Berlusconi trotseert Brussel bij redding Alitalia


Rome, 29 aug. Silvio Berlusconi is er trots op. Hij presenteerde zich gisteren als de redder van Alitalia. Hij heeft de wet gewijzigd en zestien Italiaanse industriëlen bereid gevonden 1 miljard euro te betalen voor het gezonde deel van het bedrijf. Zelfs Air France-KLM is weer geïnteresseerd. „Het bedrijf wordt toevertrouwd aan de beste ondernemers van het land”, aldus de premier gisteren. „Dit plan is veel slechter dan dat van Air France-KLM dit voorjaar”, stelt de oppositie.


Operatie Feniks is de manoeuvre gedoopt, bedoeld om Alitalia te redden. Feniks komt voort uit het verzet van Silvio Berlusconi en de vakbonden tegen de overname van Alitalia. Berlusconi omschreef de deal destijds als een „uitverkoop aan Frankrijk en een daad van kolonisatie”. Hij riep in april Italiaanse ondernemers op Alitalia en haar „Italiaansheid” te redden.

Onder leiding van de bank Intesa Sao Paolo zijn de industriëlen en enkele investeringsfondsen bereid gevonden te investeren. Zij hebben maandag de Italiaanse Vliegmaatschappij (Compania Aerea Italiana) opgericht en zullen mogelijk al volgende week een officieel bod doen op het gezonde deel van Alitalia. Beoogd bestuursvoorzitter van het nieuwe Alitalia is Roberto Colannino, topman van scooterfabrikant Piaggio.

Gisteren stelde hij in La Repubblica: „Niemand wil Alitalia kopen zoals het nu is. Het bedrijf is in rook opgegaan, het is er niet meer.” Alitalia heeft het laatste half jaar naar schatting 400 miljoen euro verlies geleden. De totale schuld ligt tussen de 1,5 en 2 miljard euro.

Dat Colaninno en vijftien anderen, onder wie kledingfabrikant Benetton, toch bereid zijn te investeren, is zeker niet alleen uit patriottisme, zoals Colaninno in het interviews doet voorkomen. De ondernemers kregen naar men aanneemt andere deals in het vooruitzicht gesteld. Bovendien heeft de regering-Berlusconi speciaal voor de realisering van plan Feniks de wet gewijzigd, waardoor het nieuwe Alitalia beschermd wordt tegen schuldeisers. Daarnaast is de mededingingswet voor een half jaar uitgeschakeld. Hierdoor kan de tweede vliegmaatschappij van het land, Air One, ongestoord samenvloeien met het nieuwe Alitalia.

Het plan voorziet in de creatie van een ‘good’ en een ‘bad company’. De piloten, de goede vliegtuigen, de start- en landingsrechten van Alitalia en Air One gaan samen met luchtverkeersleiders en het lichte onderhoud naar de gezonde maatschappij. De rest blijft achter in de ‘bad company’ die door een staatscommissaris moet worden geliquideerd. Naar verwachting zal de staat en daarmee de belastingbetaler voor de kosten opdraaien. Hetzelfde geldt voor de de uitkeringen van ongeveer 6.500 werknemers die moeten afvloeien.

Wat blijft vliegen is een maatschappij die veel kleiner is dan het huidige Alitalia en Air One samen. Het aantal vliegtuigen neemt met bijna 40 procent af tot 150, de hoeveelheid bestemmingen met bijna 30 procent tot 159. De piloten en stewards krijgen nieuwe contracten met lagere lonen en 30 procent meer vliegtijd. De arbeidskosten zullen in 2009 al met 40 procent moeten dalen. Ook de overheadkosten zullen fors worden teruggebracht, van 8 richting de 3 procent. In 2009 zou het bedrijf nog 300 miljoen euro verlies lijden. Voor 2013 wordt gerekend met een winst van 200 miljoen. Dan mogen de Italiaanse partners hun aandeel ook weer verkopen.

Het hele plan staat of valt bij het vinden van een internationale partner. Air France-KLM heeft gisteren laten weten opnieuw interesse te hebben. De Frans-Nederlandse combinatie stelt een minderheidsbelang te nemen „als de verwachtingen voor de winstgevendheid van het nieuwe bedrijf worden bevestigd”. Lufthansa is de andere partij die in de race is voor partnerschap.

Voorzag het plan van Air France-KLM in maximaal 4.000 ontslagen, nu zouden het er zeker 2.000 meer zijn. De vakbonden hebben al laten weten weinig enthousiast te zijn, maar de vraag is of ze zich kunnen permitteren om de deal opnieuw te blokkeren. Minister van Infrastrucuur Matteoli probeerde de bonden gisteren gerust te stellen: „De werknemers zullen niet op straat eindigen.” Ook consumentenbonden zijn kritisch. Zij vrezen dat de aandeelhouders achterblijven met een waardeloos aandeel in het oude Alitalia. Minister Giulio Tremonti ontkent dit. „We zullen de kleine aandeelhouders beschermen”, zei hij gisteren.

Grote vraag is of Brussel de operatie zal goedkeuren. In mei gaf de EU onder protest toestemming voor een overbruggingskrediet van 300 miljoen euro aan Alitalia. Het plan Feniks lijkt niet te voorzien in de terugbetaling van het geld. De creatie van een ‘bad company’ waar alle schulden in verdwijnen heeft veel weg van oneigenlijke staatssteun. Colannino, de toekomstige topman van het nieuwe Alitalia, erkent impliciet dat er speciale spelregels zijn gecreëerd. „Maar weet u een andere dan deze manier om dit bedrijf te redden? Met alle goede wil van de wereld, ik ben Merlijn de Tovenaar niet.”


Trouw, 29-08-2008 (Bas Mesters)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB