#1
|
||||
|
||||
De wereld van Rupert Murdoch
De wereld van Rupert Murdoch
Het afluisterschandaal rond 'News of the World' toont aan dat zelfs een mediamagnaat als Rupert Murdoch niet met alles wegkomt. Al lukte hem dat tot nu wel. Behalve een fortuin, had hij ook verkozen politici op zak. Portret van een man voor wie media en politiek elkaar altijd vonden in macht en geld. Begin 1982 overwoog de Britse Conservatieve regering van Margaret Thatcher om Harold Evans te benoemen tot voorzitter van de Sportraad. Het volstond daarvoor dat Evans een gepassioneerd vrijetijdsskiër was. Wilden de Conservatieven een partijvriendje dan een lekker baantje bezorgen? Niet echt. Een partijvriendje was Evans niet en het plan had een meer sinistere achtergrond. Het zou slechts een elegante manier zijn om Evans weg te halen van waar hij zat - hij was hoofdredacteur van de gerenommeerde krant The Times. Minder dan een jaar eerder was mediabaas Rupert Murdoch, toen nog een Australiër, eigenaar geworden van de krant. En dat was een probleem. Want Murdoch bezat al sinds de late jaren zestig het grootste Britse dagblad, The Sun, en de grootste zondagskrant, News of the World, twee sensatiebladen met een miljoenenoplage. Als hij met The Times ook nog eens de grootste kwaliteitskrant in huis haalde, plus de marktleider onder de zondagskranten, The Sunday Times, kon hij wel eens een te grote greep op de Britse media krijgen. Toch vond de regering het niet nodig om Murdochs overname door de monopoliecommissie te laten onderzoeken. Ze dacht tenslotte niets dan goeds over Murdoch. The Sun had de Conservatieven immers hartelijk gesteund bij de verkiezingen van 1979 die Thatcher in Downing Street 10 hadden gebracht. Als Murdoch The Times nu redactionele autonomie beloofde, was het al goed. 'Ik kan in de gevangenis vliegen als ik zelfs maar met jou spreek,' zei Murdoch tot hoofdredacteur Evans. Hij vond dat geweldig grappig, zo schreef Evans achteraf in zijn boek Good times, bad times. 'Intellectuele lulkoek' Evans kreeg het al snel aan de stok met Murdoch. Die vond The Times te kritisch voor de regering en te open voor nieuwe ideeën zoals die van Nobelprijswinnaar James Tobin, die hij maar 'intellectuele lulkoek' vond. En de krant wilde ook nog te netjes blijven. Ook slechte smaak mocht niet in de weg zitten, want, zei hij, 'ik wil kranten verkopen'. Thatcher vroeg zich dan weer af of Evans wel genoeg 'stevige overtuigingen' had om een krant als The Times te leiden. Ze twijfelde daar des te meer aan toen The Times onthulde dat haar man Dennis in een bedenkelijke vastgoedaffaire verwikkeld zat. Dus ging Rupert Murdoch op de thee bij Margaret Thatcher. 'U en ik,' zei hij haar, 'hebben een gezamenlijk probleem.' Dat was Evans. Omdat hij hem niet zomaar kon ontslaan, stelde Murdoch de premier voor om hem naar een mooi maar betekenisloos overheidsbaantje weg te sluizen. Maar het hoefde niet. Minder dan een jaar nadat The Times zijn nieuwe eigenaar had gekregen, hield de moegetergde Evans de eer aan zichzelf en nam ontslag. Murdoch legde hem redactioneel geen strobreed in de weg, maar ontfutselde hem wel de controle over het redactiebudget - wat hem net zo goed machteloos had gemaakt. Zo vergaat het wie Rupert Murdoch, nu 80, dwars zit. In zijn agenda verstrengelen media zich altijd met politiek. Als geen ander slaagt hij erin om media-invloed niet alleen op te bouwen, maar ook te verzilveren, dat geld te gebruiken om nog meer invloed te verwerven en daarmee opnieuw extra financieel voordeel te doen. En hoe! Volgens het lijstje rijkelui van Forbes weegt hij persoonlijk 6,2 miljard dollar zwaar en is hij, op 116 anderen na, de rijkste sterveling op deze planeet. Zijn zakelijke succes hebben hem voldoende macht en geld opgeleverd opdat een uitbreiding van het ene alleen maar tot een aangroei van het andere kan leiden. Zo deed hij het zijn hele leven, te beginnen met de krant die hij in 1952 erfde van zijn rijke vader Keith in Australië. Zoon Rupert studeerde toen in Engeland, waarmee hij een haat-liefdeverhouding had. Hij keek op naar het oude moederland, maar voelde zich als telg van down under niet ernstig genomen door de Britse elite. Ranzige onthullingen En hij had het vak kunnen leren als beginnend journalist bij Lord Beaverbrook, nog zo'n koloniale Brit, een Canadees. Beaverbrook had fortuin gemaakt met een persimperium van sensatiebladen als The Daily Express - 'het Beaverbrookbordeel', zoals Murdoch dat eens noemde. En hij scheen er een intens genoegen aan te beleven dat hij met de wat ranzige onthullingen van zijn tabloids het establishment de duvel kon aandoen. Ook Murdoch had met die elite nog een appeltje te schillen. Want zij had zijn vader tijdens de Eerste Wereldoorlog onrecht aangedaan. Keith was toen oorlogscorrespondent, maar werd gevangen gezet om te beletten dat hij de manke Britse legerleiding zou aanklagen die zoveel Australische en Nieuw-Zeelandse jongens nodeloos de dood had ingejaagd in Gallipoli, bij de strijd om de Dardanellen van 1915-16. En het zou een collega van de linkse krant The Guardian zijn geweest die Keith bij de legertop had verklikt. Supermarktkrant Leek Beaverbrook het om de sport te doen, uit sociale rancune, of als compensatie voor zijn kleine, gedrongen gestalte, Murdoch pakte het subtieler en rationeler aan. Hij beukte niet rechtstreeks tegen het establishment in met al dan niet vermeende schandalen, zoals Beaverbrook - 'de enige slechte mens' die de Britse premier Clement Attlee naar eigen zeggen had ontmoet. Hij zou de politiek aan hem schatplichtig maken. Murdoch wil ernstig genomen worden en geeft dus ook keurige kranten uit. Daarom stichtte hij, nadat hij in Australië rond de geërfde The Adelaide News een reeks tabloids had opgekocht, een nationale kwaliteitskrant, The Australian. Daarom kocht hij, na News of the World en The Sun, ook de Times-kranten. Daarom stichtte hij in de Verenigde Staten niet alleen de 'supermarktkrant' The Star en nam hij de sensatiebeluste New York Post over (die ooit nog van Beaverbrook was geweest), maar kocht hij er eveneens de respectabele Village Voice, het magazine New York en de zakenkrant The Wall Street Journal. Bij de WSJ leek zich meteen het Evans-scenario te herhalen. In het voorjaar van 2008, minder dan een jaar nadat Murdoch de krant had overgenomen, stapte managing editor Marcus Brauchli op omdat hij zich onder druk gezet voelde. De nieuwe bazen hadden te mopperen omdat het zo lang duurde vooraleer de krant haar focus verbreedde, met meer algemeen nieuws en kortere stukken. Murdoch had de WSJ de redactionele autonomie voorgehouden die hij naar eigen zeggen The Times had beloofd - en inderdaad, zo geschiedde. Brauchli onderhandelde alleen nog over zijn afscheidspremie. Praktische globalisering Zo beseffen toppolitici snel met wie ze afspraken moeten maken. Dat was zo met Margaret Thatcher, later met de socialist Tony Blair en de huidige Conservatieve Britse premier David Cameron - en elders in de wereld ging dat niet anders. Want ondertussen had Murdoch, vanuit Australië en later Nieuw-Zeeland, de oversteek gemaakt naar eerst Groot-Brittannië en vervolgens de Verenigde Staten en Azië. Zijn holding News Corporation brengt vandaag via gedrukte media, televisie, films, boeken of internet de globalisering in de praktijk. Aan de ruime marktposities