Die Zwarte Zondag, wat was dat ook alweer?


Het begrip 'Zwarte Zondag' viel voor het eerst in 1991, bij die eerste eclatante overwinning van extreemrechts. De cijfers lijken peanuts bij wat we - voorlopig - vandaag zien.


Klik even door naar vlaamswoordenboek.be. Daar staat bij de woordcombinatie ‘zwart’ en ‘zondag’ een stukje uit het nieuwsarchief van deze krant: ‘In de nadagen van 24 november 1991, de dag die als Zwarte Zondag te boek staat, werd er in Vlaanderen uitentreuren naar verklaringen gezocht voor de doorbraak van het Vlaams Blok.’


Hoeveel?

In vergelijking met de verkiezingen van december 1987 maakte het Vlaams Blok die dag een polsstoksprong van 2 naar 12 Kamerzetels , en van 1 naar 5 Senaatszetels. Het Blok werd zo de grootste partij van Antwerpen. Met gele bokshandschoenen trokken Gerolf Annemans en Filip Dewinter het podium op. For the record: vandaag haalt het Vlaams Belang volgens de voorlopige resultaten 18 zetels in de Kamer en 23 in het Vlaams Parlement.


Hoe kwam het?

Zoiets viel niet zomaar te verklaren. De politieke kopstukken van de gevestigde partijen reageerden onthutst. ‘Beangstigend’, klonk het. En: ‘doet denken aan de jaren dertig’.

De verkiezingen in kwestie waren tussentijdse verkiezingen, nadat de Volksunie uit de regering-Martens VIII gestapt was na een communautair dispuut rond wapenleveringen. Zowel Vlaams Blok als Rossem, de partij van wijlen Jean-Pierre Van Rossem, spinden daar garen bij.

Het woord antipolitiek viel. De kiezer was het beu dat politiek over de hoofden van de mensen ging en dat de Wetstraat geen oog had voor de dagelijkse problemen van de gewone mensen, zo klonk het. De kiezer wou een ‘signaal’ geven aan de traditionele partijen. Belangenvermenging en postjesverdelerij werd gehekeld. In een archieffilmpje van de VRT zien we Wilfried Martens die zich erover beklaagt dat de politiek werd voorgesteld als een rotboel.


Wat was het gevolg?

Het cordon sanitaire was een rechtstreeks gevolg van die verkiezingen. Het begrip kwam van toenmalig Agalev-kopstuk Jos Geysels. Hij riep de democratische partijen op om geen coalitie te vormen met het Vlaams Blok.


Blog DS, 26-05-2019.