Fijnstof en diesels


Europa is de motor achter een schonere lucht. In het verleden zorgde Europa ervoor dat de hoeveelheid lood en zwaveldioxide fors naar beneden ging. Hetzelfde probeert het te doen voor fijn stof en stikstofdioxide (NO2). Maar of het resultaat even spectaculair zal zijn, is twijfelachtig.


Sinds 2005 bedraagt de jaargrenswaarde voor fijn stof 40 µg/m³, wat we in Vlaanderen wel halen. Maar de daggrenswaarde van 50 µg/m³ die hoogstens 35 dagen per jaar overschreden mag worden, halen we lang niet. In 2007 overschreden we die norm in 33 van de 62 meetstations in België, in 2008 in 24 stations. Voor dit jaar ziet het er slecht uit, want na amper een maand is al in twee derde van de stations tussen de 10 en 15 dagen de norm overschreden.

Een nieuwe Europese richtlijn, die van kracht is sinds juni 2008, voorziet wel in uitstel van drie jaar, tot medio 2011, als aangetoond kan worden dat met bijkomende maatregelen tegen dan de norm wel gehaald zal worden. België vroeg uitstel aan, maar heeft nog geen fiat gekregen.

Er komen ook normen voor NO2 en het zal nog ingewikkelder worden om die te halen. Tegen 2010 mag de jaargrenswaarde van 40 µg/m³ niet overschreden worden. In 2008 gebeurde dat toch in 12 van de 76 meetstations in België. Ook hier kan België uitstel voor vragen, wat waarschijnlijk zal gebeuren, voor vijf jaar, dus tot 2015.


Diesel schuld van luchtvervuiling

De meest verkeersgerelateerde vervuiling is stikstofdioxide (NO2), meer dan fijn stof. Een dieselmotor produceert NOx, een stof die zich snel omzet in NO2. Verhoogde concentraties NO2 kunnen irritaties van de ogen, keel en neus veroorzaken en doen het aantal astma-aanvallen en ziekenhuisopnames voor astma toenemen.

In 2005 waren de NOx-emissies in Vlaanderen met 25 procent gedaald tegenover 1990, de emissiedaling in Nederland, Frankrijk en Duitsland bedroeg in die periode 45 procent. (zie grafiek).

De hoge concentraties hebben alles te maken met het feit dat België een dieselland is. 'In tegenstelling tot wat vaak beweerd wordt, stoot een nieuwe Euro 4-motor nauwelijks minder NOx uit dan een oude Euro 1-motor. De Euro 5-motor stoot vooral minder fijn stof uit omdat door de strengere emissienorm voor fijn stof bijna altijd een roetfilter geïnstalleerd zal moeten worden. Pas vanaf Euro 6 wordt de uitstoot van NOx aangepakt. Maar het duurt nog tot 2014 voor die op de markt komen. Terwijl de nieuwe Europese NO2-normen wel al in 2010 van kracht worden', zegt Fierens.

Als we de normen voor NO2 in 2010 niet halen, riskeert België een boete. Er zal wellicht uitstel gevraagd worden voor vijf jaar. Het antwoord zal pas positief zijn als we kunnen aantonen dat we maatregelen nemen om de normen na die vijf jaar wel te halen.

Jarenlang heeft Vlaanderen daarvoor onderhandeld met de industrie. De belangrijkste vier sectoren - elektriciteitsproducenten, chemie, glas- en staalindustrie - hebben elk een eigen emissieplafond en zij moeten inspanningen leveren om die normen te halen. Daarvoor ondertekenden de sectoren chemie en glas een milieubeleidsovereenkomst. 'De normen die ze zichzelf opleggen, zijn wel streng genoeg, maar in de overeenkomst staat dat als ze die normen niet halen, de overheid de EU-boete zal betalen', zegt Bram Claeys van de Bond Beter Leefmilieu. 'We vrezen dat de industrie haar inspanningen zal beperken tot wat ze zélf financieel haalbaar vindt. Dat ze niet zelf de boete willen betalen, druist wel erg in tegen de basis van de milieuwetgeving, dat de vervuiler betaalt.'


DS, 03-02-2009 (ig)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB