als uitsmijter: 'Zelfs in Congo en China is men er ondertussen van overtuigd dat de vrijemarkteconomie de beste formule is. In Charleroi en Molenbeek is dat nog steeds niet doorgedrongen.'

Het voorbije weekeinde dwong Reynders twee MR-schepenen in Charleroi ontslag te nemen, nadat daar weer een deksel van een PS-beerput was gevlogen. Met die electorale stunt signaleert de MR-voorzitter vooral dat hij geen enkele toezegging over machtsdeelname na 10 juni loskrijgt. En dus mikt hij node op een grote bevrijdingsslag, waarbij de kiezer de MR bijna even groot maakt als de PS. In dat geval zal de zich vormende rooms-rood-groene coalitie in Franstalig België er een van verliezers zijn. En zal de CDH zich meer dan ooit exposeren als satellietpartij van de grote rode broeder, naar Oost-Duits model.

Reynders speelt dus va-banque. Als hij verliest, mag zijn opvolger over vier jaar nog dieper buigen dan Louis Michel deed, opdat de MR weer ministerportefeuilles zou verwerven. Een klein beetje hulp - met enkele kameraadschappelijke gebaren - heeft de Luikenaar al gekregen van Nicholas Sarkozy. Reynders hoopt vooral dat diens Parijse branie overslaat naar Franstalig België, waar toch bijna de helft van alle inwoners 's avonds om acht uur naar een tv-journaal van over de zuidgrens kijkt.

Vanuit Vlaanderen komt er geen verbale steun voor Reynders. Daar zal men nog lang na 10 juni blijven dubben over de vraag of kritiek leveren op de PS-staat niet getuigt van eng nationalisme. Ooit zullen zij die België wilden redden, het in hun geweten voelen knagen dat ze uit fantoompijn een historische opportuniteit misten. Zo creëert elk provincialisme nu eenmaal zijn eigen tristesse.

Rolf Falter is freelance journalist.


DS, 30-05-2007

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB