Zeg deze keer niet zomaar: ander en beter


Het is de tijd van het jaar, maar gisteren rouwden we ook om het einde van ‘De ideale wereld’. De beslissing is veelzeggend en belooft weinig goeds voor televisie in Vlaanderen. En wel hierom.


1. Weg satire, hallo doodknuffeltelevisie

Alles kan beter, In de gloria en met een beetje goede wil ook nog Het huis van wantrouwen. Het zijn de enige kwaliteitsvolle satirische programma’s die in Vlaanderen De ideale wereld zijn voorgegaan die wij voor de vuist weg kunnen opsommen. Er is niet zo vaak satire te zien op televisie. Want er is lef nodig om haar te maken. Ook al omdat ze al te vaak onverbiddelijk is voor conculega’s.

De ideale wereld verdwijnt bovendien net op een moment dat televisie steeds knuffelbaarder wordt. Dat lijkt bij de tijdgeest te horen. Bij VRT scheren de politiek correcte soap Thuis en het bijzonder ongevaarlijke Iedereen beroemd hoge kijkcijfertoppen. En VTM zweert, sinds het drie jaar geleden van koers veranderde, bij bijzonder brave familietelevisie. Dat werkt commercieel erg goed, de zender is sindsdien alleen maar gegroeid in de kijkcijfertabellen.

Wie televisie voor de grote massa maakt, boet sowieso in aan gelaagdheid. De voorbije seizoenen werden televisieprogramma’s alleen maar lieflijker, warmer en dus vaak ook meliger. De trend is ofwel samen knuffelen, ofwel samen huilen (liefst bij andermans miserie). Kijk maar naar het succes van programma’s als Het huis of Radio Gaga. De ideale wereld was het ideale antigif tegen die overvloed aan eerstegraadsemoties op tv.


2. Het einde van de speeltuin

De ideale wereld was voor Woestijnvis aanvankelijk de grote hoop op een voorspoedige toekomst. Het programma was exemplarisch voor hoe het productiehuis de overstap naar Vier kon overleven zonder in te boeten aan creativiteit. Ook het Vier-management vond het satirische programma ‘gezichtsbepalend’ voor de zender. De neuzen stonden in dezelfde richting. Ook al waren bij Woestijnvis enkele grote jongens vertrokken en waren de budgetten kleiner dan bij de VRT, het zag ernaar uit dat Woestijnvis ook in een commerciële omgeving zou kunnen overleven met een ‘creativiteit boven alles’-strategie.

‘De lat ligt op commercieel vlak hoger’, klinkt het nu bij het Vier-management. Met andere woorden: het programma brengt niet genoeg geld op, dus we schrappen het.

Enkele weken geleden maakte De Vijver, het moederbedrijf boven Vier en Woestijnvis, bekend dat de zender en het productiehuis ‘uit elkaar gerafeld zouden worden’. Beiden moeten zelfstandiger worden. Woestijnvis gaat ook voor andere zenders werken. Maar vooral: de zender past niet langer elk Woestijnvisbedenksel in zijn zendschema in.

Het vrije creatieve denken is daarmee onmiskenbaar aan het wegsmelten. Want nu de ideeën van het huis niet langer een zekere uitzendplek hebben, zal ook Woestijnvis anders met de ontwikkeling van zijn programma’s moeten omgaan. De vraag is of er nog ruimte zal blijven om ideeën te laten rijpen en programma’s te laten gisten. Wie op het scherm wil komen, moet dansen naar de pijpen van de zenders. En zo dreigt de commerciële logica stilaan het creatieve denken te verdringen. Dat is een evolutie die wel eens verstrekkende gevolgen zou kunnen hebben. Want wie gaat, nu ook de openbare omroep in volle crisis is, de kwaliteit blijven aanjagen?


3. Verslaafd aan het programmaboekje

Er schort iets aan die kijkcijfertabellen. Of: er schort iets aan het dictaat van die tabellen. Wie eraan blijft vasthouden, mist straks de trein naar de toekomst.

Er keek immers wel degelijk veel volk naar De ideale wereld. Alleen deden ze dat niet stipt op het moment dat het programmaboekje hen dat opdroeg. Fragmenten werden online gretig gedeeld en bekeken. Maar de adverteerder wil daar (nog) niet dezelfde bedragen voor neerleggen als voor een reclamespotje op tv. Jammer, want ook in dat opzicht was De ideale wereld een optie op de toekomst die nu neergehaald wordt.

Als tv-bonzen zo kortzichtig *blijven denken, ligt de baan helemaal open voor internationale spelers die wél begrijpen dat de toekomst digitaal is. En dan worden de Vlaamse zenders misschien irrelevant.


DS, 06-11-2015 (Valerie Droeven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB