Paus vindt klimaat belangrijker dan celibaat


Paus Franciscus houdt de deur dicht voor gehuwde priesters. Ook voor vrouwelijke diakens is er geen plaats in de kerk.


Waar was de commotie voor nodig, die vorige maand ontstond omdat paus Benedictus meegewerkt had aan een boek waarin gepleit werd tegen het openstellen van het priesterschap voor gehuwde mannen? De meeste vaticanisten vonden het ongehoord dat de paus emeritus zich uitsprak over een delicate kwestie waarover de zittende paus een beslissing moest nemen.

Velen gingen ervan uit dat Franciscus een belangrijke opening zou maken voor de gehuwde mannen die priester wilden worden. Op een bisschoppensynode, vorig jaar, had een meerderheid van de bisschoppen en kardinalen gezegd dat in het Amazonegebied – waar het priestertekort groot is en de katholieke kerk onder druk staat van de pinksterkerken – gehuwde mannen tot priester gewijd moeten kunnen worden. De bisschoppen vonden ook dat de kerk er ernstig over moest nadenken om vrouwen te wijden tot diakens.

De meeste waarnemers gingen ervan uit dat Franciscus die adviezen zou opvolgen. Maar gisteren besliste hij anders. In Dierbare Amazone, zijn pauselijke brief over het onderwerp, zwijgt Franciscus over het voorstel om gehuwde mannen te wijden. Hij schrijft wel dat er meer priesters moeten komen en dat die moeten worden aangespoord om naar de geïsoleerde gebieden te gaan. Maar gehuwde mannen tot priester wijden, dat blijft een stap te ver.

Over de wijding van vrouwen is hij nog explicieter. Hij vindt het goed dat meer vrouwen functies opnemen in de kerk, maar hen wijden kan niet.

De ontgoocheling bij de vrouwen die actief zijn in de kerk, was groot. Wij voelen ons verraden, schrijft Kate McElwee, directrice van de Conferentie die zich inzet voor de wijding van vrouwen. ‘De wijding tot diaken zou een eerste stap zijn in de erkenning van al het werk dat vrouwen in de kerk doen. Daarmee zou eindelijk een einde gemaakt worden aan het institutioneel seksisme. Zeker in een tijd dat de kerk antwoorden probeert te geven op morele crisissen.’

Bij de conservatieve vleugel in de kerk – met wie Franciscus al jaren in de clinch ligt – was de opluchting groot. De Duitse kardinaal Gerhard Müller, die beschouwd wordt als een van de boegbeelden, sprak over ‘een gebaar van verzoening’ van de paus.


Toch niet progressief?

Met deze brief maakt de paus vooral duidelijk dat degenen die hem het etiket ‘progressief’ willen opkleven, dwalen. Franciscus is alleen in zijn sociale en economische standpunten progressief én groen. Dat blijkt opnieuw uit de tekst die hij gisteren publiceerde. Daarin hamert hij op het belang van milieubescherming, de rechten van de inheemse bevolking en de strijd tegen ongebreideld kapitalisme.

Maar als het op kerkelijke doctrine aankomt, blijft hij conservatief. Hij zal nooit de leer van de kerk ingrijpend veranderen. Een grote verrassing is dat niet. Franciscus heeft bij herhaling gezegd dat hij erg gehecht is aan het traditionele priesterschap. Hij noemt het celibaat een ‘geschenk van God’. Aan de mannen. En het Amazonewoud staan volgens hem grotere uitdagingen te wachten dan het priestertekort. ‘Het staat voor een ecologische ramp.’


DS, 13-02-2020 (Dominique Minten)