Eén op de tien kinderen van gescheiden ouders heeft nooit contact met de grootouders aan vaderskant. Aan moederskant is dat vijf procent, blijkt uit onderzoek van de VUB. Jaarlijks stappen enkele tientallen grootouders naar de rechter om hun omgangsrecht af te dwingen. DS Weekblad sprak met een rechter, met een onderzoeker en met grootouders zelf. Een getuigenis.

Marlène* (69) heeft nu meer dan anderhalf jaar haar kleinkinderen niet meer gezien of zelfs maar gehoord. De mama van de kinderen is overleden. De vechtscheiding waar Marlènes dochter jaren geleden in belandde, heeft zich na diens dood verder gezet tussen grootouders en ex-schoonzoon.

‘Toen mijn dochter nog in leven was, was er een week-weekregeling. Ook toen al ging dat gepaard met pesterijen. De jongens weghouden bij de mama als die naar het ziekenhuis moest, boekentasjes niet meegeven. In zo’n situatie is elk detail een bommetje. Zo zegt de jongen op een dag: “Oma, jij bent een heks. Papa heeft het gezegd.” Ik heb een bezemsteel genomen, ben erop gaan zitten en heb hem gevraagd om de toverformule uit te spreken. De jongen gaf me een knuffel: “Oma, jij bent toch geen heks.” Maar daarna moeten ze terug naar de andere kant waar het gestook herbegint.’

Pesterijen

Na het overlijden van haar dochter kreeg Marlène de kinderen één weekend om de drie weken te zien. Ze moest ze op vrijdagavond aan de schoolpoort afhalen. Maar dat liep al snel fout.

Op een dag, bij het begin van ‘haar’ weekend, staat ze aan de schoolpoort en blijken de kinderen ’s middags al van school gehaald door de nieuwe vriendin van de ex-schoonzoon. Een andere keer krijgt Marlène het bericht dat de kinderen vruchteloos aan de schoolpoort hebben staan wachten op háár terwijl het ‘zijn’ weekend was.

‘De kinderen vreselijk teleurgesteld, een moeder die was ingeschakeld om ze op te halen, geschokt. Dan stokt uw adem, want leg het maar eens uit dat hun papa zich vergist heeft.’

Drie keer herhaalt zich dit scenario. ‘Telkens moet je dat laten vaststellen door een deurwaarder en een klacht indienen bij de politie. Na de derde keer worden we opgeroepen voor een verzoeningscommissie. De papa houdt vol dat hij zich “gewoon” van weekend had vergist. De procureur heeft hem toen de oren gewassen. Hij stelde een papier op waarin we moesten verklaren het vonnis vanaf dan correct na te leven.’

'Kunt u zicht de machteloosheid voorstellen?'

De spanning luwt niet. Integendeel, de pesterijen verergeren, de kinderen raken steeds verder verscheurd. Het eindigt voor Marlène met de schok van haar leven. Eerst moet ze op bezoek bij Jongerenwelzijn waar ze het hele verhaal nog eens uit de doeken doet, zes weken later wordt ze ontboden bij de jeugdrechter. Het vonnis? ‘Ik mocht de kinderen niet meer zien. Níét.’

Ze krijgt te horen dat ze het leven van haar ex-schoonzoon onmogelijk maakt. Naar eigen zeggen zonder mogelijkheid om zich te verweren en zonder dat het gedrag van haar ex-schoonzoon op z’n minst grondig wordt onderzocht, wordt het contact opgeschort.
‘Ik ben mijn dochter kwijt én haar kinderen. Elke dag moet ik nu verder met de wetenschap dat ze in slechte handen zijn en hoeveel meer ze moeten missen. Onze dochter is bij leven niet voor niets vertrokken bij haar man: ze vreesde dat er ongelukken zouden gebeuren. Kunt u zich de machteloosheid voorstellen?’

'Pech gehad'

Behalve met rauw verdriet blijft Marlène zitten met een grenzeloos onrechtvaardigheidsgevoel. ‘Iedereen heeft mij achteraf verteld dat ik het ongeluk had om juist bij die ene jeugdrechter terecht te komen. Omgangsrecht voor grootouders wijst hij per definitie af. Hij heeft ons geïntimideerd om niet in beroep te gaan. We hebben het geprobeerd, maar we krijgen niet eens inzage in het dossier.’

‘Er is mij gezegd dat de rechter gewoon de wet heeft gevolgd. Maar welke wet? Vroeger, als de langst levende ouder bezwaar maakte tegen contact met de familie van de overleden ouder, had je de familieraad en de voogd. Dat is afgeschaft, maar er kwam niets voor in de plaats.’

Na het verdriet en de boosheid komen ook schuldgevoelens opzetten. ‘Had ik harder moeten vechten? Ik wou dat wel, maar ik ben bang, zo bang dat ik daar de kinderen pijn mee doe. Dat is het eeuwige dilemma. En daar profiteert hij schaamteloos van. Ik wil het allemaal verdragen, mochten de kinderen er beter van worden.’

(*) De namen zijn gewijzigd om redenen van privacy. Wie met vragen zit, kan terecht bij Tele-Onthaal (106) of bij de Centra voor Algemeen Welzijnswerk.

Bron: http://www.standaard.be/cnt/dmf2015...ampaign=seeding
22-02-2015

Mening:
Mijn ouders zijn ook gescheiden. Zelf ervaar ik dit niet zo. Ik zie langs beide kanten mijn grootouders nog. Het is altijd zo geweest dat ik de familie langs mijn moeders kant meer zag dan de familie aan mijn vaders kant. Ik was dit al gewoon en dat is nooit veranderd. Tegenwoordig is scheiden heel gemakkelijk en snel gebeurd, dat vind ik jammer. Dit wordt vaak bevestigd door onderzoeken naar scheidingen. Maar het ergste vind ik dat kinderen daar de dupe van worden. Grootmoeder langs vaders kant ziet drie van haar kleinkinderen niet meer en ik zie hoeveel pijn haar dit doet. Een halfjaar geleden is ze overgrootmoeder geworden en ze is dit via via te weten gekomen, nog een steek er bij. Ik hoop dat in de toekomst meer gewerkt word aan een relatie, want al deze pijn wil je toch vermijden? En als men toch scheidt, hoop ik dat geen enkele partij hier de dupe van moet worden.

Net zoals Sien al aanhaalde is het niet altijd zo dat grootouders hun kleinkinderen niet meer mogen zien na een echtscheiding. Het is erg dat dit gebeurt, maar we moeten het niet zien als iets algemeen. Mensen trouwen omdat ze willen bewijzen dat ze van elkaar houden en altijd bij elkaar willen zijn. Meestal zelfs voor ze een tijdje samenwonen. Dit is sowieso een slecht idee. Vooraleer je trouwt zou je eerst enkele jaren moeten samenwonen, zo heb je al een globaal beeld over de relatie als de verliefdheid over is. Mensen scheiden omdat ze er na verloop van tijd achter komen dat ze toch niet zo goed bij elkaar passen dan aanvankelijk gedacht. In sommige gevallen willen koppels een kind om hun relatie te redden, dit is nooit een goed idee. Het kind zal altijd de dupe zijn van een scheiding. De laatste jaren zijn er steeds meer mensen die er bewust voor kiezen om niet te trouwen, met als grootste reden de angst om een scheiding. Dit begrijp ik, ik zie mezelf ook nooit trouwen. Ik ben van mening dat als je elkaar graag ziet, je geen papier of ring nodig hebt om dat te bevestigen.
Ik vind het heel erg dat sommige huwelijken uitdraaien op een vechtscheiding. Jammer genoeg valt daar niets aan te doen, het enige dat kan helpen is het te voorkomen. Denk goed na vooraleer je met iemand trouwt. Je kan beter enkele jaren wachten tot je zeker bent dat jullie bij elkaar passen. Je kan nooit voorspellen wat er in de toekomst zal gebeuren, maar het is statistisch bewezen dat mensen die voor een huwelijk enkele jaren samenwonen minder kans hebben op scheiden.