’Bevolkingsexplosie is de verklaring voor geweld’


Een genocidedeskundige meent dat het hoge geboortecijfer in Afghanistan de allerbelangrijkste reden is dat zich steeds nieuwe talibanstrijders aanmelden.


Waar komen toch al die verse talibanstrijders vandaan, vroeg de Duitse terreurexpert Rolf Tophoven zich in mei af. Duitsland had net weer drie soldaten verloren in Afghanistan en kwam daarmee op een totaal van 21 doden.

OpenDemocracy, een website gewijd aan ’wereldzaken’, publiceerde deze week een antwoord van Gunnar Heinsohn, directeur van het Raphael-Lemkininstitut in Bremen. Dat houdt zich bezig met vergelijkend genocideonderzoek.

Heinsohn wijst op een vaak onderbelicht gegeven: de hoeveelheid jongemannen in een land. Zijn dat er heel veel, en hebben ze bovendien geen perspectief op opleiding of werk, dan vormen zij een kruitvat vol broeiende frustraties.

„Ik waarschuw al sinds 2002 dat het geweld in Afghanistan niet komt door religieus fanatisme of grote armoede”, aldus Heinsohn in zijn webartikel. Hij geeft de schuld aan de babyboom die in het land plaatsvond na 1950, waardoor de bevolking explodeerde van 8 naar de huidige 32 miljoen.

In Afghanistan valt nu 27 procent van de mannelijke bevolking (4,12 miljoen) in de leeftijdsgroep 15-29 jaar. Daaronder volgen nog 6,7 miljoen jongens van 0-14 jaar, en dat is 43 procent. Veel te veel angry young men voor de beschikbare banen op boerderijen en in fabrieken, aldus Heinsohn, die voorspelt dat het er zelfs in 2020 nog zal spoken.

In Tunesië daarentegen is het terrorisme bijna verdwenen. De verklaring volgens Heinsohn: daar is het aantal kinderen per vrouw gedaald naar 1,74. Afghanistan heeft geleden onder Russische bezetting, stammenstrijd, talibanbewind en bevrijding dan wel bezetting door westerse machten. De haat tegen buitenlandse inmenging is er groot, en gecombineerd met een ideologie van djihad tegen de ongelovige bezetters, vormt die een basis voor georganiseerd geweld door grote groepen ongeletterde mannen. Maar ook telefonisch verwerpt Heinsohn traditionele verklaringen als armoede, historische conflicten of ideologie.

Waarom Afghanistan niet vergeleken met Sahellanden als Niger en Tsjaad? Die hebben even hoge geboortecijfers, gekoppeld aan even hoge kindersterfte (zo’n 250 op de 1000 kinderen halen de vijf jaar niet) en een even lage levensverwachting, van zo’n 46 jaar. Toch zien we in de Sahel geen Al-Kaida-achtige afdeling van belang. „Omdat dat agrarische samenlevingen zijn, waar de boeren eerder zullen verhongeren dan naar de wapens grijpen”, pareert Heinsohn. „Daarom is honger ook niet interessant, het is niet militair bedreigend. Pas als de honger is overwonnen en welvaart begint, zal een jongemannenoverschot tot geweld leiden.”

Heinsohn stelt ook dat de chronische ondervoeding in de Sahel niet komt door klimaatsverandering, maar door sterke bevolkingsgroei.

En de Balkan, waar Joegoslavië uiteen viel door geweld van (jonge)mannen, terwijl het geboortecijfer daar bijzonder laag was? Daarop riposteert Heinsohn dat de Serviërs verloren omdat ze te weinig mankracht hadden en dat zij in Kosovo juist de moslims verdreven omdat ze er demografisch een steeds kleinere minderheid werden.

Demograaf Gijs Beets van het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut waarschuwt dat demografische statistieken in conflictlanden bij voorbaat gammel zijn: „Zo is er in Afghanistan pas eind jaren zeventig voor het eerst een volkstelling gehouden. Die veroorzaakte met een resultaat van 18 miljoen inwoners een schok, omdat men tot die tijd van tien à twaalf miljoen was uitgegaan. Eigenlijk zijn alle cijfers over Afghanistan van vóór die tijd natte-vingerwerk.”


Trouw, 21-07-2007 (Sybilla Claus)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB