Bijgeloof tiert welig in de islamatische republiek


Prijsstijgingen, werkloosheid en de internationale druk op Iran maken veel Iraniërs onzeker. Zij zoeken houvast bij koffiedikkijkers, tarotkaartlezers of gedichtenverkopers.


Het is doodstil in Faranaz’ huis wanneer koffiedikkijker Mani (30) zijn ogen sluit. „Ik voel dat je over een artistiek talent beschikt dat je niet gebruikt” fluistert hij tegen zijn klant Fariba (22). Ze knikt dankbaar. „Gebruik het”, lispelt Mani, „je kunt er veel geld mee verdienen.” Fariba’s man Golan schrijft alle uitspraken van Mani nauwkeurig op in zijn schriftje. „Zo kunnen we vanavond samen nog eens doornemen wat hij heeft gezegd en op basis daarvan plannen maken”, legt hij uit.

Mani, paardenstaart en pastelgroene blouse, heeft het steeds drukker gekregen de laatste maanden. „Ik doe alleen nog maar groepssessies bij mensen thuis. Daarvoor moeten er minstens zeven personen meedoen, anders is het financieel de moeite niet waard. Als je mij wilt boeken, moet je minstens twee weken van tevoren bellen. Ik werk iedere dag ja, meestal twee sessies van twee uur. Meer kan ook niet, anders verlies ik mijn ontvankelijkheid.”

Mani verdient met iedere groepssessie, die twee uur duurt, ruim 20 euro, een bedrag waar veel Iraanse werknemers jaloers op zullen zijn. Vooral onder vrouwen is waarzeggerij erg populair geworden. Voor gastvrouw Faranaz is Mani’s komst veel meer dan een sociaal verzetje. „Natuurlijk is het ook gezellig om met wat stellen bij elkaar te zitten, terwijl Mani om beurten iemands toekomst voorspelt.”

„Maar dat is niet de hoofdreden. We nemen waarzeggerij echt heel serieus. We zijn immers allemaal jong en weten niet welke keuzes we moeten maken in het leven. Mijn man denkt er bijvoorbeeld over om naar Canada te emigreren", maar zullen we daar gelukkiger worden? Over dat soort dingen kan Mani uitspraken doen.”

De meeste van die uitspraken blijken ronduit positief. Men gaat op reis, krijgt ofwel een spetterende carrière, dan wel twee schatten van kinderen. In Mani’s universum lijken ziekte, verdriet, dood en verderf niet voor te komen. Betreft het hier eigenlijk geen gewone peptalk in plaats van toekomstvoorspelling?

„Nee, toch niet” meent Mani. „Ik krijg echt dingen door, ook wel negatieve af en toe. Maar is iemand erbij gebaat wanneer ik zeg dat zijn zus binnenkort ernstig ziek zal worden, nee toch? Kijk, de mensen hebben het hier al moeilijk genoeg. Ik probeer het accent te leggen op iemands kracht en unieke talent zodat hij of zij na een sessie met een positieve houding en veel energie ertegen aan kan om het leven een nieuwe impuls te geven.”

Voor wie Mani’s woorden toch iets te prijzig zijn, biedt de gedichtenverkoper soelaas. Deze figuren, toegerust met een grasparkiet en een stapel envelopjes, vormen een vertrouwd verschijnsel in het Teheraanse straatbeeld. Je geeft ze een muntje – het kost bijna niets - en de vogel pikt een gedicht van de veertiende- eeuwse dichter Hafez, die een voorspellende waarde zouden hebben. Deze oude vorm van waarzeggerij maakt, net als het koffiedik kijken, een opleving door.

„Ik verkoop nu bijna het dubbele ten opzichte van een jaar geleden” zegt Ramin (18) die al drie jaar vrijwel dagelijks in de lange Vali-Asr straat met Hafez’ gedichten leurt. „Het zijn zowel rijke als arme mensen die ze kopen. Sommige meer voor de lol, maar de meeste toch echt uit serieuze overwegingen, denk ik.”

Ook meer exotische vormen van waarzeggerij zijn populair. Tarotkaartlezers zijn erg actief en deze kaarten zijn ook in verschillende winkels verkrijgbaar.

„Ik word gek van de onzekerheid hier”, bekent Wafa, een 25-jarige onderwijzeres. „Daarom kocht ik laatst van die tarotkaarten. Maar ik weet niet hoe ik ze moet gebruiken. Er zat geen Perzische handleiding bij.’


Verboden, maar erg geliefd

Waarzeggerij lijkt onlosmakelijk verbonden met de Iraanse cultuur. Toch is het voorspellen van de toekomst, net als kansspelen en alcohol, expliciet verboden in de islam. De Koran stelt dat alleen God de toekomst kent. Iraanse geestelijken verwerpen toekomstvoorspellingen dan ook. Maar tot een overheidscampagne om dit soort praktijken aan te pakken is het nog niet gekomen. Het feit dat waarzeggen voornamelijk plaatsvindt in huizen van particulieren en dus ’onzichtbaar’ is, speelt hierbij een belangrijke rol.


Trouw, 23-01-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB