Europa heeft volop ruimte voor zonnestroom


Het gaat al best goed met het opwekken van zonnestroom in de Europese Unie. Maar het kan nog veel beter. In de komende zes jaar kan het zes keer zo veel worden. Minstens.


De EU haalde vorig jaar 246 terawattuur (TWh) aan stroom uit zonnepanelen, evenveel als wat 25 forse kolencentrales in een jaar produceren. Het was 9 procent van alle stroom die we in de EU verbruikten. Als we het slim aanpakken, kunnen die 246 uitgroeien naar 1400 TWh in 2030, wat dan ruim de helft is van alle stroom die vorig jaar in de EU is gebruikt.
Wilt u elke week de Duurzaamheid & Economie nieuwsbrief van Trouw ontvangen via e-mail?


Conservatief gerekend

En daarbij hoeven we geen weilanden vol met panelen te leggen, zo blijkt uit een studie verricht voor de Europese Unie. Want bij het beoordelen van waar zonnepanelen mogelijk zijn, is alleen gekeken naar daken, (stuw)meren en wegen en spoorwegen.

De onderzoekers zijn naar eigen zeggen conservatief in hun inschattingen. Zo hebben ze bij daken alleen dakdelen meegerekend die goed op de zon liggen en weinig last van schaduw hebben. Dan houd je een kwart van alle dakoppervlak over, maar dat is in de EU toch nog altijd 7150 vierkante kilometer!


Langs (spoor)wegen

Bij de (stuw)meren gaan de onderzoekers uit van een bedekking met drijvende panelen van maximaal 10 procent van het wateroppervlak. Bovendien moet er dicht bij het meer een goede aansluiting zijn op het stroomnet. Kleine stuwmeren en stuwmeren in Natura 2000-gebieden worden buitengesloten. Toch is er dan nog 1608 vierkante kilometer aan drijvende panelen mogelijk, vooral in Zweden, Finland en Spanje.

Langs wegen en spoorwegen zien de onderzoekers verticale zonnepanelen staan die tegelijkertijd als geluidswal kunnen dienen. De panelen zijn dan veelal tweezijdig: bifacial. De ene kant staat dan op het oosten en de andere kant op het westen gericht. Dus komen vooral trajecten in aanmerking waar de (spoor)weg van zuid naar noord loopt. De schermen worden vier meter hoog, maar de onderste meter blijft open om meer zonlicht op de grond toe te laten.


170 Kolencentrales

Mij lijken deze uitgangspunten heel goed bruikbaar en realistisch. En de onderzoekers rekenen dus ook niet op grote zonneweides vol panelen, iets dat in ieder geval in Nederland omstreden is. Persoonlijk zou ik, zoals ik al eens schreef, overigens graag zien dat een met gif doordrenkt bloembollenveld waar geen kikker meer in de sloot zit, zou worden herbestemd tot zonneweide.

De inschatting van de hoeveelheid zonnestroom die je in de EU kunt opwekken, is hoe dan ook veel te bescheiden. Dat blijkt uit het feit dat ze panelen met een rendement van 18 procent als standaard hebben gekozen. Inmiddels is 22 procent gangbaar, en dus zal de opbrengst ruim een vijfde hoger zijn dan de 1400 TWh, oftewel bijna 1700 TWh. Dat is dan even veel als 170 forse kolencentrales per jaar kunnen leveren.


Nederland kan meer

Er is ook per land gekeken naar welk deel van het totale stroomverbruik in 2030 door zonnestroom gedekt kan worden. Voor Nederland schatten de onderzoekers dit in op minder dan 25 procent. Dat lijkt me te laag. Nederland is, samen met Australië, gedeeld wereldkampioen zonnepanelen per hoofd van de bevolking. Vorig jaar kwam al 16,6 procent van al onze stroom uit zonnepanelen.

Voor de goede orde: de onderzoekers keken alleen naar zonnestroom, en dus niet naar andere duurzame stroom, zoals van wind, waterkracht en biomassa (al ziet niet iedereen die laatste als duurzaam). Onlangs werd al duidelijk dat in de eerste helft van dit jaar zon en wind samen in de EU, alsook in Nederland, meer stroom leverden dan centrales met fossiele brandstoffen.
Fossiele stroom

In Nederland was fossiele stroom vorig jaar nog net iets groter dan duurzame stroom, met 49 om 47 procent. Het kan haast niet anders, of die cijfers zullen dit jaar in het voordeel van duurzaam uitvallen. Nu maar hopen dat de huidige regering geen zand in de raderen van de windmolens en over de zonnepanelen uitstrooit.


Trouw, 15-08-2024 (Vincent Dekker)