CO2-taks op brandstof in de maak


De federale overheidsdienst Klimaat legt op vraag van minister Marghem een voorstel op tafel om een CO2-taks in te voeren op brandstof voor verwarming en vervoer. Het slechte nieuws: de CO2-taks kan u geld kosten. Het goede nieuws: u kunt de taks vermijden en het geld op een andere manier terugkrijgen.


Gereputeerde instellingen als de Oeso, de Europese Commissie en de Hoge Raad van Financiën roepen het al jarenlang in de woestijn: België heeft nog ruimte om de belastingen op diesel, benzine, stookolie en gas op te trekken en kan daarmee andere belastingen, die op werk of elektriciteit bijvoorbeeld, omlaaghalen.

Nu wordt er ook voor het eerst ernstig werk van gemaakt. De Federale Dienst Klimaatverandering heeft na uitgebreid overleg met de bedrijfswereld, vakbonden, academici en andere overheden een voorstel op tafel gelegd. Daarbij zal de uitstoot van een ton CO2 in 2020 tien euro kosten, en vanaf 2030 40 tot 100 euro.

Concreet: in een gemiddeld scenario met een CO2-prijs van 70 euro komt er tegen 2030 een taks van 19 cent op diesel, 16 cent op benzine, 18 cent op stookolie en 1 cent op gas. Dat kan het makkelijkst via een verhoging van de accijnzen. Een gemiddeld huishouden betaalt in 2020 32 euro per jaar extra voor verwarming en 31 euro voor diesel of benzine. In 2030 wordt dat 127 euro voor verwarming en 154 euro voor transport.


Opbrengsten voor burgers

De belasting levert de overheid tegen 2030 jaarlijks 2,6 miljard euro op, maar dat geld moet opnieuw bij de burger belanden. Minister van Energie Marie Christine Marghem (MR) en haar Vlaamse collega Bart Tommelein (Open VLD) waarschuwden al dat de operatie ook voor hen budgetneutraal moet blijven, als ze al doorgaat.

De overheidsdienst stelt voor om de inkomsten te gebruiken om de loonkosten of de heffingen op elektriciteit te laten dalen. Tegelijk kan het geld worden ingezet om te vermijden dat armere Belgen de dupe worden van de hogere taksen en kan er bijvoorbeeld extra worden geïnvesteerd in openbaar vervoer.

Zo’n beleid kan het ook interessanter maken om een warmtepomp te installeren, omdat het prijsverschil tussen fossiele verwarming en elektriciteit minder groot wordt.

Een belastingverschuiving blijft hoe dan ook gevoelig liggen, ook al hebben verschillende studies al uitgewezen dat de energieheffingen in België tot de laagste van de Europese Unie behoren. Uit een enquête die de overheidsdienst liet uitvoeren bij de Belgen blijkt dat er wel wat steun is voor zo’n beleid: de voorstanders zijn talrijker dan de tegenstanders. Maar er blijft een grote groep over zonder mening, die nog overtuigd moet worden.


Klimaatplan

De vraag is nu wat het beleid met de voorstellen zal doen. In het Energiepact, dat de federale regering heeft goedgekeurd, staat letterlijk dat een koolstofprijs ‘een sleutelelement is in het energiebeleid’. Het pleit voor een ‘verschuiving van lasten van minder fossiele naar fossiele grondstoffen’.

De komende maanden komt de discussie over het energie- en klimaatplan dat België moet indienen bij Europa, ook in een stroomversnelling. Een CO2-taks zou daar deel van kunnen uitmaken. Maar een concrete uitvoering zal hoe dan ook voor na de parlementsverkiezingen van volgend jaar zijn. Daarvoor ligt het schuiven met belastingen in een verkiezingsjaar veel te gevoelig.

De hoop is dat het voorstel straks deel kan uitmaken van de verkiezingsprogramma’s. Tenslotte is het voorstel niet uniek in Europa. Landen als Frankrijk, Ierland en Zweden hebben al een koolstofdioxidetaks op brandstoffen voor verwarming en vervoer. En als we onze klimaatbeloftes in het Akkoord van Parijs willen houden, moet er sowieso iets gebeuren. Tegen 2050 moet de CO2-uitstoot in België met 80 tot 95 procent zijn gedaald, vergeleken met 1990. Dat is het minimum om de klimaatopwarming onder twee graden Celsius te houden.


Blog DS, 29-06-2018 (Wim Winckelmans)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB

CO2-taks alleen volstaat niet


Waarom zou je een koolstofprijs plakken op vervoer en verwarming en alle andere vervuilende elementen ongemoeid laten? Jonathan Keirse, Ward Winters, Hannes Depuydt en Joost Verleyen doen een voorstel dat nog verder gaat.


Vier vrienden, allen geboren in 2001. Ze volgen samen Latijn-Wiskunde in het Montfortcollege Rotselaar. Ze maakten net het vijfde jaar af. Jonathan Keirse, Ward Winters, Hannes Depuydt en Joost Verleyen.

‘CO2-taks op brandstof in de maak’, kopte deze krant afgelopen weekend (DS 30 juni). ‘Er ligt een voorstel op tafel om een CO2-taks in te voeren op brandstof voor verwarming en vervoer. Het slechte nieuws: die taks kan u geld kosten. Het goede nieuws: u kunt de taks vermijden en het geld op een andere manier terugkrijgen.’

Wij – jongeren – stellen ons daar enkele vragen bij. Bestaan er geen manieren om eenzelfde effect te bekomen via een democratischere weg? Is het beoogde effect van die taks – vervuilende verwarming en transport ontmoedigen – ingrijpend genoeg? Kan België niet ambitieuzer zijn?

Wij maken ons zorgen over de impact van het ‘goede nieuws’ op sociaaleconomisch vlak. Wij vrezen dat diegenen die er het best in zullen slagen om die heffing te vermijden, de burgers zullen zijn die over voldoende geld beschikken om voor duurzame verwarmings- en transportmiddelen te kiezen. Extra investeringen in bijvoorbeeld het openbaar vervoer zijn niet afdoende om dat effect teniet te doen. Die zouden alle burgers op een soortgelijke manier tegemoetkomen en de extra kosten voor de minder welgestelden dus niet compenseren. Hetzelfde geldt voor een verlaging van de loonkosten, een nóg groter cadeau voor de rijken.

Wat het ecologische aspect betreft, beschikt de regering – met het klimaatakkoord van Parijs in het achterhoofd – ook nog over onbenut potentieel. Waarom zou je alleen een koolstofprijs plakken op vervoer en verwarming en alle andere vervuilende elementen in ons dagelijkse leven ongemoeid laten?

Thomas Leysen zette in deze krant de spelregels uiteen voor een mogelijke CO2-taks (DS 3 juli). ‘Een CO2-taks moet een “tax shift” zijn, geen “tax lift”.’ Bovendien voerde hij aan dat zo’n belastingverschuiving ingebed moet zijn in een totaalvisie.


Budgetneutraal

Als we onze overwegingen en die van Leysen in rekenschap nemen, vinden we dat het voorstel van de dienst Klimaatverandering voor verbetering vatbaar is. Wij beschikken over een alternatief dat de ongelijkheid niet zou vergroten en dat ecologisch bevredigend is. Bovendien zou het innovatie en onder*nemingszin stimuleren. Als uitgangspunt nemen wij – net als minister van Energie Marie Christine Marghem (MR) en haar Vlaamse collega Bart Tommelein (Open VLD) – dat ‘de operatie budgetneutraal moet blijven’. Maar dan wel met die nuance dat dat niet alleen voor het nationale niveau opgaat, maar ook voor het individuele.

Het voorstel dat nu op tafel ligt, slaat op het vlak van milieu de juiste richting in, maar mist overtuigingskracht en voeling met de sociale realiteit. Is het niet beter om het volledige belastingsysteem te innoveren, in plaats van kleine accenten te leggen?

Ons financiële beleid is zijn wortels aan het doorknippen. Van het wereldwijde kapitaal is nagenoeg alles terug te voeren op de gulheid van onze blauwe planeet. Toch krijgt die genereuze geldschieter geen plaats in ons belastingsysteem. Het huidige economische model pleegt er zelfs gewetenloze roofbouw op. Dat is op zijn minst bizar te noemen. Nog adequater is de term ‘gevaarlijk’.


Koopgedrag aanpassen

Op benzine, diesel, stookolie en aardgas kun je een bepaalde uitstoot plakken Maar dat geldt ook voor bijvoorbeeld de stock in winkels. Waarom brengen we ook onze consumptiegoederen niet onder in op uitstoot gebaseerde categorieën? Die kunnen we een kleurencode geven, zodat de consument er zijn koopgedrag aan kan aanpassen. Ook de al dan niet duurzame opwekking van elektriciteit kunnen we in dergelijke categorieën opdelen. Vervolgens zouden we dankzij slimme registratie de jaarlijkse uitstoot van iedereen kunnen integreren in de loonbelasting. Zo worden consument gestimuleerd om duurzame keuzes te maken die voordelig zijn voor hemzelf, zijn omgeving en zijn nageslacht.

Moet het contante geld afgeschaft worden om een alles omvattende koolstofregistratie mogelijk te maken? Dat is niet nodig. Wanneer u cash betaalt, zou u bijvoorbeeld even uw identiteitskaart tegen de scanner kunnen houden, zodat de uitstootcategorie van uw aankoop in rekening kan worden gebracht.

Zal de koopkracht van kwetsbare groepen in de bevolking dan niet dalen? Allerminst. Het zou om een procentuele belasting gaan op basis van uw inkomen. Zij die minder verdienen, zullen ook minder belast worden voor eenzelfde uitstoot, en vice versa. Zo creëren we – anders dan door accijnzen in te voeren – een gelijk speelveld voor iedereen.

Zal het leven er in het algemeen niet duurder op worden? Evenmin. Er zou sprake zijn van een belastingverschuiving, niet van bijkomende heffingen. Als iedere burger volgens zijn financiële middelen een soortgelijke inspanning levert om duurzamer te leven, zou er geen komma veranderen aan zijn belastingbrief.

Zal dat alles de nationale economie schade berokkenen? Integendeel, de lokale economie zou een boost krijgen. Ons voorstel suggereert om vervuilend transport te ontmoedigen, een idee dat ook in de politiek leeft. De producenten van bij ons zouden dus een streepje voor hebben. Het mooiste geschenk voor de jeugd is de belofte van een toekomst.


DS, 04-07-2018 (Jonathan Keirse, Ward Winters, Hannes Depuydt en Joost Verleyen)