Dat is niet eerlijk!


BRUSSEL - Peuters van anderhalf jaar hebben al rechtvaardigheidsgevoel. Dat stelden Amerikaanse psychologen vast.


'Dat is niet eerlijk'. Het was niet alleen Calimero's favoriete uitspraak, ook op de speelplaats hoor je het geregeld. Nog voor de leeftijd van negentien maanden hebben kinderen een soort rechtvaardigheidsgevoel, ontdekten psychologen aan de universiteiten van Illinois en van Pennsylvania. Vandaar dat peuters zeuren als hun zusje een groter stuk taart of een grotere doos speelgoed krijgt.

'Tot nu toe werd er aangenomen dat kinderen pas in de kleuterjaren een idee ontwikkelden van wat ze eerlijk vinden en wat niet. Wij wilden testen of dat niet al vroeger ontstond', schrijft Stephanie Sloane in haar rapport, dat in het februarinummer van het vakblad Psychological Science verscheen.

Om dat te testen, ontwikkelde ze twee experimenten, en nodigde 48 kinderen van negentien maanden uit in een lab. Op de schoot van hun moeders keken de kinderen naar een poppenkast, waarin twee enthousiaste giraffen speelgoed aangeboden kregen. In één scenario kregen de giraffen elk evenveel speelgoed, in een tweede scenario kreeg een van de poppen alle cadeautjes. De onderzoekers timeden hoelang de kinderen naar de scène keken. Hoe langer ze keken, hoe ongewoner of onverwachter ze de gebeurtenissen vonden, zo redeneerden de psychologen. 75procent van de kinderen keek langer naar de 'oneerlijke' scene.

In een tweede experiment keken kinderen van 21 maanden naar twee vrouwen die moesten opruimen. In een scenario ruimden ze allebei evenveel speelgoed op, in een tweede deed een van de twee al het werk. In allebei de scenes kregen de twee vrouwen een sticker als beloning. Ook hier keken de kinderen aanzienlijk langer naar de 'oneerlijke' scène.

Daaruit concludeerden de psychologen dat het kinderen opvalt én stoort als er iets gebeurt dat volgens hen niet rechtvaardig is, zelfs als dat niet meteen gevolgen heeft voor henzelf.


Moreel besef

'Het is duidelijk dat kinderen al op zeer jonge leeftijd een soort moreel besef hebben', legt Sloane uit. 'We vermoeden dat wij als soort geboren worden met algemene verwachtingen over rechtvaardigheid. Deze principes worden verder gevormd naargelang van de cultuur en de omgeving waarin we opgroeien. Sommige culturen of gezinnen benadrukken rechtvaardigheid meer dan andere, dus dat zal zeker een invloed hebben. Maar zonder die aangeboren aanleg voor eerlijkheid, zou het veel moeilijker zijn om kinderen die principes aan te leren.' Ook omdat soms andere overlevingsinstincten in de weg zitten, legt Sloane uit. 'Zelfbehoud of loyaliteit aan de groep kunnen ervoor zorgen dat we ons rechtvaardigheidsgevoel uit het oog verliezen. Daarom hebben kinderen, ondanks hun volgens ons aangeboren moreel besef, de nodige opvoeding en oefening nodig als ze willen opgroeien tot volwassenen die, ondanks hun eigen verlangens, de juiste keuzes maken in het leven.'

Sloane stelt ten slotte dat haar onderzoek naar ons aangeboren rechtvaardigheidsgevoel kan helpen verklaren waarom kinderen al op heel jonge leeftijd een trauma kunnen oplopen. 'Kinderen verwachten dat de wereld min of meer rechtvaardig is, en dat anderen hen, of de mensen in hun omgeving, geen kwaad zullen doen. Als ze getuige zijn van gebeurtenissen die hun verwachtingen op dat vlak doorbreken, kan dat negatieve en langdurige gevolgen hebben voor het kind.'


Blog DS, 29-03-2012 (Nathalie Le Blanc)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Deze vaststellingen kan ik zeker en vast aannemen.
Wij als mensen, burgers, maken deel uit van een maatschappij.
Als oneerlijkheid zich voordoet, gaan 'wij' in opstand.
- Schrappen van banen in een bedrijf
- Pensioenleeftijd: politie vs. brandweer
Als er stakingen plaatsvinden, weet soms de helft van de stakers nog niet eens wat de echte reden van de staking is. Ze zijn wel aan het staken, maar weten niet met welk doel. Wat ze wel weten is dat er iets fout is, iets oneerlijks en daar willen ze wat aan doen.
In sommige gevallen zijn de stakers mensen die er niets mee te maken hebben. Maar ze steunen elkaar.
Zit dit in onze genen, is dit aangeboren?
Blijkbaar wel, want in het onderzoek is dit zo bewezen. Hoewel ze de grootte van het onderzoek misschien nog wel hadden kunnen uitbreiden. Om zo de resultaten sterker te kunnen bewijzen. Twee experimenten is misschien wat gering.
Maar hier blijkt toch uit dat ook bij jonge kinderen, peuters, het rechtvaardigheidsgevoel in verschillende situaties naar boven komt. Ook wanneer hij of zij zelf als kind geen baat heeft bij de uitkomst van de situaties.
Maar ik kan me zeker en vast vinden in de resultaten.
Ons rechtvaardigheidsgevoel is aangeboren, het zit ons in de genen.