Waarom CD&V zo trouwlustig is


Met de aangekondigde fusie tussen Puurs en Sint-Amands stappen opnieuw twee CD&V-burgemeesters in het huwelijksbootje. Ze zijn nu al met tien. Ze houden de regie zelf in handen, want wie weet wordt fuseren vanaf 2019 verplicht.


‘Wij kunnen alleen maar vaststellen dat de partij (N-VA, red.) die het hardst roept om fusies, er het minst van bakt’, luidt het een beetje smalend bij CD&V. Nu ook Puurs en Sint-Amands hebben aangekondigd te fuseren, willen al tien CD&V-burgemeesters met elkaar in het huwelijksbootje stappen. In Limburg besloten Meeuwen-Gruitrode en Opglabbeek – in de toekomst Oudsbergen – én Neerpelt en Overpelt al om te fuseren. In Oost-Vlaanderen slaan Kruishoutem en Zingem de handen in elkaar en gaat het Aalter van staatssecretaris Pieter De Crem met Knesselare in de boot. Dat zijn allemaal gemeenten waar een CD&V-burgemeester de plak zwaait. Behalve in Knesselare, maar Groep 9910 heeft ook haar wortels in CD&V.


Op zoek naar gelijkgestemde zielen

Niet dat de CD&V-top een marsorder heeft gegeven aan zijn burgemeesters. ‘We laten dat helemaal over aan de lokale autonomie van elke gemeente, maar zijn zeker niet tegen’, zegt Steffen Van Roosbroeck, woordvoerder van CD&V.

‘Sommige burgemeesters vinden dat een fusie de beste weg is om hun gemeente daadkrachtig te besturen, anderen zien meer heil in een versterkte samenwerking en nog andere vinden dat ze het best alleen verder gaan.’

‘Het is politiek wel heel logisch dat je voor een fusie in de eerste plaats naar politiek gelijkgezinden kijkt’, zegt Koen Van den Heuvel, fractieleider voor CD&V in het Vlaams Parlement en burgemeester van Puurs. Op die manier is de kans bovendien het grootst dat de macht in de toekomstige fusiegemeente in dezelfde handen blijft.

En het blijft een feit dat CD&V veruit de meeste burgemeesters levert. Van de 308 Vlaamse gemeenten worden er 137 geleid door een christendemocraat. De N-VA telt bijvoorbeeld maar 44 burgemeesters. Heel wat van de CD&V-burgemeesters leiden bovendien een relatief kleine gemeente. Logisch dus dat CD&V de kroon spant in de fusiebeweging.


‘Niemand wou met mij praten’

Nochtans is de N-VA de grote voorvechter van fusies. De partij heeft al meermaals laten verstaan zelf voorstander te zijn van verplichte fusies van kleinere gemeenten. Maar zelf heeft de partij er nog niet veel van gebakken. Nadja Sminate, N-VA-burgemeester van Londerzeel, probeerde fusiegesprekken op te starten met Merchtem, Kapelle-op-den Bos en Meise. ‘Ondanks verschillende pogingen wou niemand met mij praten’, zegt ze. ‘Tja, het gevolg zeker als je omgeven bent door gemeenten met burgemeesters van een andere signatuur.’

Maar ook tussen twee N-VA-burgemeesters lukte het niet. Edegem moest de fusieplannen met buurgemeente Hove opbergen. Meerderheidspartij pH7-Positief in Hove haakte af.

‘De nieuw aangekondigde fusie toont nog maar eens aan dat de geesten gerijpt zijn’, zegt Toon De Bock, woordvoerder van minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA). ‘Er vinden nog fusiegesprekken plaats, dus het is nog te vroeg om een eindoordeel te vellen.’


De wortel van 500 euro per inwoner

De Vlaamse overheid stimuleert fusies door gemeenten die samengaan, een schuldvermindering van 500 euro per inwoner te beloven. ‘Op die manier zullen wij onze schuld met 13 miljoen euro zien verminderen.’ Dat is natuurlijk een wortel die alleen effect heeft als er een hoge schuld is, wat bijvoorbeeld in Hove niet het geval was.

‘Het heeft geen zin fusies te verplichten’, zegt Koen Van den Heuvel. ‘Ze moeten van beneden opborrelen. We hebben onlangs nog gezamenlijk een zorgbedrijf opgericht met daarin onze woonzorgcentra, we zitten in dezelfde politiezone, delen verschillende ambtenaren, ... een fusie was gewoon het logische gevolg aan die versterkte samenwerking.’

De extra schaalgrootte moet bovendien voor een efficiënter bestuur zorgen, is meestal de redenering. De lat kan daardoor hoger gelegd worden voor verschillende diensten zoals zwembaden of bibliotheken. Grotere gemeenten kunnen gemakkelijker hoger gekwalificeerd personeel in dienst nemen omdat er meer geld is.


Angst van de stad

‘Tien op 308 gemeenten die fuseren, dat stelt toch nog niet veel voor’, vindt Johan Ackaert, politicoloog aan de UHasselt. ‘Het zal voor veel gemeenten nochtans de enige oplossing zijn om financieel het hoofd boven water te houden én tegelijk hun burgers een kwaliteitsvolle dienstverlening aan te bieden.’

Verwacht wordt dat vroeg of laat gemeenten opnieuw verplicht zullen worden om te fuseren, zoals in de jaren zeventig. Iets waar de N-VA trouwens al voor pleit. Wie nu fuseert, neemt het zeker voor het onzekere en houdt de regie in handen. En daarbij speelt niet alleen de vrije keuze om een gelijkgezinde partner te kiezen, maar ook de angst voor de stad. ‘Heel wat kleine gemeenten huiveren ervoor om ooit opgeslorpt te worden door een stad’, zegt Ackaert. ‘Door te fuseren kunnen Meeuwen-Gruitrode en Opglabbeek bijvoorbeeld voorkomen dat ze gemakkelijk opgeslorpt worden door Genk.’


Blog DS, 22-05-2017 (Christof Vanschoubroek)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB