‘Onze kinderen creperen hier voor onze ogen’


In het noorden van Irak zijn minstens 40.000 jezidi’s het Sinjargebergte ingevlucht om te ontsnappen aan de oprukkende troepen van Isis. Daar zitten ze nu als ratten in de val. Wat eerst een heilige schuilplaats was die bescherming bood tegen de genadeloze jihadisten, dreigt nu hun massagraf te worden.


Brussel Een tiental mannen ligt plat op de grond, hun neus tussen de kiezelstenen. Een strijder van Isis staat erbij en richt zijn machinegeweer nonchalant op het groepje. Het Arabische onderschrift bij de foto leest: ‘Dood hen, waar je ze ook vindt.’

De scène is te zien op één van de tientallen beelden die Isis - dat zichzelf nu de Islamitische Staat noemt - bij de verovering van de noordelijke stad Sinjar dinsdag op Twitter plaatste. Op enkele andere foto’s hijsen militanten hun zwarte vlag bovenop een gebouw van de Koerdische Democratische Partij.

Met de inname van Sinjar is de extremistische soennitische groepering nu ook doorgedrongen tot gebieden waar tot voor kort de Koerdische strijders, de Peshmerga, sterk stonden.

Sinjar is al eeuwenlang de bakermat van de jezidische gemeenschap, een etnisch-religieuze minderheid die bestaat uit enkele honderdduizenden mensen. Als Isis met het gepubliceerde beeld oproept om ‘hen’ overal zoveel mogelijk te doden,verwijst de terreurgroep naar de jezidi’s.

Toen Isis begin deze week Sinjar veroverde, vluchtten bijna alle 300.000 inwoners weg uit de stad. Driekwart daarvan wist het veiligere westen te bereiken, waar de Koerdische troepen, die in de stad twee maanden lang standhielden tegen Isis, voorlopig de veiligheid kunnen verzekeren.

Maar minstens 40.000 jezidi’s, van wie de meerderheid kinderen, geraakten niet op tijd weg en zochten hun toevlucht tot een desolate bergtop in het nabijgelegen Sinjargebergte. Daar zitten ze nu als ratten in de val.


Maanlandschap

De kale, onherbergzame top lijkt wel een maanlandschap en biedt geen beschutting voor de hete temperaturen. Levensmiddelen zijn er ook al niet voorhanden. ‘Er is geen water en geen begroeiing’, zei Marzio Babille, vertegenwoordiger van Unicef in Irak in een verklaring. ‘Het is een complete ramp.’

Want de 1356 meter hoge bergtop verlaten kunnen de vluchtelingen niet. De jihadistische milities van Isis hebben het gebergte omsingeld, en deinzen er - zo moet uit de foto’s blijken - niet voor terug om jezidi’s koudweg te executeren.

De 25.000 mensen die in Sinjar zelf achterbleven, werden door Isis verplicht om zich te bekeren. ‘Anders zouden ze ons een kopje kleiner maken’, zei een inwoner die zijn gewassen niet wilde verlaten aan The Guardian. ‘De soennieten die tegen ons vechten waren eerst onze buren, nu zijn ze onze moordenaars.’ Sinds de inname van de stad zijn al zeker 500 jezidi’s omgekomen, waarvan een groot deel door Isis is vermoord.


Duivelaanbidders

Het jezidisme is een op zichzelf staande Koerdische volksreligie waarvan de oorsprong teruggaat tot lang voor het ontstaan van de islam of het christendom. Jezidi’s geloven niet dat ze, zoals de rest van de wereldbevolking, afstammen van Adam en Eva.

Volgens schattingen zijn de jezidi’s met zo’n 600.000, die van oudsher voornamelijk in Noord-Irak wonen. Maar ook in Europa, vooral in Duitsland, wonen enkele kleine geëmigreerde jezidische gemeenschappen.

De aanhangers van het jezidisme, door sommigen een sekte genoemd, leven in afzondering. Hun godsdienst verbiedt hen om met andersgelovigen te trouwen en bekeringen zijn niet mogelijk. Ze beschouwen zich niet als moslims en worden door hoofdzakelijk soennitische vijanden als afvalligen en duivelaanbidders beschouwd.

Eeuwenlang worden ze daarom al vervolgd, maar nu Isis er een doel van heeft gemaakt om de jezidi’s volledig uit te roeien, is het voortbestaan van het jezidisme zelf, dat volgens sommigen 6.000 jaar oud zou zijn, in gevaar.

Op de Sinjarberg bezweken al zeker veertig kinderen aan honger en dorst. Families proberen hen meteen te begraven, maar het harde gesteente maakt dat moeilijk. Lijken liggen daardoor verspreid over de berg, en worden met wat stenen aan het gezicht van de andere kinderen onttrokken. ‘Mijn volk wordt afgeslacht’, getuigde een jezidische volksvertegenwoordiger in het Iraakse parlement.


Hulppakketten

Het Iraakse leger probeert vanuit vliegtuigen hulppakketten met water en melk te droppen, maar vele daarvan vallen in handen van Isis of slaan stuk op de rotsen. Om de rest wordt gestreden. ‘Zeker 15 tot 20 vluchten zijn nodig om voldoende levensmiddelen voor één week tot bij de berg te brengen’, zei Marzio Babille van UNICEF. Daar hebben de Iraakse en Koerdische autoriteiten simpelweg de capaciteit niet voor. ‘We hebben internationale hulp nodig’, zei Falah Mustafa Bakir, Koerdisch minister van Buitenlandse Zaken, aan de Washington Post. ‘Er moet onmiddellijk actie worden ondernomen. Er sterven kinderen op dit eigenste moment.’

Tot nu toe hebben de Verenigde Staten steeds geweigerd om militair in te grijpen zolang de Iraakse premier Nouri Al-Maliki niet aftreedt. Die krijgt de kritiek de soennitische minderheid in zijn land te discrimineren, wat mee zou bijdragen tot het succes van Isis.


Misnoegde soennieten

Want Isis lijkt alleen maar aan kracht en manschappen te winnen. Hun aantal wordt nu al op 30.000 tot 50.000 geschat. Daaronder zijn heel wat misnoegde soennieten die zich bij de jihadisten hebben aangesloten, maar een groot deel wordt ook gedwongen om mee te vechten.

Al weken waarschuwen de Koerdische autoriteiten dat hun troepen de meer dan 1.000 kilometer tellende frontlinie niet meer de baas kunnen. Steeds meer moeten de nochtans beruchte Peshmerga terrein prijsgeven aan het goed uitgeruste Isis, dat veel wapentuig van het Irakese leger heeft kunnen buitmaken.


Ark van Noach

Uur na uur wordt de situatie op de Sinjarberg onrustwekkender. Cynisch genoeg is net die berg één van de meest vereerde plekken voor de jezidi’s, die geloven dat de Ark van Noach er strandde. Het heiligdom dreigt nu de geschiedenis in te gaan als het oord waar tal van volgelingen van de eeuwenoude godsdienst omkwamen van ellende.


DS, 08-08-2014 (Matthias Verbergt)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB