Over slavinnen, moeders en jihadbruiden

Judit Neurink, De vrouwen van het kalifaat - Slavinnen, moeders en jihadbruiden, Uitgeverij Jurgen Maas, 18,95 euro, ligt vanaf morgen in de boekhandel.


Ze interviewde verschillende jezidi-meisjes die door Islamitische Staat – of ISIS, zoals zij het bewust noemt – ontvoerd werden als (seks)slavinnen. Maar Judit Neurink, correspondente voor De Standaard in Noord-Irak, was ook benieuwd naar de andere vrouwen bij ISIS: de echtgenotes, de vrouwen die al in de regio woonden, de toegestroomde jihadbruiden. Die nieuwsgierigheid leverde een boek op: ‘De vrouwen van het kalifaat’.


De vraag die me vooral bezighield, naarmate ik meer te weten kwam, is wat de plek van de vrouwen is in een omgeving waarin mannelijkheid en testosteron de boventoon voeren. Waar een geloof wordt verkondigd dat die mannelijkheid verheerlijkt en mannen bevoordeelt, terwijl voor vrouwen het gezin het hoogst haalbare is. In een omgeving waar een levensvisie in de praktijk wordt gebracht die gebaseerd is op een ver verleden.

Het is voor ons moderne westerlingen nauwelijks voor te stellen. Gelijkheid tussen man en vrouw bestaat er niet. Vrouwen spelen vrijwel geen rol in het publieke leven. Alleen de banen van onderwijzeres en arts zijn toegestaan, en dan alleen ten behoeve van meisjes en vrouwen. Maar bovenal is een vrouw in principe huisvrouw: ze is er voor man en kinderen.

Dat is de buitenkant natuurlijk. Bij ISIS is een deel van de werkelijkheid onzichtbaar. In het verborgene spelen aantrekkingskracht, lust en seks een grote rol. What you see is not what you get, of, zoals een blogger uit het Syrische bolwerk van ISIS, Raqqa, het zo mooi verwoordde op Twitter: #Raqqa Belly eastern dance “Dress” its the most popular thing now in #Raqqa for the Female & Male #isis Foreign Fighters To buy it #Syria.

Buitenlandse strijders van ISIS lopen de winkels plat om zo’n weinig verhullend setje te kopen dat buikdanseressen dragen? Dat is nog eens iets anders dan een zwarte, wijde jurk met sluier.

Voor een huisvrouw in het kalifaat moet het net zo opwindend zijn om zo’n setje aan te doen onder haar zwarte jurk, als het voor een westerse tiener is om zonder slipje onder haar rokje de straat op te gaan. En dat geldt voor de man die het weet natuurlijk evenzo.

Maar de setjes kunnen ook bedoeld zijn voor seksfeesten van strijders met slavenmeisjes, waar ze dan een paar vrienden bij uitnodigen of waarvan ze een video maken. Dat is beter dan welke viagrapil ook.


‘Blauwe pil’

En dan kom ik vanzelf bij het gegeven dat niet alleen ‘die blauwe pil’ in het Midden-Oosten bijna niet aan te slepen is, maar dat de regio bovendien geldt als de grootste afnemer van porno ter wereld.

Terwijl in deze regio gearrangeerde huwelijken tot veel ongeluk, onvrede en buitenechtelijke relaties leiden, is seks – het liefst veel en vaak – enorm belangrijk, en naar mijn waarneming meer dan elders. Het is niet iets waar je openlijk over praat en zelfs niet over opschept; in deze schaamtecultuur is dat taboe, en daarom kun je ‘als het niet lukt’ ook geen seksuoloog bezoeken. Het woord ayba – iets om je voor te schamen, wat niet hoort – wordt er bij kleine kinderen al ingehamerd.

Daarom ook viagra. Het wordt vooral gebruikt om falen te voorkomen, en meestal niet eens omdat er een echte noodzaak voor is. Het is hier een middel tegen faalangst, of anders een snoepje om de seks nog beter te maken. Of om meer dan eens te kunnen klaarkomen.

Dus aan de ene kant heb je een samenleving waar zoveel verboden, ayba, is; aan de andere kant is er de stiekeme lust, de porno, de viagra.


Je vrouw is je eigendom

De zorg om niet over de tong te gaan, is in het Midden-Oosten groot. Veel wordt voor de buitenwereld verborgen gehouden. Je vrouw is je eigendom en daarom zijn er, ook buiten het kalifaat, tal van mannen die hun vrouw verstoppen. Een mannelijke gast krijgt wel een glaasje thee of een maaltijd aangeboden die gemaakt is door de vrouw, maar de echtgenote wordt angstvallig uit het zicht gehouden.

Maar tegelijkertijd geldt dat wat je verbergt en verbiedt juist extra aantrekkelijk is. De wandelende soepjurken die verondersteld worden niemand op te winden, leiden tot gedachten en fantasieën – die men weer probeert tegen te gaan door de regels nog verder aan te scherpen met nog meer kleding of beperkingen.

Daarom moest er van ISIS tot drie keer toe een laagje textiel bij. Eerst kwam de nikab die op de ogen na het gehele gezicht bedekt. Enkele maanden na de vestiging van het kalifaat werd de sitar, een sluier tot over de schouders, verplicht. Ten slotte kwam men uit op de boerka, zoals die in Afghanistan gebruikelijk is, maar niet in Irak of Syrië.

Volgens mij levert al die bedekking alleen nog maar meer verlangens op. En frustraties. Want alles wat lekker is, wordt verboden. Tot in de slaapkamer aan toe.

Dat geldt niet alleen voor ISIS. Ik hoor in mijn omgeving in Irak verhalen over mannen die een minnares nemen om leuke seksstandjes uit te proberen. Niet omdat hun huwelijk zo slecht is, maar omdat ze vinden dat ze die niet horen te doen met hun vrouw. Dat is ayba, want zij is er als echtgenote en (toekomstige) moeder van zijn kinderen te respectabel voor.

Het is zelfs een discussie die jonge mannen onderling voeren, vlak voor de huwelijksnacht, die het meisje natuurlijk als maagd in hoort te gaan, terwijl de man al ervaring heeft opgedaan. Mag hij die ervaring wel gebruiken tijdens hun liefdesspel? Is dat niet respectloos?

Dat je vaardigheden voor betere seks achterwege laat omdat ze schadelijk zouden kunnen zijn voor de eer van de vrouw – het is moeilijk te begrijpen. Deze discussies verklaren veel van de frustraties onder zowel mannen als vrouwen. Omdat het bij de seks niet gaat om hún genot hebben veel vrouwen er geen zin in.


Polygamie

ISIS heeft tienduizenden mannen uit het buitenland aangetrokken. Strijders die zich hebben bekeerd tot het gewelddadige salafisme van Al-Qaeda en ISIS en die soms al jaren van strijd in Afghanistan, Tsjetsjenië of Bosnië achter de rug hebben. Die zijn afgekomen op het nieuwe, spannende project van het kalifaat, maar ook op de geborgenheid en de kameraadschap van de broederschap van strijders waarin ze opgenomen hopen te worden.

Volgens veiligheidsdeskundigen zijn er naar schatting 30.000 strijders, afkomstig uit meer dan 100 landen. Van die uit het Westen heeft een deel zich afgekeerd van de ‘losse’ westerse cultuur waarin vrouwen in bikini op billboards pronken. Een ander deel heeft zich, na mislukte relaties of na jarenlange schroom in het versieren van vrouwen, laten lokken door het vooruitzicht dat de staat een huwelijk voor ze arrangeert met een willig moslimmeisje. Van een enkele westerling is, via de media en omdat hij op weg naar Syrië is tegengehouden, bekend dat hij naar het kalifaat wilde omdat hij daar met vier vrouwen zou mogen trouwen.

Dit zijn mannen die blijkbaar geen gebruik wilden of konden maken van de vrijheden van de westerse samenleving – waarin relaties en seks allang niet meer voorbehouden zijn aan gehuwden, en waar bijvoorbeeld prostituees beschikbaar zijn voor hen die meerdere seksuele relaties tegelijk willen. Mannen die hun wens om vier vrouwen te trouwen, zagen stranden op het verbod op polygamie. En die dus voor hun promiscuïteit nota bene zijn beland in een van de strengste moslimgemeenschappen ter wereld.


Haatgevoelens

Dat beweert ook de Britse imam Alyas Karmani, die als jonge man radicaliseerde, maar zich inmiddels van de salafistische islam heeft afgekeerd. Hij werd in Groot-Brittannië bekend vanwege zijn weerstand tegen de strengste vormen van de islam. Tegenover het tv-station ITV verklaarde hij dat seksuele frustratie voor ISIS een machtig wervingsmiddel is.

Karmani zegt dat deze tieners zich geïsoleerd voelen in de ‘geseksualiseerde’ Britse samenleving en dat ze ontevreden zijn omdat hun geloof, cultuur en hun ouders hen verbieden om, zoals andere westerse jongeren, vriendinnetjes te hebben en intieme relaties. ‘Het gaat allemaal om seks. Deze knapen willen meisjes. Dat is alles.’

Volgens de imam uit Bradford voelen Britse moslims zich vaak buitenstaanders omdat de conservatieve en religieuze waarden van hun gemeenschappen hen zelfs niet toestaan om over seks te praten. ‘Want als je opgroeit met die waarden en je kunt geen seks hebben voor het huwelijk, of een vriendin... omdat dit heel erg haram is, dan is dat een beperking voor een individu dat opgroeit in een geseksualiseerde samenleving. Dan ontstaan echte haatgevoelens vanwege wat jij niet mag.’

En wat die ander wél mag, bedoelt hij natuurlijk, en daarmee ligt ook afgunst aan de basis van de haat tegen westerlingen, die ISIS dankbaar gebruikt om deze jonge mannen te ronselen.


DS, 27-10-2015 (Judit Neurink)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB