IJsland vreest failliet te gaan


IJsland wankelt onder de kredietcrisis. Maar ook in Groot-Brittannië groeit de onrust over, vooral, Royal Bank of Scotland.


IJsland zag zich gisteren genoodzaakt Landsbanki, de tweede bank van het land, te nationaliseren. Daarnaast leende de centrale bank ook 500 miljoen euro aan Kaupthing, de grootste bank van het land, om haar doorheen de crisis te loodsen. Kaupthing is ook actief in ons land, maar opereert hier met een Luxemburgse banklicentie. Dat betekent dat het Belgische spaargeld bij Kaupthing gegarandeerd is door het Luxemburgse waarborgfonds.

Om de noodmaatregelen te financieren, onderhandelt IJsland met Rusland over een lening van 4miljard euro. Eerst zegde de IJslandse centrale bank dat die lening al rond was, maar ze moest later op die woorden terugkomen. De Russische minister van Financiën Alexei Kudrin zei dat Rusland geneigd was op het verzoek in te gaan, zo meldde het Russische persbureau Interfax.

IJsland had ook bij andere overheden om hulp aangeklopt, zei premier Geir H.Haarde, maar alleen zijn Scandinavische buurlanden waren bereid om daarop in te gaan. 'In zo'n situatie moet je op zoek naar nieuwe vrienden', voegde hij eraan toe. Wie er steun geweigerd had, wou hij niet zeggen.

Eergisteren had IJsland al de beursnotering van zijn grootste banken laten schorsen, en een noodwet laten goedkeuren waardoor de regering bijzondere volmachten kreeg om de financiële chaos op te lossen. De IJslandse kroon verloor maandag een kwart van zijn waarde tegenover de euro. Gisteren werd de kroon daarom aan de euro gekoppeld, tegen een koers van 131 IJslandse kronen per euro.

Om paniek te vermijden, had de regering eerder al een onbeperkte garantie geboden op het spaargeld bij IJslandse banken. Alle kantoren, callcenters, geldautomaten en internetoperaties van Landsbanki bleven gisteren geopend.

Vorige week moest IJsland ook zijn derde bank, Glitnir, al uit de penarie helpen. De IJslandse banken zijn sterk blootgesteld aan de internationale financiële crisis. De voorbije jaren kende het land een echte economische boom, waarbij veel IJslandse bedrijven in heel Europa op overnametocht gingen. Daardoor groeide ook de banksector buiten proportie. Maar omdat IJsland zo'n kleine thuismarkt heeft -er wonen maar 320.000 mensen- financierden de banken hun expansie vooral op de internationale financiële markten. Daar is nu de geldkraan echter dichtgedraaid.

Haarde waarschuwde maandagavond al dat de grote blootstelling van de banksector aan de financiële crisis het spook van een 'nationaal faillissement' deed opduiken.' Er is een heel reëel gevaar, landgenoten, dat de IJslandse economie, in het slechtste geval, meegezogen wordt met de banken in de draaikolk, en het resultaat zou een nationaal faillissement kunnen zijn', zei hij in een nationale televisietoespraak. Pas enkele uren voor die toespraak had hij nog gezegd dat er geen bijzondere maatregelen nodig waren. Maar toen werden op de interbankenmarkt de kredietlijnen naar de banken dichtgedraaid.

Een instorting van het financiële systeem in IJsland zou zich kunnen doen voelen in heel Europa, omdat IJslandse banken en bedrijven daar zo zwaar geïnvesteerd hebben. Baugur, bijvoorbeeld, een van de grootste bedrijven van het land, heeft belangen in tientallen Europese distributiebedrijven. Daardoor is het in Groot-Brittannië bijvoorbeeld het grootste niet-beursgenoteerde bedrijf, onder meer als eigenaar van de keten van speelgoedwinkels Hamley's.

Ook in Groot-Brittannië groeit de onrust. Het bericht, gisteren, dat de drie grootste Britse banken -Royal Bank of Scotland, Lloyds TSB en Barclays- maandag met minister van Financiën Alistair Darling gepraat hebben over een injectie van miljarden ponden overheidsgeld, stuurde gisteren in heel Europa de bankaandelen weer de dieperik in. Volgens de BBC schatten de drie banken dat ze, om door de wereldwijde financiële crisis te geraken, elk zo'n 15miljard pond nodig hebben. Vorige week nog berekende JPMorgan Stanley dat de grote Britse banken samen zo'n 46miljard pond vers kapitaal nodig hebben om te voldoen aan de normen van BazelII.

De banken ontkenden echter dat ze de overheid om geld gevraagd hadden. 'In tegenstelling tot geruchten in de pers, heeft Barclays geen geld van de overheid gevraagd en het heeft geen reden om dat wel te doen', zei ceo John Varley van Barclays. RBS stuurde een persbericht uit met nagenoeg dezelfde boodschap.

Maar veel geloof werd niet gehecht aan die boodschap. Royal Bank of Scotland (RBS) -de bank die het initiatief nam om samen met Fortis en Banco Santander ABN Amro over te nemen en onder elkaar te verdelen- sloot de dag met een koersverlies van bijna 40procent. De markt vreest dus duidelijk dat RBS misschien wel eens het volgende slachtoffer zou kunnen zijn van de kredietcrisis. RBS maakt zo'n 10procent van zijn winst in de VS, en is daar zwaar blootgesteld aan de malaise op de vastgoedmarkt. Maar ook Barclays en Lloyds TSB kregen forse klappen, met verliezen van respectievelijk 9 en 13procent.

De Britse premier Gordon Brown, die afgelopen weekend nog zei dat hij 'alles zou doen wat nodig is' om de stabiliteit van het financiële systeem te garanderen, riep gisteravond dan ook een vergadering bijeen met Alistair Darling, Mervyn King, de gouverneur van de Britse centrale bank, en de voorzitter van de Financial Services Authority, Adair Turner.

De Britse overheid heeft al twee banken genationaliseerd. Daarnaast heeft ze ook de overname van HBOS door Lloyds TSB georganiseerd. HBOS, dat gisteren ook 41procent verloor op de beurs, is nu nog ongeveer de helft waard van wat Lloyds TSB ervoor betaalde.


DS, 08-10-2008

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

Wanneer ik deze crisis aanzie denk ik wat erg maar vooral denk ik wat een kans. Deze dagen word er veel genationaliseerd wanneer een regering nu moedig is gaan ze alternatieven onderzoeken. Concreet heb ik al één idee. Waarom van de geprivatiseerde banken geen vzw’s maken. Voor Electrabel een ex staatsbedrijf heb ik dit eens uitgedacht. Als men van Electrabel een vzw zou maken. Dan kon nee moest men de grote winsten gebruiken voor prijsverlagingen. Een vzw mag immers geen winst meer overhouden dus de prijzen omlaag en men zou ook veel meer kunnen investeren in groene energie.
Volgens mij een win win situatie maar er is wel veel politieke moed voor nodig. Het gaat immers tegen alle tendensen in. Alleen denk ik dan wel het systeem nu en de rampzalige gevolgen zijn dat geen goede redenen om grote hervormingen op zijn minst te onderzoeken en zelfs te overwegen.