Kritiek op “ambassadeur van Israël” in het peloton zwelt aan door oorlog in Gaza


Door de oorlog in Gaza laait de kritiek op wielerteam Israel-Premier Tech hoog op. Volgens critici is de ploeg een vehikel voor Israëlische sportswashing. “Als je Israël niet omarmt, kan je geen renner zijn voor dit team.”


Met sportswashing heeft zijn wielerploeg absoluut niks te maken. Dat herhaalt de Canadees-Israëlische miljardair Sylvan Adams telkens weer als hij die beschuldiging voor de voeten geworpen krijgt. Wat is dan wel Adams’ bedoeling met wielerploeg Israel-Premier Tech (IPT), die hij in 2015 oprichtte? “Israël wordt gezien als oorlogszone in een staat van conflict. Ik wil dat dit team aan de wereld vertelt over Israël als een land. Ik wil dat mensen zien dat wij vrij, open, tolerant, divers en vooral veilig zijn”, verklaarde hij in 2020 in wielerblad Cyclist.

Adams is de drijvende financiële kracht achter het team, dat in 2020 als Israel Start-up Nation debuteerde in de World Tour, de topklasse van het wielrennen. De Canadees-Israëlische miljardair wil “het normale Israël” tonen: “Het volgende hoofdstuk van mijn leven zal volledig toegewijd zijn aan Israël promoten.” Adams is naar eigen zeggen een “zelfbenoemde ambassadeur voor Israël” die aan de wereld wil tonen dat het een “normale, beschaafde natie” is. Ook de ploeg, in het verleden al gesponsord door het Israëlische toerismeministerie, beschrijft zichzelf op zijn website als een wereldwijde ambassadeur van Israël. Een sport gebruiken om het blazoen van een organisatie, land of bedrijf met een slechte reputatie op te poetsen, is zowat de definitie van sportswashing.

Adams ziet het steevast groot. In 2018 lokte hij dankzij tientallen miljoenen dollars de start van de Giro d’Italia naar Israël. Toen woedde de oorlog in Gaza nog niet, maar de Grande Partenza in Jeruzalem was niettemin controversieel. Ook dan al was Benjamin Netanyahu Israëlisch premier en liet zijn regering illegale Israëlische nederzettingen toe op de Palestijnse Westelijke Jordaanoever.


Israël omarmen

Israël is niet de eerste of enige staat met een dubieuze reputatie die zijn naam aan een wielerploeg verbindt. Zo rijden onder andere de Kazachse hoofdstad Astana, de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein al jaren rond in het peloton. Ook zij hebben regelmatig af te rekenen met beschuldigingen van sportswashing. Door de oorlog in Gaza laait de kritiek op Israël echter hoger op dan ooit. Wie nauwe banden heeft met het land komt in het vizier van activisten, zo ook het wielerspeeltje van zelfverklaard zionist Sylvan Adams.

Toen Adams zich eind november in de podcast RadioCycling voor het laatst uitsprak over de oorlog in Gaza, gaf hij aan niet te begrijpen “wat er mogelijk controversieel zou zijn” aan de oorlog tegen Hamas, die voor hem gaat over het bestaansrecht van Joden. Hamas’ bloederige aanval op 7 oktober had duidelijk een diepe indruk nagelaten op Adams.
“Israël wordt gezien als oorlogszone. Ik wil dat dit team aan de wereld vertelt over Israël als een land”, aldus eigenaar Adams.

“Als ze er een probleem mee zouden hebben om voor Israël te rijden, zouden ze niet bij onze ploeg zitten”, zei hij in de podcast over zijn renners. “Als je Israël niet omarmt”, merkte de miljardair in 2020 nog op, “kan je geen renner zijn voor dit team. Dat bespreken we met elk van hen.” Volgens ex-renner en ploegleider Sep Vanmarcke, in 2021 de eerste Belgische topper bij Adams’ ploeg, vond zo’n gesprek bij hem niet plaats. Op het debat rond sportswashing gaat Vanmarcke liever niet in. Ook huidig Belgisch boegbeeld Dylan Teuns wil zich er niet over uitspreken. “Zoals bij elke ploeg weten renners dat ze de rol van ambassadeur opnemen voor het team en zijn partners”, reageert IPT via woordvoerster Phoebe Haymes. “Dus ja, als renners voor ons tekenen, zijn ze zich ervan bewust dat ze voor een Israëlische ploeg rijden en die vertegenwoordigen.”


Davidster op de bus

Adams weigert zich te laten intimideren door “verschrikkelijke” pro-Palestijnse demonstraties: “Moeten wij ons laten intimideren door genocidale terroristen? Nee, we gaan gewoon onze dagelijkse gang”, klonk het in november in RadioCycling. “We verwachten een normaal seizoen.” Adams gruwde van de gedachte dat zijn renners veiligheidsmaatregelen zouden moeten nemen om zichzelf te beschermen en deed het idee in november nog van de hand als belachelijk.

Toch nam de ploeg maatregelen: sinds dit seizoen haalde het team de naam ‘Israël’ van de ploegbus, net als die van de Canadese cosponsor. De davidster, die al jaren het materiaal van de ploeg siert, prijkt wel nog steeds op teamtenues en -bussen. Als renners dat willen, kunnen ze voor trainingsritten ook ‘neutrale’ kledij dragen, zonder logo of naam van de ploeg.
Derek Gee is een van de speerpunten van Israel-Premier Tech in deze Tour. Hij werd zondag derde in de gravelrit.

Tot gevaarlijke incidenten kwam het nog niet, maar Palestijnse activisten zochten na afloop van Parijs-Roubaix wel de confrontatie op bij de teambus. De internationale protestbeweging Boycott, Divest & Sanction (BDS), die internationale steun voor Israël wil beëindigen, riep eerder al op tot meer acties tegen de ploeg tijdens de Giro en de Tour. De Franse tak van BDS riep de Tourorganisatie en internationale wielerunie UCI in een open brief op om de deelname van Israel-Premier Tech aan de Tour te weigeren: “Wie de rode loper voor Israël uitrolt, is medeplichtig aan genocide.”


Vreedzame verstoringen

“Het is overduidelijk dat Adams het team en het wielrennen gebruikt om Israëls genocide en 76 jaar lange apartheidsbeleid te sportswashen”, zegt Alia Malak van PACBI, een beweging die onderdeel is van BDS. Renners en ploeg zijn er zich dus volledig van bewust dat zij door hun activiteiten het imago van Israël helpen opboenen, vindt zij: “Geen enkel team dat een staat als sponsor heeft en vertegenwoordigt die genocide pleegt, zou mogen deelnemen aan internationale wielerwedstrijden. Zolang de UCI toelaat dat de Israëlische ploeg deelneemt aan competities, mag ze zich aan protest en vreedzame verstoringen verwachten”, belooft Malak.

Israel-Premier Tech zelf wil niks kwijt over sportswashing, of over de pro-Palestijnse kritiek. “De resultaten maken duidelijk dat we ons met veel succes concentreren op koersen”, klonk het eind april, net nadat IPT-renner Stephen Williams de Waalse Pijl had gewonnen. Ook in deze Tour kwam het team al dicht bij winst, met de derde plaatsen van Derek Gee en Pascal Ackermann in ritten 9 en 1.


DS, 10-07-2024 (Dries Blontrock)