die hij vooral in Angelsaksische wereld kon uitbouwen, ontleent hij niet alleen zijn fortuin, maar ook zijn politieke macht. De Spaanse conservatieve ex-premier Jose Maria Aznar zetelt niet toevallig in zijn raad van bestuur. Zelfs in de VS laat Murdoch zijn politieke macht gelden, waar hij rond zijn tv-netwerk Fox een geduchte conservatieve kracht opbouwde; hij is trouwens ook geldschieter van Republikeinse politici. Alleen formeel zijn ze er wat strenger. Zo mag niet om het even wie er televisiestations bezitten, toch geen buitenlanders. Maar geen nood, in 1985 ruilde Murdoch zijn Australische staatsburgerschap voor het Amerikaanse. News Corporation verhuisde zijn zetel van Adelaide naar New York. Politiek laat hij zijn invloed gelden zoals hij kan. Hij koestert rechts-conversatieve, 'libertaire' overtuigingen, wat concreet inhoudt dat de overheid de economie vooral de vrije hand moet laten en niet te veel lastig moet vallen met monopolieregels of belastingen. Alleen in China kreeg Murdoch het moeilijk, al deed hij in 1994 nog zijn best om Peking te plezieren, dat moeite had met de 'bevooroordeelde' BBC. Murdoch gooide de BBC dus uit het pakket van zijn Aziatische satellietplatform Star TV. Maar vorig jaar zag hij zich toch verplicht om het meerderheidsaandeel in zijn Chinese tv-investeringen over te laten aan een nauw met het regime verbonden lokale partner. Dat is tegen zijn gewoonte om het alleen voor het zeggen te willen hebben. Maar alla, het zijn daar nu eenmaal communisten - of toch lui die alles te danken hebben aan hun controle over de staatsmacht. Aperitief Zijn invloed heeft Rupert Murdoch wel eens de omschrijving 'king Rupert' opgeleverd, de koning voor wie zijn vazallen in de verkozen politiek nog altijd het hoofd buigen. Misschien is het niet zo gezond dat media en politiek 'te nauw' tegen elkaar aanschurken, opperde Cameron deze week besmuikt, nu het afluisterschandaal rond News of the World maar blijft uitdeinen. Hij kan het weten. In augustus 2008 liet hij zich als oppositieleider met de privé-jet, een kapitale Gulfstream IV, van Murdochs schoonzoon Matthew Freud naar het Griekse eiland Santorini vliegen. Daar lag Murdochs jacht Rosehearty voor anker, waar het aperitief werd genuttigd. Voor het diner verkaste het gezelschap naar Freuds jacht even verderop. Och, een social event, zo wuifde Cameron dat toen nog weg. Het was het slag events waar ook de occasionele Russische oligarch bij hoort, en een beroemdheid, in dit geval de zanger Billy Idol, die alleen voor zijn werk een bad boyis. En ook Rebekah Brooks, toen hoofdredacteur van The Sun, schoof mee aan tafel. Misschien wilde Murdoch taxeren wat voor vlees hij in de kuip had met Cameron, die hij tot dan toe als 'een lichtgewicht' beschouwde. Hij deed het nog eens toen Cameron hem in september te eten ontving bij hem thuis in het chique Kensington in Londen. Het resultaat volgde een jaar later: The Sun schaarde zich volop achter de Conservatieven, al had de krant twaalf jaar lang het New Labour van Tony Blair gesteund. Dat verhaal was op een analoge manier begonnen, toen de toenmalige oppositieleider Blair in 1995 op kosten van Murdoch naar het paradijselijke Hayman Island voor de Australische kust vloog. Om er een toespraak te houden. Eind september 2009 titelde The Sun dat het over en uit was voor Labour. Geen tien maanden later was het de beurt aan Cameron om zijn intrek te nemen in 'number 10'. Heftige boezems Niet dat The Sun aan politiek doet. Ze haalt haar 7,6 miljoen lezers met smeuïge verhalen over de sterren van het moment (celebrities zijn het nieuwe establishment), populistische campagnes en vooral blote meisjes met heftige boezems op bladzijde 3. En daar kan best wat politieke stemmingmakerij tussen. Volgt de krant de politieke overtuigingen in het land, of geeft ze die ook vorm? Ze bepaalt in alle geval mee de sfeer bij een publiek dat de politiek niet van dichtbij volgt. Bij verkiezingen koestert een meerderheid van haar lezers dezelfde overtuigingen als het kiesadvies van de krant. Bedilzuchtig En voor wat, hoort wat. Een BBC-reportage wees uit dat Blair The Sun achter zich kreeg nadat hij Murdoch had beloofd om zich gereserveerd op te stellen tegenover de Europa en om niet tot de eurozone toe te treden - om de EU niet te versterken. Want Murdoch lust de EU niet, volgens hem een project van bedilzuchtige Franse socialisten. Zoals Cameron ook zou hebben beloofd om meer ruimte te gunnen aan BSkyB, het televisiestation dat voor 39 procent in handen is van Murdoch. De publieke zender BBC moest het leven lastig worden gemaakt, BSkyB's concurrent ITV evenzeer, veel overheidscontrole op BSkyB hoefde niet en Murdoch wilde geen gezeur over mediamonopolies voor zijn plan om de volledige controle te verwerven over de satellietzender. Daar stak het afluisterschandaal rond News of the World een stokje voor. Het blad zelf is eraan ten onder gegaan, al verrijst het straks misschien weer als de zondagseditie van The Sun. Het plan om alle BSkyB-aandelen in te kopen, moest Murdoch ook opgeven. De politiek zou dat niet meer toelaten. Op zijn tachtigste botst Murdoch op de grenzen van zijn macht. Of liever, hij heeft zich geschramd aan het zwaard dat hij altijd heeft gehanteerd: mediamacht. Het publiek lust wel lekkere scoops, maar niet als daarvoor de gsm van vermoorde meisjes moet worden gehackt of de lijfwacht van de koningin worden omgekocht. DS, 16-07-2011 (Marc Reynebeau)
__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you down to their level and beat you with experience." (c)TB |
#2
|
||||
|
||||
James Murdoch wist alles
Topmedewerkers NOTW: "James Murdoch wist alles"
In het afluisterschandaal rond de daarom opgedoekte zondagskrant News of the World raakt James Murdoch, zoon van mediamagnaat Rupert Murdoch, meer en meer onder druk. In een hoorzitting van de bevoegde parlementscommissie hebben twee vroegere topmedewerkers van het boulevardblad vandaag gezegd dat James Murdoch "met zekerheid" kennis heeft gehad van een e-mail waaruit bleek dat het onwettig afluisteren geen alleenstaand geval van één verslaggever, Clive Goodman, was. Juridisch manager Tom Crone zei dat over de e-mail was gepraat, zo berichtte de BBC over de zitting. "Het was heel duidelijk dat telefoons afluisteren ook meer dan door Clive Goodman gebeurde. Het was de reden dat we een oplossing moesten vinden voor de zaak. En om die zaak op te lossen, moesten we haar voorleggen aan meneer Murdoch en zijn toestemming krijgen om de zaak te regelen", zei Crone. Het was een vergadering waarbij Murdoch het licht op groen zette om voetbalbons Gordon Taylor een schadevergoeding van 425.000 pond te geven voor het afluisteren van zijn gsm. Ook vroeger hoofdredacteur Colin Myler zei ter zitting dat over het elektronisch bericht was gepraat. In een vorige hoorzitting hebben Rupert en James Murdoch van de Newscorp gezegd dat hen "niets" van een e-mail was gezegd. Ook een commissie onder leiding van rechter Brian Leveson zal nu het schandaal onderzoeken, zo kondigde de magistraat aan. De commissie zal de "cultuur, praktijk en ethiek" van de pers onder de loupe nemen en binnen een jaar uitpakken met een rapport. Blog HLN, 06/09/11 (dpa/adb)
__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you down to their level and beat you with experience." (c)TB |