Erfbelasting sluipt elk jaar hoger


Omdat de Vlaamse overheid de belastingschalen in de erfbelasting niet indexeert, neemt de belastingdruk op erfenissen elk jaar toe. Voor de erfgenamen zou een indexering al snel honderden euro’s extra opleveren.


De belasting op erfenissen (en schenkingen) is geen bevoegdheid van de federale overheid, maar ligt volledig in handen van de drie regio’s: Vlaanderen, Brussel en Wallonië. Voor de drie gewesten is de erfbelasting een belangrijke bron van inkomsten. In Vlaanderen stond de teller in 2022 op 1,75 miljard euro aan belastingontvangsten op nalatenschappen.

De erfbelasting wordt berekend op de waarde van alle goederen (in binnen- en buitenland) waarvan de overledene op de datum van overlijden eigenaar was (verminderd met de kosten van de begrafenis en eventuele schulden van de overledene).

Voor de berekening worden verschillende tarieven gehanteerd, afhankelijk van de verwantschap met de overledene en de omvang van de erfenis.

Bij erfenissen in rechte lijn (tussen ouders en kinderen en tussen partners) moet er op de eerste schijf van 50.000 euro een belastingtarief van 3 procent worden betaald. Op het resterende bedrag, tot een plafond 250.000 euro, wordt dat 9 procent en op het resterende bedrag daarboven stijgt het tarief naar 27 procent. Voor een erfenis van 200.000 euro betekent dat een totale erfbelasting van 15.000 euro.


Tarief loopt op

De erfbelasting is dus progressief. Hoe meer een erfgenaam opstrijkt, hoe hoger de tariefschijf waarin hij/zij terechtkomt en dus hoe zwaarder de heffing. Opgelet: bij erfenissen in rechte lijn is er een afzonderlijke belastingaanslag op het roerende gedeelte (geld, beleggingen) en op het onroerende gedeelte (vastgoed); die opdeling wordt niet gemaakt bij erfenissen tussen broers en zussen.

Voor erfenissen tussen broers en zussen gelden hogere tarieven, en andere plafondbedragen. Sinds 2018 gaat het om 25 procent tot een bedrag van 35.000 euro, daarna om 30 procent tot 75.000 euro en daarboven om 55 procent. Voor 2018 lagen die tarieven nog hoger.

Ook de tarieven bij erfenissen tussen ‘andere personen’, zoals vrienden of verre familie, werden in 2018 verlaagd; daarbij viel het hoogste tarief van 65 procent weg.

Los van al die verschillende tarieven worden alle erfgenamen geconfronteerd met hetzelfde fenomeen: in de praktijk doet zich jaar na jaar een sluipende belastingverhoging voor. De plafondbedragen waarop de verschillende tarieven betrekking hebben (bijvoorbeeld 50.000 en 250.000 euro in rechte lijn, of 35.000 en 75.000 euro tussen broers en zussen) worden niet geïndexeerd.

De opeenvolgende Vlaamse regeringen – ook de huidige regering-Jambon – hebben sinds 1996 de plafondbedragen in de erfbelasting onveranderd gelaten, en nooit aangepast aan de gestegen levensduurte (de inflatie). Hierdoor vallen de erfgenamen sneller onder een hoger tarief – waardoor ze meer erfbelasting betalen dan wanneer er wel een indexering was geweest.

Die bewuste politieke keuze – meer belastingontvangsten voor de Vlaamse begroting – heeft voor de erfgenamen flinke financiële implicaties, blijkt uit een berekening die Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD) vorig jaar maakte.

Zijn rekenvoorbeeld slaat op een erfenis van 200.000 euro, goed voor een erfbelasting (in rechte lijn) van 15.000 euro. “Waren de belastingschalen begin 2023 wel geïndexeerd, met het toenmalige inflatiecijfer van 9,6 procent, dan zou de erfbelasting slechts 14.712 euro bedragen. Voor kinderen die erven, maakt dat een verschil van 288 euro. Voor dezelfde erfenis tussen broer en zus zou het verschil zelfs oplopen tot 1.968 euro.”

Vlaams Parlementslid Mercedes Van Volcem, een partijgenote van Vande Reyde, heeft uitgerekend wat de niet-indexering op langere termijn betekent. “Wie in 2010 als kind de ouderlijke woonst met een waarde van 300.000 euro erfde, moest daar toen 33.000 euro erfbelasting op betalen. Door de stijging van de vastgoedprijzen zou dezelfde woning in 2023 met 67 procent in waarde zijn gestegen en 501.000 euro waard zijn. Omgerekend moet daar nu 87.270 euro aan erfbelasting op worden betaald.”


“Unfair en inconsequent”

Als de belastingschalen de voorbije kwarteeuw wel waren geïndexeerd, lagen de plafonds nu niet op 50.000 en 250.000 euro, maar op 79.000 en 395.000 euro.

Vande Reyde noemt de houding van de Vlaamse regering – waartoe ook Open VLD behoort – “onfair en inconsequent”. De verkeersbelasting en de onroerende voorheffing worden immers wel geïndexeerd. “Conclusie: deze regering kiest telkens de optie die de meeste belastinginkomsten opbrengt.”

Het liberale parlementslid pleit voor een onmiddellijke indexering van de belastingschalen in de erfbelasting.


DS, 27-01-2024 (Johan Rasking)