Vlaamse nazi's


'Ik ben een geduchte vrouwenhater, een vreselijke racist en een abominabele antisemiet', schreeuwde een geïrriteerde Georges Remi uit in 1977. De boosheid van Hergé was wellicht ingegeven door het besef dat er voor elk van deze aantijgingen iets te zeggen was. Vrouwen en Afrikanen speelden geen heldenrol in de Kuifje-albums. Antisemitisme was een subtekst in sommige verhalen. In de oorspronkelijke versie van De Geheimzinnige Ster was het zelfs een thema. Kuifje neemt er deel aan een expeditie om een stuk gevallen meteoor terug te vinden met wetenschappers die toevallig allemaal uit Duitsland of Duitsgezinde landen komen. De Amerikaanse tegenexpeditie, geleid door de karikaturaal getekende joodse bankier Blumenstein, is alleen uit op geldgewin en schuwt daarbij geen geweld of bedrog (in latere edities werd Amerika een fictief land en veranderde Blumenstein in Bohlwinkel). Deze strip verscheen voor het eerst tijdens de Tweede Oorlog in de collaborerende krant Le Soir. Hergé was daar aan slag gegaan als redactioneel medewerker. Dat was een logische keuze nadat hij eerder als jonge reporter had gewerkt voor Le Vingtième Siècle, een rechtse katholieke krant onder leiding van pater Norbert Wallez, die openlijk sympathie betuigde voor het fascisme. Hergé zei later dat hij alles aan Wallez te danken had. Overigens leerde Hergé op de redactie ook ene Léon Degrelle kennen - die levenslang onterecht zou beweren dat hij model stond voor Kuifje - wiens politieke opmars Hergé een tijdlang van illustraties voorzag. Voor Le Soir was Hergé een godsgeschenk, de verhalen van Kuifje waren immers de voornaamste reden om de collaborerende krant te kopen.

Over heel deze geschiedenis, die toch geen detail was in het leven en werk van Hergé, zal u echter helemaal niets te weten komen in het Hergé-museum in Louvain-la-Neuve. Enkel in een documentaire die er in iteratie wordt vertoond, laat men Hergé zelf kort verwijzen naar de periode waarin hij zogezegd het dappere voorbeeld volgde van koning Leopold III en tijdens de oorlog aan het werk bleef. Yeah right! Het negeren van dit belangrijk aspect in het leven van de briljante kunstenaar, is typerend voor de Waalse mythe dat de collaboratie een overwegend Vlaams gegeven was terwijl Franstalig België dapper verzet bood.

Het historisch onderzoek naar de Franstalige collaboratie blijft tot vandaag dan ook bijzonder summier. Het contrast met Vlaanderen kan niet groter zijn. Bibliotheken zijn er vol geschreven over alles en iedereen die met de collaboratie van heinde of verre iets te maken had. Aanvankelijk vooral door betrokkenen zelf en met een sterke vergoelijking. Anders dan in Franstalig België maakte de link van de collaboratie met de Vlaamse Beweging dat men in Vlaanderen de verleiding van de Nieuwe Orde niet onder de mat kon vegen als een tijdelijke bevlieging. Het verleden werd er meegedragen door een levende maatschappelijke stroming die het een plaats moest geven. Exhaustief historisch onderzoek, met een niet altijd even vriendelijke Maurice De Wilde als pionier, deed de Vlaamse vergoelijking vanaf de jaren tachtig wijken voor een objectieve blik op de fatale flirt met de bezetter. Een ontwaken dat nog harder aankwam doordat vanaf het einde van de jaren zestig de beeldvorming van de Tweede Oorlog verschoof van een strijd tussen natiestaten naar een ideologische botsing tussen de democratie en het demonische nationaal-socialisme dat verantwoordelijk tekende voor de Holocaust. Gelinkt kunnen worden aan de verkeerde kant werd daardoor dubbel zo pijnlijk.

En anders dan in Wallonië, is er in Vlaanderen geen ontsnappen aan. Kijk maar naar wat nu gebeurt met Hergés collega Willy Vandersteen. De vader van Suske en Wiske kan inzake politieke denkbeelden helemaal niets aangewreven worden, uitgenomen het nu bewezen feit dat hij zich tijdens de oorlog liet betalen voor enkele bijzonder foute tekeningen. Toch zal dit feit een vaste voetnoot worden in de nalatenschap van deze grote kunstenaar. Er is echt geen ontkomen aan. Onlangs presteerde de RTBF het in een reportage om beelden uit te zenden van het graf van mijn vader als opstapje naar een vermelding van mijn grootvader die lid was van het VNV, wat dan weer de kans bood het verhaal te larderen met beelden van geüniformeerde collaborateurs. Verwijzingen naar een mij toegedicht nazisme blijven in sommige Vlaamse en in bijzonder veel Franstalige scheldmails vaste prik. Toch is het beter alle feiten uit het verleden van een gemeenschap onverbloemd onder de ogen te zien dan over anderen te oordelen vanuit een misplaatste morele superioriteit gebaseerd op collectieve onwetendheid. Of zoals François Mitterrand het zei toen men hem confronteerde met zijn verleden als ambtenaar in het collaborerende Vichy-regime: 'On ne tourne pas le dos à ce qu'on était, on change, c'est tout.'

Bart De Wever is voorzitter van de N-VA


DS, 21-09-2010

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

'Vlaanderen zwijgt over de oorlog'


BRUSSEL - Met zijn column in De Standaard zette Bart De Wever andermaal kwaad bloed in Franstalig België, deze keer over het oorlogsverleden.


'Simplistisch', zo luidde een nog gematigde Franstalige reactie gisteren op wat N-VA-voorzitter Bart De Wever dinsdag schreef in zijn tweewekelijkse column in De Standaard. Daarin hekelde De Wever 'de Waalse mythe' die wil dat vooral Vlamingen in de Tweede Wereldoorlog collaboreerden met de bezetter, 'terwijl Franstalig België dapper verzet bood'.

Aan die mythe, aldus De Wever, ontlenen Franstaligen nog altijd 'een misplaatste morele superioriteit gebaseerd op collectieve onwetendheid'. Concreet: nog altijd associëren zij het Vlaams nationalisme met de collaboratie. Dat doen ze, aldus de N-VA-voorzitter, om hem via 'een mij toegedicht nazisme' als politicus te kunnen discrediteren. En dat kan alleen omdat Franstalig België zijn eigen collaboratieverleden zou wegmoffelen.

Terloops noemde De Wever Le Soir, vaak zijn kwelgeest in het politieke debat, tot twee keer toe een 'collaborerende' krant. Een pijnlijke vergissing, want Le Soir was, zoals meerdere Belgische publicaties, een 'gestolen' krant: collaborateurs namen, onder Duitse controle, de redactie ervan over en bleven de krant onder haar oude titel uitgeven.

Onder meer die fout leidde veel Franstalige politici ertoe om De Wever ervan te verdenken dat hij het oorlogsverleden oprakelt om Vlamingen en Franstaligen politiek nog verder te verdelen. Volgens Rudy Demotte (PS), minister-president van de Franse Gemeenschap en het Waalse Gewest, is het geen goed idee om op die manier in de huidige delicate politieke verhoudingen 'olie op het vuur te gieten'.


Nobel idealisme

Ten gronde is het juist dat Franstalig België het lang moeilijk had met de collaboratie van het rexisme en zijn leider Léon Degrelle. Ze paste niet in het beeld dat de regio graag van zichzelf projecteerde als vooruitstrevend en democratisch gezind. 'Toch doen historici daar nu wel op grote schaal onderzoek naar,' zegt de historica Chantal Kesteloot.

'De collaboratie was in Wallonië anders gemotiveerd', stelt Rudi Van Doorslaer, directeur van het Studie- en Documentatiecentrum Oorlog en Hedendaagse Maatschappij (Soma). 'In Vlaanderen was de motivatie ervoor veel meer politiek van aard.'

Zat Franstalig België verveeld met de collaboratie van Rex of van het Waalse nationalisme, in Vlaanderen was dat lang veel minder het geval. Daar heerste lang een andere mythe, die de collaboratie van de Vlaamse beweging minimaliseerde of goedpraatte als een daad van nobel idealisme. In extreemrechtse milieus is dat nog altijd zo.

Het hedendaagse wetenschappelijke onderzoek hangt van die oorlogstijd evenwel een veel meer genuanceerd en ook veel harder beeld op, ook over pijnlijke thema's als de Vlaamse collaboratie bij de Jodenvervolging.

Klopt het dan dat Vlaanderen heeft gekozen voor 'een objectieve blik op de fatale flirt met de bezetter', zoals Bart De Wever in zijn column schreef? 'Ik ben het daar niet mee eens als hij zou bedoelen dat Vlaanderen nu klaar is met die periode', zegt Rudi Van Doorslaer. 'Het wetenschappelijk onderzoek is één ding, de beeldvorming bij het grote publiek is een ander.'


Totalitaire traditie

'Over de Tweede Wereldoorlog wordt nu vooral gezwegen', meent Van Doorslaer. 'Anders dan in Frankrijk of Groot-Brittannië is de oorlog, hoe rijk die ook is aan conflicten en dus aan vertelstof, helemaal geen onderwerp in de populaire fictie, in romans of op televisie.'

'Alleen al de Vlamingen die in Duitse dienst naar het Oostfront trokken,' zegt Van Doorslaer, 'zijn met de twee generaties nakomelingen die ze nu hebben, samen goed voor de bevolking van een middelgroot stadje. Waar kan je hun familieverhalen horen, die je toch allesbehalve alledaags kunt noemen? Nergens.'

Als tegengewicht voor die 'amnesie' werkt hij nu, samen met uitgerekend Bruno De Wever, broer van en hoofddocent aan de Gentse Universiteit, aan een tentoonstelling over de oorlogstijd.

'Interessant is niet zozeer de samenwerking met de bezetter op zichzelf,' zegt Van Doorslaer, 'wel dat het ging om samenwerken met een ideologisch zeer geprononceerde bezetter. Waarom konden zoveel Vlamingen zich in die ideologie vinden? Welke historische, sociale en culturele context, welke totalitaire tradities maakten dat mogelijk? Wat zegt dat over Vlaanderen? Die vragen zijn nog lang niet beantwoord.'


Blog DS, 23-09-2010 (Marc Reynebeau)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Ik vind onderstaand artikel toch maar twijfelachtig qua inhoud over de beweegredenen tot de Vlaamse collaboratie tijdens de Tweede Wereldoorlog... Hoewel ik nooit ga ontkennen dat de leidinghebbenden in het Vlaanderen van de jaren '40 een sterk rechtse symphatie hadden, moet ik toch een kanttekening maken bij de beweegredenen van de gewone man in de straat.
Ik ken persoonlijk dé specialist op vlak van de Vlaamse strijders in het Duitse leger. Ik heb zijn onderzoek kunnen inkijken en daarin staat te lezen dat maar bij een relatief klein aantal de beweegredenen van zuiver politieke aard waren. Godsdienst, economie en patriotisme komen veel vaker terug...

Om nu heel deze kwestie te gebruiken om de politieke vuren tussen de Leeuw en het kieken nog wat aan te wakkeren is maar zwak in mijn ogen. Zoals er staat is er maar veel te weinig rond geweten om uitspraken te doen zoals Bart De Wever doet. Ook de Walen kunnen er best over zwijgen want over hun rechtse uitspattingen onder Duits bewind (en zelfs ervoor) kan ik nog wel een boekje of twee open doen waar menigéén even niet goed van gaat zijn

Houdt u vooral niet in...?

__________________
'I have never let my schooling interfere with my education.'
-- Mark Twain