Hobby is niet gelijk aan job


Vanaf 1 augustus worden er door de Vlaamse overheid geen opleidingscheques meer toegekend voor cursussen 'die niet arbeidsmarktgericht zijn'. Lees: Vlamingen die uit 'persoonlijke interesse' een kook- of wijncursus volgen of die zich willen bekwamen in de kunst van het bloemschikken of in yoga-technieken, zullen hiervoor voortaan zelf moeten betalen en kunnen niet langer op subsidies rekenen.


Dat maakte de Vlaamse minister van Werk, Philippe Muyters (N-VA), vrijdag bekend, na de laatste ministerraad van deze zomer van de regering-Peeters.

Voor Muyters levert de verstrenging van het systeem van de opleidingscheques, die door de arbeidsdienst VDAB uitbetaald worden, een jaarlijkse besparing op van 'enkele miljoenen' - maximaal gaat het om 10 miljoen euro.

Dat is mooi meegenomen in budgettair krappe tijden. Maar Muyters beoogt er vooral een ideologische terugkeer mee naar de oorspronkelijke doelstelling van de opleidingscheques. Die waren - en zijn nog altijd - bedoeld als een financiële stimulans voor werknemers om een extra opleiding of bijscholing te volgen en op die manier hun kansen op de arbeidsmarkt te verbeteren.

Maar in de realiteit loopt het flink anders. In de voorbije jaren nam niet alleen de populariteit van het systeem toe - van een initieel budget van 4,5 miljoen euro in 2003 tot 20 miljoen euro dit jaar - maar ook het 'oneigenlijk' gebruik. Liefst 60procent van alle opleidingscheques wordt vandaag gebruikt voor allerlei cursussen met een zwaar hobby-gehalte, van koken via snit en naad tot fotografie. Cursustitels als 'initiatie in de Belgische bieren' of 'salades, altijd de zomer in huis' laten weinig twijfel bestaan over de hoge amusementswaarde enerzijds en over het lage rendement als beroepsvoorbereiding anderzijds.

De ingreep oogt perfect logisch. En redelijk. Toch kwam er al meteen kritiek. Het Forum voor Amateurkunsten vreest dat 'mensen die het financieel minder breed hebben, zullen afhaken in het deeltijds kunstonderwijs. Vaak worden namelijk opleidingscheques gebruikt om zulke cursussen te volgen.'

Dat zal wel zo zijn. Maar deze opmerking bevestigt alleen maar het beeld van een scheefgegroeide situatie. Het kan toch niet de bedoeling zijn om met geld van de VDAB de amateurkunsten te helpen financieren.

Muyters liet prompt weten niet op zijn beslissing te zullen terugkeren. Terecht. Hij weet zich bovendien gedekt door de steun van de Vlaamse vakbonden en werkgeversorganisaties, die samen met de Vlaamse overheid het bestuur in de VDAB uitmaken. Iedereen is het er over eens dat andere besparingen bij de VDAB, zoals op het 'echte' aanbod van beroepsopleidingen, niet aangewezen zijn.

Onbeduidend is de maatregel geenszins. Vorig jaar hebben bijna 200.000 Vlamingen opleidingscheques aangevraagd, voor gemiddeld 185 euro per persoon. Voor ruim de helft om er een deel van hun hobbycursus mee te betalen. Dat zullen ze voortaan dus zelf moeten doen. Maar wie zelf geen 185 euro veil heeft om alles te leren over 'wokken: een kunst' moet dan maar niet aan het wokken slaan, lijkt me.

Bovendien blijven er opleidingscheques bestaan voor wie een wijncursus wil volgen om sommelier te worden. Of voor wie een opleiding fotografie nodig heeft voor zijn job. In dergelijke gevallen gaat het niet om een hobby maar om een jobopleiding.

De inperking van de Vlaamse opleidingscheques lijkt heel sterk op de besparingen die de toenmalige federale regering-Verhofstadt in 2006 doorvoerde op het 'betaald educatief verlof'. Ook toen was er sprake van 'oneigenlijk' gebruik' en diende de cursus bloemschikken als voorbeeld van hoe het niet moet. Terloops: het betaald educatief verlof bestaat nog altijd en figureert in de denknota van CDH-voorzitster Joëlle Milquet over 'te regionaliseren' bevoegdheden.

Toch blijven er twee pijnpunten bestaan. Deze sanering verandert weinig aan de vaststelling dat vooral hogergeschoolden gebruik maken van de opleidingscheques, terwijl het oorspronkelijke doelpubliek (lagergeschoolden die extra kennis en kunde nodig hebben om bijvoorbeeld van job te veranderen) veel minder aan de bak geraakt.

En dan is de vraag naar de controle op het 'oneigenlijk' gebruik - of is het misbruik - van de opleidingscheques door de bedrijven? Wie kent er geen verhaal over managers die dankzij de overheidssubsidies een 'speciale' opleidings- of teamdag kunnen houden, buiten het bedrijf, liefst in een fraai hotelcomplex met aangename vergaderlokalen en - vooral - dito restaurant?


DS, 26-07-2010 (Johan Rasking)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB