Crisis maakt Duitsers meer Europees


BERLIJN - In Duitsland verbleken de Europese verkiezingen bij de nationale verkiezingen die onze oosterburen dit najaar houden. Wel opmerkelijk: de economische crisis overtuigt de Duitsers opnieuw van de zin van Europa. Al zal dat niet meteen blijken uit de opkomst bij de stembus.


Een indrukwekkende scène maandag in Berlijn: zevenhonderd tractoren rollen richting Brandenburger Tor. Drieduizend boeren komen zo hun penibele situatie aanklagen, gecreëerd door stijgende kosten, lage melkprijzen en relatief hoge taksen op hun 'landbouwdiesel'. Ster van de dag is de aantrekkelijke boerin Kristine Dahmen (24). 'Ik ben helemaal vanuit Aken naar Berlijn gereden', zegt ze. 'Zes dagen onderweg, 40 kilometer per uur.'

Er was een tijd dat de boeren hun pijlen richten op de EU, maar vandaag blijkt vooral heimwee te heersen naar de tijd toen 'Brussel' guller was met landbouwsubsidies dan vandaag. En boeren zoals Kristine Dahmen kijken wat afgunstig naar het buitenland. 'In België is de landbouwdiesel veel goedkoper dan wat ik moet betalen, vlak over de grens in Aken', zegt ze.

Liever meer Europa nu, zo blijkt uit de Duitse peilingen. Voor het eerst in tien jaar zien de Duitsers meer voordelen dan nadelen in het EU-lidmaatschap. In die tien jaar was de ergernis gegroeid over het aloude EU-adagium: 'Duitsland doet wat ervan wordt verwacht: het betaalt'. Ook de uitbreiding van de EU naar het oosten - waar Duitsland buurlanden heeft als Polen en Tsjechië - creëerde ongerustheid.

Maar nu in Berlijn wordt onderhandeld over de toekomst van autobouwer Opel en Europa een hulpmiddel blijkt tegen het wereldwijde crisisgeweld, is de stemming gekanteld. Bijna drie kwart van de Duitsers vindt nu dat 'Europa helpt om onze belangen ook tegenover andere regio's in de wereld beter te vertegenwoordigen'.

Dat betekent niet dat de Europese verkiezingen plots euforisch verlopen, integendeel. Bij de EU-verkiezingen van 2004 kwam in Duitsland slechts 43 procent van de kiezers stemmen. Deze keer wordt geen grotere opkomst verwacht. De Europese verkiezingen gaan ook wat ten onder in het Superwahljahr waarvoor Duitsland staat. De Europese verkiezingscampagne is pas deze week aarzelend van start gegaan, omdat tot vorige zaterdag alle aandacht was gericht op de indirecte verkiezing van de bondspresident (de christendemocraat Horst Köhler werd zonder veel problemen herkozen).

Vooral blijven de Europese verkiezingen in de schaduw van de federale parlementsverkiezingen, die plaatsvinden op 27 september. Daarbij gaat het om de vraag of de huidige 'grote coalitie' van christen- en sociaaldemocraten, onder leiding van bondskanselier Angela Merkel, wordt voortgezet of kan worden vervangen door een kleinere coalitie. De Europese verkiezingen gelden als een stemtest.

De christendemocratische CDU/CSU van Merkel heeft daarbij een probleem: in 2004 scoorde de Union zo sterk in de Europese verkiezingen - de populariteit van de sociaaldemocratische bondskanselier Gerhard Schröder (SPD) stond toen op een dieptepunt - dat Merkel volgende week zondag alleen maar kan verliezen. Volgens de peilingen zal de CDU/CSU dan weer wel beter scoren dan bij de federale verkiezingen van 2005.

Veel zal afhangen van de vraag of de Beierse CSU, de kartelpartner die traditioneel afzonderlijk opkomt, voorbij de nationale kiesdrempel van vijf procent geraakt. De grote dagen van de Beierse christendemocraten lijken zelfs in hun eigen 'Freistaat' voorbij.

De sociaaldemocratische SPD staat dan weer in de peilingen op een veeleer schamele 28 procent, maar dat is een grote stap voorwaarts tegenover het dieptepunt van de vorige Europese verkiezingen.

Ook dat is een vaststelling in de huidige economische tijden: in vergelijking met de peilingen vóór de crisis keren steeds meer Duitsers terug naar het warme nest van de twee grote 'volkspartijen', de CDU/CSU en de SPD. Het geweld van Die Linke, het linkse verbond van Oost-Duitse postcommunisten en West-Duitse SPD-dissidenten, heeft in het voorbije jaar de wind uit de zeilen verloren. Een crisis is niet het moment om te experimenteren, zo lijken de Duitsers te denken.

De paradox van het hele verhaal? De Duitse belastingbetaler wordt het grootste slachtoffer van dit Superwahljahr, precies omdat geen van de partijen kiezers wil verliezen. Van de banken via Opel tot de boeren die met hun tractoren betoogden in Berlijn: allemaal krijgen ze dure toegevingen. Boerin Kristine Dahmen kon maandag met haar tractor terug naar Aken rijden met een regeringscheque van 525 miljoen euro voor de boeren op zak. De krant Der Tagesspiegel sprak al over de 'het duurste verkiezingsjaar in de Duitse geschiedenis'.


Blog DS, 28-05-2009 (Jorn De Cock)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB