De taalgrens een vergissing? 'Non', mevrouw Milquet


Hendrik Vuye is hoogleraar Staatsrecht aan de Universiteit van Namen. Voor cdH-voorzitster Joëlle Milquet is de taalgrens 'een sociologische vergissing' en is een geografische link tussen Brussel en Wallonië 'logisch en coherent'. Hendrik Vuye stelt omgekeerd: pacificatie is slechts mogelijk als de grenzen niet in vraag worden gesteld.


Met Milquet kan er nooit sprake zijn van communautaire vrede, want ze begrijpt de basisregel niet van het Taalpact: pacificatie veronderstelt vaste grenzen In 1962-'63 werd de taalgrens vastgelegd. Deze grens bakent vier taalgebieden af: het Nederlandse, het Franse, het Duitse en het tweetalige Brussel Hoofdstad. Deze taalwetgeving vormt het grote Taalpact tussen Vlamingen en Franstaligen, het schetst namelijk de contouren van het nieuwe België. Toch was deze taalgrens enigszins poreus. Zo werden in zes randgemeenten, evenals in sommige taalgrensgemeenten, faciliteiten toegekend. Dit zijn administratieve tegemoetkomingen die het de burgers mogelijk maken om in Vlaanderen zich in het Frans te richten tot hun gemeentebestuur. Uittredend eerste minister Gaston Eyskens stemde tegen het Taalpact. Hij oordeelde dat faciliteiten een tijdbom waren onder de communautaire verhoudingen (De memoires, p. 659 e.v.). Hij kreeg gelijk.

Bij de eerste staatshervorming (1970) werd de taalgrens 'gebetonneerd', d.w.z. dat de Grondwet bepaalt dat de wijziging ervan een twee derde meerderheid vereist in het parlement, evenals een meerderheid in elke taalgroep. Tindemans die toen minister van Institutionele Hervormingen was, schrijft hierover dat communautaire vrede enkel mogelijk is binnen veilige grenzen (Politiek testament, 363). Dit was het beoogde doel van de betonnering.

De beoogde communautaire vrede werd ook grotendeels gerealiseerd, althans voor wat de taalgrensgemeenten betreft. Waarom? Omdat de grens niet meer in vraag werd gesteld in deze gemeenten. Hoe komt het dat deze pacificatie in Voeren lange tijd niet lukte? Omdat de grens in vraag werd gesteld door het Retour à Liège van Happart. Maar ook in Voeren is duidelijk gebleken dat van zodra de grens niet meer in vraag wordt gesteld, communautaire pacificatie bereikt wordt. Hoe komt het dat er geen communautaire spanningen zijn in de Waalse gemeenten met een prominente Vlaamse aanwezigheid, zo bijvoorbeeld Bevekom? Omdat de Vlamingen aldaar geen faciliteiten eisen en zij de taalgrens niet in vraag stellen. Het is een wet van Meden en Perzen: duidelijke grenzen maken goede buren. Maar is het nog een wet van Franstaligen en Vlamingen?

In de rand is er nooit sprake geweest van communautaire pacificatie. Waarom niet? Omdat de grenzen voortdurend in vraag worden gesteld. Het FDF is een partij die werd opgericht om het Taalpact van 1962-'63 te bestrijden. Het hoeft dan ook geen verwondering dat Maingain de uitbreiding van Brussel vordert met de zes randgemeenten. Maar dit volstaat voor Maingain. CdH gaat veel verder en vordert niet alleen de aanhechting van de randgemeenten, maar tevens het vastleggen van 'les droits des francophones' in alle gemeenten van het arrondissement Halle-Vilvoorde. Milquet orakelt dat de taalgrens een sociologische vergissing is die dient gecorrigeerd. Ze eist een sociologische uitbreiding van Brussel met alle gemeenten die overwegend Franstalig zijn. Daarnaast stelt ze de geopolitieke eis van de 'corridor' tussen Wallonië en Brussel. Met Milquet kan er nooit sprake zijn van communautaire vrede want ze begrijpt de basisregel niet van het Taalpact: pacificatie veronderstelt vaste grenzen.

Wil men, net als in de taalgrensgemeenten, ooit tot een pacificatie komen in de rand, dan dient er een duidelijke grens te komen. Geen poreuze grens, dit is een grens met gaatjes, zoals op heden de faciliteiten, of met grote gaten, zoals in het bijna-akkoord van 2005 waar sp.a en VLD bereid waren om de Franse Gemeenschap bevoegdheden te verlenen op het grondgebied van de Vlaamse randgemeenten.

Pacificatie van de rand is een belangrijk doel. Het lijkt er op dat Wallonië en Vlaanderen gegijzeld worden door alle problemen uit de rand. Het is hoog tijd dit politieke carcan te doorbreken. Uiteindelijk zijn Vlamingen en Franstaligen in de rand toch veroordeeld om samen te leven, maar dit samenleven veronderstelt een duidelijke grens.De Franstaligen uit de rand betalen een hoge prijs voor de poreuze grens. Waarom aanvaardt Vlaanderen bijvoorbeeld het minderhedenverdrag niet? Omdat iedereen weet dat dit verdrag niet zozeer zal worden gebruikt om een minderheid te beschermen, maar wel om de taalgrens nog verder te ondermijnen. In de huidige politieke context kan het minderhedenverdrag niet eens zorgen voor pacificatie. Mocht de grens niet voortdurend in vraag worden gesteld, dan is plots veel mogelijk. Vlaanderen zal (moeten?) aanvaarden dat er op het grondgebied van een moderne democratie altijd inwoners verblijven die een andere taal spreken. Dit zijn volwaardige inwoners en een moderne staat beschermt haar minderheden.

Voor Milquet is de taalgrens een sociologische vergissing. Dit is onjuist. Veeleer is Milquet een politieke vergissing, iemand die de basisregels niet beheerst van de moderne democratie. In haar programma stelt Milquet: "L'union fait la force". Enkele regels verder leest men "Oui, le respect des francophones est un devoir!". Ze begrijpt niet dat respect wederzijds is. Ze snapt niet dat ook Vlamingen respect vragen, o.a. voor de taalgrens. Ze vat geenszins dat respect voor de taalgrens een noodzakelijke voorwaarde is voor communautaire vrede. Het België waar Milquet voor staat, is het Franstalige België van 1830.

En voor zover Marianne Thyssen het nog niet zou beseffen. CD&V beschikt niet langer over een zusterpartij aan de andere kant van de taalgrens. Met Milquet kan onmogelijk een akkoord worden gesloten, of zoals de cdH-passionaria het zelf stelde in La Libre Belgique: "Parler dans la presse, c'est bien. Dire non en négociations, c'est mieux".


Blog DM, 03-06-2010 (Hendrik Vuye)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB