Het luchtruim was nog nooit zo druk als nu


Na drie jaar diepe crisis worden vandaag wereldwijd meer vluchten dan ooit uitgevoerd. Vooral kortere vrijetijdsvluchten zitten in de lift. De sector is opgelucht, maar de groei zet ook het klimaatprobleem weer op scherp.


Drie jaar nadat de uitbraak van corona overal ter wereld de luchtvaart abrupt een halt heeft toegeroepen, vliegen er meer vliegtuigen dan ooit rond. Met 134.469 vluchten was woensdag zelfs de drukste dag in de geschiedenis van de commerciële luchtvaart, blijkt uit gegevens van de gespecialiseerde website FlightRadar24. Burgerluchtvaart is goed voor iets meer dan de helft van het totale aantal vluchten.

Als je ook de privévliegtuigen, het vrachtvervoer, helikopters en overheidsvluchten in rekening brengt, vinden er wereldwijd gemiddeld zo’n 230.000 vluchten per dag plaats. Ook dat record werd onlangs scherper gesteld, toen er vorige vrijdag 253.474 vluchten werden geregistreerd. Omdat er ook ‘onzichtbare’ vliegbewegingen zijn, zoals militaire vluchten, ligt het werkelijke aantal nog hoger.

Gemiddeld vinden nu 7,5 procent meer lijnvluchten plaats dan in dezelfde periode in 2019. De luchtvaart was toen – vooral onder impuls van de Aziatische markt – al jaren onafgebroken aan het groeien, tot de covidpandemie in maart 2020 de sector in een ongeziene crisis stortte. In één maand tijd daalde het wereldwijde aantal vluchten toen met 65 procent, bleek uit een analyse van FlightRadar24, en tegen de zomer werden nog steeds minder dan de helft van het aantal vluchten uit 2019 uitgevoerd (ruwweg 60.000 per dag). Na twee jaar van precair herstel (van 93.000 per dag in juli 2021 naar 107.000 in juli 2022), zijn er dit jaar weer voor het eerst meer commerciële vluchten dan voor corona.


Europa hinkt achterop

‘De mix van vluchten is wel anders dan voor de pandemie’, merkt luchtvaarteconoom Wouter Dewulf (UAntwerpen) op. ‘Er zijn nu meer kortere vluchten binnen één continent, terwijl de langeafstandsvluchten, zoals tussen Europa en Azië, achterblijven. Grote toestellen, zoals de Airbus 380, staan nog massaal geparkeerd, en er worden meer vluchten met minder vliegtuigen uitgevoerd. Dat verklaart ook waarom de omzet van de sector nog steeds lager ligt dan in 2019.’

Dat China zijn strenge coronamaatregelen heeft opgegeven, verklaart een deel van de wederopstanding. In Europa, daarentegen, is het aantal vluchten nog steeds 7 procent lager dan in 2019, blijkt uit gegevens van de Europese luchtverkeersleider Eurocontrol. Behalve het verbod op vluchten tussen de EU en Rusland, zijn vooral vluchten naar zakelijke bestemmingen en intercontinentale verbindingen nog niet hersteld.

De vakantiegangers zijn wel helemaal terug. Lagekostenmaatschappijen als Ryanair en Wizz Air profiteren daar het meeste van, en voeren vandaag respectievelijk een kwart en een derde meer vluchten uit dan voor corona. Dat maakt dat er in regio’s in Zuidoost-Europa vandaag tot 15 procent meer vluchten plaatsvinden dan in 2019. Eurocontrol waarschuwde onlangs nog voor een ‘hoge overbelasting’ van het luchtruim bij populaire luchthavens zoals Boedapest, Marseille en Athene.


Ook uitstoot weer in de lift

De luchtvaart is opgelucht om na de grootste crisis uit haar bestaan opnieuw aan te knopen met groei. Maar met de groei wordt ook het klimaatprobleem van de sector weer op scherp gezet. Hoewel er met steeds zuinigere toestellen wordt gevlogen, konden de efficiëntiewinsten de sterke groei van het vliegverkeer de afgelopen decennia niet bijbenen. Tussen 2000 en 2019 groeide de CO₂-uitstoot van de internationale luchtvaart met 80 procent, becijferde het Internationaal Energieagentschap (IEA). Corona halveerde die emissies in één klap, maar vorig jaar zaten ze alweer op 80 procent van hun piekniveau.

Om die groeiende uitstoot te beteugelen, besliste Europa de afgelopen maanden maatschappijen binnen de Unie meer te laten betalen voor hun uitstoot en ze te verplichten meer duurzame brandstoffen te tanken. Maar internationaal gaat de uitgesproken ambitie om tegen ‘2050 klimaatneutraal’ te vliegen voorlopig nog niet gepaard met strenge maatregelen.


DS, 14-07-2023 (Korneel Delbeke)