Als zelfs de eigen werknemers Google niet meer vertrouwen


Werknemers van Google roepen op om geen data van gebruikers te delen met Amerikaanse overheidsdiensten als het om abortus gaat. ‘In Europa kunnen we in hetzelfde schuitje terechtkomen.’


Bij Alphabet, het moederbedrijf van internetreus Google, roert het personeel zich. In een petitie van de vakbond Alphabet Workers Union eisen de werknemers dat het bedrijf niet alleen de privacy van het personeel, maar van álle internetgebruikers beschermt. De petitie komt er te midden van de heisa die ontstond sinds het Amerikaanse Hooggerechtshof het arrest Roe v. Wade schrapte, dat het recht op abortus verankerde.

‘We eisen dat Alphabet gebruikers en klanten beschermt tegen het gebruik van hun data tegen zichzelf’, klinkt het. ‘Zoekopdrachten naar reproductieve rechten, genderbevestigende zorg en toegang tot abortus mag op Google nooit worden opgeslagen.’ Meer dan 650 medewerkers ondertekenden de petitie al.

Sinds het Amerikaanse Hooggerechtshof het recht op abortus op losse schroeven zette, wordt er met argusogen gekeken naar de techbedrijven. Zo klonk in de VS al snel het advies aan vrouwen om apps die de menstruatiecyclus tracken van hun smartphone te verwijderen. Maar de hamvraag is hoezeer Big Tech bereid is om gevoelige data van hun gebruikers af te schermen.

Vorige week ontstond nog ophef toen bleek dat Facebook-moeder Meta de inhoud van berichten tussen een zwangere tiener en haar moeder had overhandigd aan de politie. In die conversatie hielp de moeder haar dochter, die 23 weken zwanger was, abortus te plegen. Dat is in de staat Nebraska illegaal na 20 weken. Het overhandigen van de berichten stelde de politie in staat beiden aan te klagen


Nieuwe wetten

Dat zelfs de eigen werknemers nu aan de intenties van Google twijfelen, verbaast experts niet. ‘Zij beseffen heel goed wat er aan het gebeuren is’, zegt Willem Debeuckelaere, voormalig voorzitter van de toenmalige Belgische Privacycommissie. ‘Vanaf het moment dat zaken als abortus gecriminaliseerd worden, is er plots een gerechtelijke opening om die bedrijven te verplichten daar de data over te delen.’ Volgens hem zijn de gebruikers daarbij overgeleverd aan de goodwill van de techbedrijven om hun data al dan niet af te schermen. Apple speelt het daarin notoir hard en botste zo al met de FBI. Maar het recente verhaal van Meta toont aan dat zoiets niet gegarandeerd is.

Begin juli kondigde Google maatregelen aan. Zo zouden gevoelige plekken, zoals abortusklinieken, automatisch uit de locatiegeschiedenis van gebruikers worden gewist. Maar volgens Pierre Dewitte, onderzoeker aan het Centre for IT & IP Law (KU Leuven), is dat slechts windowdressing. ‘Zo kunnen ze zeggen dat ze actie ondernemen’, zegt hij. ‘Dat levert positieve aandacht op. Maar het gaat om een fractie van de gigantische hoeveelheid data. We focussen nu op abortus, maar dat is het topje van de ijsberg. Ze hebben nog zo ontzettend veel andere data van ons die ook problematisch kunnen zijn.’

De beste oplossing is om die data niet te vergaren. Data die je niet hebt, kan je immers ook niet overhandigen. Maar dat is een utopische gedachte, stelt Dewitte. Het vergaren van persoonsdata is immers de kern van het zakenmodel van bedrijven als Alphabet en Meta.


Europese bescherming

Alle ogen zijn nu op de VS gericht. Maar volgens Debeuckelaere is dit geen louter Amerikaans verhaal. ‘Ook hier in Europa kan een nieuwe wet, die plots iets criminaliseert, zulke platformen verplichten om data vrij te geven’, zegt hij. ‘We kunnen hier in hetzelfde schuitje terechtkomen als Amerika. Dat moeten we wel goed beseffen’.

‘Maar Europa heeft wel meer een traditie van overzicht en garanties’, werpt Dewitte tegen. ‘Hier ons heb je het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, en het Europees Hof van Justitie. Een land kan niet zomaar doen wat het wil. Kijk maar hoe Hongarije wordt aangepakt.’ Maar zo’n procedure heeft zijn tijd nodig, en komt na de feiten. Tegen dan kan veel kwaad al zijn geschied. ‘Er is altijd vertraging’, aldus Dewitte. ‘Wanneer de Europese instanties in zo’n geval effectief ingrijpen, zijn de gevolgen er al.’


DS, 20-08-2022 (Karsten Lemmens)