In Amerika is voetbal een sport voor de witte elite


Van België over Spanje tot Argentinië is het volkssport nummer één is, maar in Amerika gaat voetbal de andere richting uit. Soccer is er big business, en wie zijn kind achter een bal wil laten aanhollen, moet dokken. ‘In Amerika is het een rich white kid sport.’


Sportfanaat Pim Raes verhuisde naar New York en ruilde daar Beerschot voor de Brooklyn Nets en de NFL.

De komende jaren zal voetbal in Amerika sterk op de voorgrond treden. In 2026 zijn de VS samen met Canada en Mexico het gastland van het WK, en nadat Ecuador is afgehaakt voor de Copa America van 2024, vindt ook die in de VS plaats. Bovendien blijft de Major Soccer League (MLS) groeien.

Met St. Louis City FC is er dit seizoen een 29ste club bijgekomen, volgend jaar volgt er met Las Vegas of San Diego allicht een 30ste franchise. De toeschouwersaantallen braken vorig jaar al records en een nieuw monstercontract met Apple TV moet maken dat ook de amechtige kijkcijfers de hoogte in gaan – voor 100 dollar per seizoen kunt ook u Christian Benteke en Dante Vanzeir volgen via Apple TV.


Duur, duurder, duurst

Een succesverhaal zou je op het eerste gezicht denken, maar toch blijft de Amerikaanse voetbalschoen wringen. Meer bepaald bij de jeugd: in 2010 waren er drie miljoen beoefenaars onder de 12 jaar, maar volgens cijfers van het Aspen Institute viel dat cijfer gestaag terug naar 2,1 miljoen in 2021.

De Amerikaanse topspits Alex Morgan kent de reden: je moet veel dokken om in de VS te kunnen voetballen: ‘Helaas is dat pay-to-play-model de laatste jaren nog fel gegroeid. We hebben van het voetbal meer een business dan een grassrootssport gemaakt.’

Ook Zlatan Ibrahimovic stoorde zich daaraan tijdens zijn passage bij LA Galaxy: ‘De sport is te duur. Als ik mijn kinderen in een goed team wil laten spelen, betaal ik per kind 3.500 dollar (3.308 euro) per jaar.’

Landelijk kost het gemiddeld 1.200 dollar (1.134 euro) per seizoen om je kind bij een club achter een bal te laten aanhollen, en de ervaring met mijn voetballende dochters leert dat het bedrag ook in New York hoger ligt: 625 dollar (590 euro) per trimester. Alexi, een van de coaches, zei me zich daarvoor te generen en noemt het ook frustrerend ‘dat vooral de eigenaar van de club met veel geld gaat lopen’.


Aantrekkelijke prooi

De Amerikaanse jeugdsport is het laatste decennium ten prooi gevallen aan snode ondernemers. Tom Farrey, directeur van het Sports and Society program aan het Aspen Institute, schat dat er 30 à 40 miljard dollar in omgaat en wees in december vorig jaar nog op hoe vooral de kosten voor het jeugdvoetbal de pan uit swingen.

‘Pay to play bederft het voetbal meer dan ooit tevoren’, zei Farrey op radiostation NPR. Het bondsgeld van US Soccer en dat van de MLS, twee aparte organen, gaat voornamelijk naar het talent aan de top. Recreatief spelen kan bijna alleen nog op school, bij de YMCA, of in informele wedstrijdjes. Bij de privéclubs gaat het er van jongs af aan erg competitief aan toe. Ze organiseren elk seizoen try-outs en alleen de beste spelertjes krijgen een kans. Farrey: ‘Zo duwen we spelertjes weg nog voor ze zich thuis voelen in hun lichaam.’ Vooral kinderen uit gezinnen met een laag inkomen vallen uit de boot, want zij kunnen niet mee in de ‘sports arms race’.

Uitblinken in een sport kan je een felbegeerde studiebeurs opleveren en daarom zijn er toch tal van arme gezinnen die zich de duvel aandoen om hun kinderen te laten opleiden. Volgens het Aspen Institute geven voetballertjes er nochtans meer dan in andere teamsporten al de brui aan voor ze 9 jaar oud zijn en zal slechts een fractie het ooit tot betaald voetbal schoppen. Veel ouders lopen dus de verhoopte return on investment mis.

De MLS probeert de talentenjacht breed genoeg te houden door ruimer te scouten en de toppertjes onder te brengen in de zogenaamde MLS academies, waar de happy few een gratis opleiding krijgt. Daarnaast gelden er in het privécircuit steeds vaker andere voorwaarden voor spelers van arme komaf. Toch komt slechts 11 procent van de spelers in de privéclubs uit een gezin dat een jaarinkomen heeft van minder dan 25.000 dollar per jaar.


Bezigheidstherapie

De hoge kostprijs en de competitiviteit maken dat 70 procent van de Amerikaanse jeugd na zijn dertiende niet meer sport. In The Atlantic betreurde sportjournaliste Linda Flanagan dat de jeugdsport uiteen is gevallen in een ‘systeem op twee snelheden’: eentje waarin de rijken in prijzige privéclubs spelen en de minderbedeelden veroordeeld zijn tot niet-competitieve bezigheidstherapie. Van de ‘organische integratie’ tussen alle bevolkingslagen die teamsporten teweegbrengen, is steeds minder sprake.

Een reset dringt zich op. Farrey stuurt aan op subsidies voor scholen en lokale initiatieven. Daarnaast, om het pay-to-play-systeem terug te dringen, moeten nieuwe inkomsten worden gecreëerd. Zoals elders kan dat bijvoorbeeld door vergoedingen voor jeugdclubs in te voeren als een van hun spelertjes prof wordt of getransfereerd wordt.

Hope Solo, ex-doelwachter van Amerika’s vrouwenteam, had het al in 2018 over hoe de exorbitante prijzen ook gevolgen hebben voor de diversiteit: ‘We hebben de latino, zwarte, en landelijke gemeenschappen vervreemd. Jeugdvoetbal in Amerika is een rich white kid sport geworden’. Team USA hield de schijn op het afgelopen WK nochtans op: de selectie telde zestien gekleurde spelers, een record. Het neemt niet weg dat het jeugdvoetbal steeds minder ontsnapt aan Amerika’s kapitalistische mallemolen en zich steeds meer verplaatst naar de rijke, witte suburbs.


DS, 01-04-2023 (Pim Raes)