Zorginspectie niet mals voor Vlaamse kinderpsychiatrie

Te vaak worden kinderen en jongeren nog afgezonderd of gefixeerd in de psychiatrie. Dat leert een nieuw rapport van de Vlaamse Zorginspectie. ‘Dit zijn cijfers om stil van te worden.’

Viktor (schuilnaam), een 12-jarige jongen met autisme, verbleef zes maanden in de kinder-en jeugdpsychiatrie van het UZ Gent. In die tijd ging hij twee keer in afzondering. “Eén keer was het nadat hij verf had gespoten op de kleren van een van de therapeuten”, vertelt zijn papa. “Hij kon zijn emoties niet de baas. En door hem even apart te zetten, kon hij tot rust komen.”

Zo kort en zo min mogelijk en enkel als laatste noodmaatregel. Dat zijn de regels als het gaat over afzondering en fixatie in de psychiatrie. Zeker bij kinderen en jongeren pleit iedereen voor terughoudendheid. Maar de realiteit is anders, zo blijkt uit een nieuw rapport van de Zorginspectie.

Die bezocht van eind december tot maart 2017 alle afdelingen voor kinder- en jeugdpsychiatrie in Vlaamse ziekenhuizen. In totaal gaat het om 36 afdelingen. Op driekwart van de afdelingen worden kinderen afgezonderd zonder dat er sprake is van acuut of ernstig gevaar. In vier afdelingen worden de patiëntjes zelfs systematisch opgesloten op hun kamer overdag.

De helft van de instellingen past ook fixatie toe. Dat betekent dus dat de bewegingsvrijheid van de kinderen wordt beperkt en dat ze bijvoorbeeld worden vastgebonden. Op meer dan de helft van de bezochte afdelingen zag de Zorginspectie hoe afzondering en fixatie werden gecombineerd. Daarenboven is ook de infrastructuur in vele gevallen onveilig.

Verbod

“Dit zijn cijfers om stil van te worden”, zegt therapeut Tom Verhaeghe van het Kollectief Zonder Dwang. Hij was de klokkenluider die drie jaar geleden in De Morgen getuigde over wantoestanden in Fioretti, deel van het instituut Guislain. Ook daar werden kinderen en jongeren regelmatig geïsoleerd. Het was naar aanleiding van zijn getuigenis dat Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V) deze inspectieronde organiseerde.

“Ik ben blij dat de Zorginspectie zo grondig te werk is gegaan”, zegt Verhaeghe. “De cijfers spreken voor zich. Het móét anders. Voor kinderen én personeel.” Wat hij ook treffend vindt, zijn de enorme verschillen tussen de afdelingen. Slagen ze er in het ene ziekenhuis in om fixatie helemaal te vermijden, dan is het in andere soms dagelijkse kost. 

“Waar je als kind terechtkomt, bepaalt of je al dan niet het risico loopt om er opgesloten of vastgebonden te worden”, zegt Verhaeghe. “Dat zou niet mogen. Er zit duidelijk te veel rek op de interpretatie vanaf wanneer een kind al dan niet een gevaar vormt voor zichzelf of voor zijn omgeving.”

Middelen

Het Kollectief Zonder Dwang pleit voor een verbod op eenzame afzondering voor kinderen onder de zestien. Vandeurzen legt voorlopig de lat op twaalf jaar. Al benadrukken de ziekenhuizen meteen dat het niet eenvoudig is om alle dwang te weren.

“Dat snap ik wel”, zegt de papa van Viktor. “In het UZ zetten ze echt in op preventie en betrekken ze ons als ouder. Maar als een kind zodanig de groep verstoort, dan moeten ze die apart zetten. Wil je dat helemaal vermijden, dan moet je meer mensen inzetten. Dan heb je een-op-eenbegeleiding nodig. Met de middelen die er nu zijn, is het helemaal niet haalbaar. Er is te weinig personeel en er is te weinig plaats. Ter illustratie: wij hebben maanden moeten wachten eer er voor Viktor überhaupt een plek was.”

Hoe dan ook wil minister Vandeurzen dat vrijheidsbeperkende maatregelen in de kinderpsychiatrie alleen nog in hoge uitzondering voorvallen. Zo komt er onder meer een nieuwe richtlijn en belooft hij ook extra middelen voor infrastructurele ingrepen.

Voor Verhaeghe mag het allemaal nog wat meer zijn. “In Noorwegen heeft een algemeen verbod voor de omslag gezorgd. Alleen zo zorg je ervoor dat de sector anders gaat denken en zich anders gaat organiseren. Dwang mag nooit een kwestie van noodzaak zijn.”

Bron:
De Morgen, 27.10.2017, https://www.demorgen.be/binnenland/...eilig-ba36c192/

Mening:
Ik vind het verbod op eenzame opsluiting een goed idee. Het is namelijk niet goed voor een persoon om altijd alleen in een kamer opgesloten te zitten. Ik vind het niet kunnen dat ze bij de fixatie de persoon in kwestie vastbinden. Iedereen heeft recht op vrijheid. Ook al gedraagt het kind zich niet gepast in een groep, dan moet je hem/haar niet vastbinden. Ik zou voorstellen om dan het kind apart te nemen en eens te praten met het kind. Zo kan je een gepaste oplossing zoeken. Dit kan naar mijn mening perfect in samenspraak met de ouders. Ik vind persoonlijk dat er een lijst van (zeer) ongewenst gedrag moet worden opgesteld. Deze lijst wordt dan de houvast voor al het personeel. Ik hoop op deze manier het aantal vastbindingen en de opsluitingen te verminderen.