Bij het afscheid van een columnist

Karel Verhoeven


Columnisten zijn gasten van de krant. Hun verblijf is per definitie tijdelijk. Elke column heeft zijn houdbaarheid. Niettemin is het afscheid van Rik Torfs (DS 29 mei) jammer. Omdat hij ook na veertien jaar nog altijd goed was, en omdat hij met bitterheid vertrekt. Torfs heeft een andere mensvisie, een andere ethiek dan de krant, schreef hij in zijn laatste column, maar ook hij draait niet rond de pot, de berichtgeving over de zaak-Van Gool heeft hem vervreemd van de krant.

Elke columnist die een machtige functie uitoefent, moet een schizofrenie aan de dag kunnen leggen tegenover de krant waarvoor hij schrijft. Want de krant bericht ook kritisch over hem en zijn organisatie. De krant is niet de vriend van haar columnisten. In de zaak-Van Gool botste De Standaard frontaal met de belangen van haar columnist.

Als rector heeft Rik Torfs de keuze gemaakt om de zaak-Van Gool uit de media te houden. Van Gool kreeg juridisch de garantie dat niemand over zijn ontslag zou communiceren. Wij hebben bijna een jaar gezocht naar de echte redenen voor dat onverklaar*bare ontslag van het goudhaantje van het Leuvense Universitair Ziekenhuis. En naar documenten die dat staafden. Vervolgens brachten we dat uit, onweerlegbaar correct. Transparantie is vanzelfsprekend relatief. Maar de vergelijking die Torfs zelf eerder maakte tussen academische fraude en misbruik in de kerk, is treffend. Ook in de kerk is decennia gepleit voor vergiffenis en barmhartigheid tegenover de zondaars, en is openbaarheid steevast verketterd als schandpaal.

In twee redactionele commentaren in de krant hebben we toegelicht waarom wij deze zaak onderzochten (DS 27 maart en DS 5 mei ). Een toonaangevende professor knoeit met medische experimenten op kinderen. Hij gaf en geeft zijn patiënten hoop die hij wetenschappelijk niet kan hard maken. Hij zondigt tegen de ethische regels. De universiteit blijft hem opvoeren in een televisieprogramma als topdokter (niemand sprak toen over ‘uitsmeren over vele pagina’s’) terwijl de interne onderzoeken al flinke twijfel zaaien over de wetenschappelijke waarde van zijn therapie. Na zijn ontslag verhuist de arts naar Duitsland, waar hij in een privékliniek zijn experimentele behandeling voortzet. Daar trekt hij ook Belgische patiënten voor aan. Verschillende van zijn patiënten doen een emotionele oproep om hun dure behandeling van de laatste kans te helpen betalen. Intussen pleit de ontslagen arts in de media dat het Riziv zijn behandeling moet terugbetalen. De arts geniet nog alle respect, dus zijn woorden wegen. De arts riskeert twee jaar celstraf, maar koopt zijn straf af. Bonus daarbij is dat justitie de feiten niet openbaar maakt, zoals wel het geval was geweest als de zaak door een rechter was behandeld.

Transparantie heeft grenzen. Inderdaad, als nieuwsmakers vinden wij dat de publieke opinie naast plichten ook rechten heeft. De toekomstige patiënten van Van Gool, bijvoorbeeld. De maatschappij die empathie heeft met die patiënten en die gelooft in de kracht van Van Gools geneeskunde. Iedereen die zich liet inspireren door de topdokter. Van een universiteit verwacht de maatschappij eerlijke communicatie, niet alleen pr. Nog een keer de vergelijking met de kerk: ook professoren genieten levenslang autoriteit. Met dat verschil dat ze elkaar continu uitdagen door een open, vrij en kritisch debat. Alleen zo boeken de wetenschappen vooruitgang. Bevreemdend dus, wanneer een rector pleit voor minder transparantie.


DS, 30-05-2017 (Karel Verhoeven)

__________________
"Never argue with an idiot, they'll just bring you
down to their level and beat you with experience." (c)TB