Genocide-uitspraak van paus zet kwaad bloed bij de Joodse gemeenschap


Paus Franciscus stelt in zijn nieuwe boek dat met aandacht moet worden onderzocht of Israël zich in de Palestijnse Gazastrook schuldig maakt aan genocide. De Joodse gemeenschap reageert verbolgen. Dat leidt tot een hevige polemiek in Israël en in Italië.


Paus Franciscus heeft een boek geschreven ter gelegenheid van het pauselijke jubileumjaar 2025. Het verschijnt dinsdag onder de titel Hoop stelt nooit teleur. Pelgrims op weg naar een betere wereld, en belicht uiteenlopende thema’s, zoals de klimaatcrisis, nieuwe technologieën en vrede. Na een voorpublicatie in dagblad La Stampa uit Turijn gaat vooral één uitspraak over de oorlog in Gaza met alle aandacht lopen.

De paus wijst erop dat wat nu in Gaza gebeurt, volgens sommige experten de kenmerken van een genocide vertoont. De kerkleider voegt eraan toe dat met aandacht moet worden onderzocht of dat overeenstemt met de technische definitie van genocide, zoals die in juridisch en internationaal verband wordt geformuleerd.

De Israëlische ambassade bij de Heilige Stoel reageert voorspelbaar, maarverrassend fel, omdat de paus veel respect geniet als een morele leider. Volgens de ambassade was de terreuraanval van Hamas op 7 oktober vorig jaar “een genocidale slachtpartij” en “komt elke poging om de zelfverdediging die daarop volgde anders te omschrijven, neer om het isoleren van de Joodse staat.”


Joodse Brigade

Ook in Italië komen er reacties uit de Joodse gemeenschap, die het grootst is in Rome en Milaan. In november vorig jaar beschuldigden de Italiaanse rabbijnen paus Franciscus ervan dat hij Hamas en Israël – volgens hen “de agressor en het slachtoffer” – op hetzelfde niveau leek te zetten. De rabbijnen deden die uitspraak toen naar aanleiding van Franciscus’ ontmoetingen met enerzijds een groep familieleden van Israëlische gijzelaars in de Gazastrook, en anderzijds met een groep familieleden van Palestijnse gedetineerden in Israëlische gevangenissen. Achteraf zei de paus dat hij had gevoeld hoe beide groepen leden, en dat hier geen sprake meer was van oorlog, maar van ‘terreur’, zonder dat verder te specificeren.

De rabbijnen deden er ditmaal het zwijgen toe, wat volgens de Italiaanse media overkomt als een instemming met de diplomatieke reactie van ambassade van Israël. Een expliciete reactie kwam er wel van Davide Romano, directeur van het museum van de Joodse Brigade (een onderdeel van het Britse leger vanaf 1944, red.) in Milaan. Romano noemt de genocide-uitspraak van paus Franciscus “absoluut ongefundeerd”, omdat het Israëlische leger zich in zijn ogen juist ‘menselijk’ opstelt.

Een fellere reactie komt van Daniele Nahum, gemeenteraadslid en vertegenwoordiger van de Joodse gemeenschap in Milaan. Nahum is uit de centrumlinkse Democratische Partij (PD) gestapt uit protest tegen het gebruik van het woord ‘genocide’ door zijn partijgenoten. “De slachtoffers van gisteren voorstellen als de beulen van vandaag leidt tot een golf van antisemitisme”, zegt hij ook nu, na de uitspraken van de paus.


Blog DS, 18-11-2024 (Ine Roox)